مقصود از شعار در اينجا، امورى است كه انجام آن از مختصات پيروان مذهب تشيع است نه اين كه صرفا رسمى و علامتى براى شيعه بوده باشد، مثلا جمله «حى على خير العمل» كه ذكر آن در اذان به عقيده شيعه يكى از سنتهاى زمان پيغمبر صلّى الله عليه وآله وسلّم است و هيچ دليلى در نسخ آن يافته نشده اين جمله يكى از شعارهاى عمده شيعه است و در هر شهر يا محلهاى كه در اذان گفته شود معلوم مىگردد كه مردم آن شهر و محله، شيعه هستند.در هر حال، شعارهاى شيعه چه در زمان ائمه اطهار و چه در زمانهاى بعد اجرا مىشده اما در مواقعى كه حكام جور، بر شيعه سخت مىگرفتند، در نهانى انجام مىيافته است.در نيمه دوم قرن چهارم و نيمه اول قرن پنجم، شعارهاى مزبور، كم و بيش علنى شد و از اين بابت تعارضهايى پيش آمد كه بعدا مورد سخن قرار خواهد گرفت. اينك چند شعار كه در آن عصر آشكارا اجرا مىشد:(1) جمله حى على خير العمل در اذانبدون ترديد نماز، مهمترين اعمال است پس ذكر اين جمله در اذان بسيار مناسب است و به همان گونه كه اشاره شد، جمله مزبور در زمان پيغمبر صلّى الله عليه وآله وسلّم هم در اذان گفته مىشد و دليلى بر نسخ آن وجود ندارد.بنا بر اين، شيعه در اين كه جمله مزبور را جزوى از اذان و اقامه قرار مىدهند و به راه صواب مىروند و به سنت و سيره پيامبر صلّى الله عليه وآله وسلّم عمل ميكنند، و چون فرقههاى ديگر اسلام، آن را منع مىنمايند، انجام آن به شيعه اختصاص يافته است و به صورت شعار در آمده به طورى كه چون يكى از فرمانروايان شيعى مذهب، ناحيهاى يا شهرى را به دست مىآورد، دستور مىداد مؤذنان جمله مزبور را در مأذنهها بگويند.قبل از قرن چهارم، نويسنده اين سطور موردى را نيافت كه جمله حى على خير العمل آشكارا در مأذنهها گفته شده باشد، به احتمال قوى در شهرهايى امثال قم و كاشان كه به شيعه اختصاص داشته، آشكارا گفته مىشده است، اما در قرنهاى چهارم و پنجم، ذكر آن در ضمن اذان در مأذنهها در موارد متعددى و در نواحى متعددى علنى گرديد. در بغداد، در محله قطيعه (كاظميه) و در محله كرخ و در مسجد براثا آن جمله در اذان علنى گفته مىشد. قاضى
لطفا منتظر باشید ...
