یادنامه علامه شریف رضی (قدس سره) نسخه متنی

تنوخى از قول ابو الفرج اصفهانى گفته است كه مؤذنى در مسجد قطيعه، در اذان حى على خير العمل مى‏گفت و در سال 448 در اوائل حكومت سلجوقى، از ذكر آن در اذان جلوگيرى شد و طغرل سلجوقى مردم محله كرخ را نيز مجبور كرد به جاى حى على خير العمل، در اذان صبح الصلاة خير من النوم بگويند. در ربيع الاخر سال 359 كه فاطميهاى اسماعيلى تازه سرزمين مصر را متصرف شده و شهر قاهره را بنا نموده بودند، مؤذنان در اذان حى على خير العمل گفتند و اين امر استمرار يافت. و در سال 360 جعفر بن فلاح والى دمشق از طرف المعز لدين اللَّه عبيدى (فاطمى) به گفتن آن جمله در اذان در دمشق فرمان داد.

(2) شهادت به ولايت على عليه السلام در ضمن اذان

در آثار و تأليفات فريقين از قبيل كتب اربعه و صحاح ستة و مؤلفات ديگر مورد اعتماد شيعه و سنى، اخبار و رواياتى است كه بر ولايت على عليه السلام دلالت ميكند يا آن را تأييد مى‏نمايد و در هر حال اعتقاد به ولايت آن حضرت جزوى از ايمان به حساب مى‏آيد، بنا بر اين ذكر جمله اشهد ان عليا ولى اللَّه در ضمن اذان راه اسلام است و همان راهى است كه صحابه بزرگ پيامبر صلّى الله عليه وآله وسلّم مانند سلمان فارسى و ابو ذر غفارى و مقداد و عمار ياسر و ديگران از آن راه رفته‏اند با توجه به اين كه شيعه، جمله مزبور را جزوى از اذان نمى‏داند و آن را بعد از شهادت به يگانگى خدا و پيامبرى محمد صلّى الله عليه وآله وسلّم به قصد قربت و براى تيمن و تبرك مى‏گويد.

بدون ترديد شيعه از ابتدا، شهادت به ولايت على عليه السلام و تصريح به آن را يكى از عمده‏ترين شعارهاى خود قرار مى‏داده است، اما آيا فرصتى پيش آمده است در مأذنه‏ها هم به طور آشكار در ضمن اذان گفته شده باشد، راقم اين سطور مطلبى نيافته است و اما در قرن چهارم، قاضى تنوخى گفته است كه مؤذنى در محله قطعه بغداد (كاظميه) شهادت به ولايت على عليه السلام را