یادنامه علامه شریف رضی (قدس سره) نسخه متنی

است. و فرموده تمام آيات محكمات ريشه قرآن هستند چنانچه فاتحة الكتاب را مى‏گوئيم امّ الكتاب. در اين جا تمام هفت آيه را يك اصل و ريشه حساب كرديم و گفتيم «الفاتحة امّ الكتاب» و همچنين در آيه‏اى فرموده است: وَ جَعَلْنَا ابْنَ مَرْيَمَ وَ أُمَّهُ آيَةً و نفرموده «آيتين».

دوّم: وَ ما يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلَّا اللَّهُ وَ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ: ايشان مى‏گويند: مفسرين گفته‏اند: اگر در «اللَّه» وقف بكنيم مى‏گوئيم: تاويل قرآن را فقط خدا مى‏داند و راسخين در علم كه ائمّه اطهار و علماى ربّانى باشند نمى‏دانند، و بعضى در «فى العلم» وقف كرده‏اند.

اينان علما را هم داخل كرده‏اند در دانستن تأويل قرآن. ولى ايشان يك قول وسط را قائل مى‏شود و مى‏گويد: معلوم است كه و لو ائمّه اطهار بعضى از علوم تأويل قرآن را كه مردم عادى نمى‏دانند مى‏دانند (اما) بعضى از علوم را مانند اين كه روز قيامت كى بر پا مى‏شود، فقط خدا مى‏داند و حتّى پيغمبر و ائمّه هم نمى‏دانند پس نسبت به اين قسم دوم است كه مى‏فرمايد: يَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ، كُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنا بنظر من يك تفسير خيلى خوبى فرموده‏اند.

سوم: رَبَّنا لا تُزِغْ قُلُوبَنا (كه آيه سوّم از نظر سيد رضى و آيه هشتم در قرآن است) خدايا دلهاى ما را سياه مكن، تاريك مكن، سؤال مى‏كند: مگر انتظار هست كه خداوند دل بنده‏اش را سياه كند تاريك كند، تا ما اين دعا را بكنيم و اين خواهش را از خدا بنمائيم، ايشان جواب مى‏دهد كه ما در اينجا سبب را مى‏خواهيم. مى‏گوئيم خدايا، الطافت هميشه شامل حال ما باشد تا دل ما سياه نشود، ما را به امور مشكل امتحان مفرما تا دل ما سياه نشود، و امثال اينها. اين هم بسيار تفسير خوبى است.

آيه 14 سوره آل عمران زُيِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَواتِ.

چهارم: آيه مى‏فرمايد: محبت شهوات در دل مردم (انسانها) زينت داده شده، مانند محبت طلا و نقره و همسر و فرزندان و مركوب‏ها. سيّد رضى سؤال را اين طور مطرح مى‏كند كه زينت دهنده در اينجا كسى غير از خدا نيست و اين معلوم است كه انسان در اثر محبّت اين امور بگناه مى‏افتد و بعد هم خدا عقاب مى‏كند بنده‏اى را كه سر نخ گناهش دست خود او بوده است، كه اين امور را آفريده و زينت داده. سپس جواب بسيار زيبائى مى‏دهد.

سيد رضى مى‏فرمايد: درست است كه خداوند مركوب و همسر و طلا و نقره را جلوه و دلربائى داده و به انسان هم گرايشى نسبت به اين‏ها داده و اگر نمى‏داد فايده‏اى براى آفرينش آنها نبود، ولى در نظام شريعتش برنامه‏اى معين كرده است كه اين شهوات حلالى دارد و حرامى دارد كه مقدار معينى از آن را در جهتى معين بايد استفاده كرد و بزبان پيغمبرانش معين كرده كه از اين شهوات، از اين چيزهايى را كه شما دوست داريد، چه مقدار بايد استفاده كنيد و چگونه و چه مقدارش حرام است و به ضرر شماست، و در آن جائى كه گفته‏