بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید ترجمه احياء علوم الدين تأليف: الامام العامل، حجة الاسلام أبوحامد محمد بن محمد الغزالي الطوسي ترجمه: مؤيد الدين خوارزمى جلد چهارم فهرست مطالب
سخنى ديگر يازده كتاب توبه
ركن اول در نفس توبه 5 بيان حقيقت توبه و حد آن
بيان وجوب توبه و فضل آن
بيان آن كه واجب شدن توبه بر فور است
بيان آن كه وجوب توبه بر همه اشخاص در همه احوال عام است
بيان آن كه چون شرايط توبه جمع شود هر آينه مقبول بود
ركن دوم در آن چه توبه از آن باشد، و آن گناه است از صغيره و كبيره
بيان أقسام گناهان به نسبت صفات بنده
بيان آن كه درجات و دركات در آخرت بر حسنات و سيئات در دنيا چگونه قسمت پذيرد
بيان آن چه صغيرهها بدان بزرگ شود
ركن سوم در تمام توبه و شرطهاى آن و دوام آن تا آخر عمر
بيان اقسام بندگان در دوام توبه
بيان آن چه بايد كه تايب در آن مبادرت نمايد...
ركن چهارم در داروى توبه و طريق علاج در گشادن عقده اصرار
كتاب صبر و شكر
شطر اول در صبر
بيان فضيلت صبر
بيان حقيقت صبر و معنى آن
بيان آن كه صبر نيمه ايمان است
بيان نامها كه براى صبر متجدد شود...
بيان انقسام صبر بر اندازه اختلاف قوّت و ضعف
بيان جايهايى كه در آن به صبر حاجت باشد...
نوع اول- موافق هوى
نوع دوم- آن چه مخالف طبع و هوى باشد
بيان داروى صبر...
شطر دوم در شكر
ركن اول در نفس شكر
بيان فضيلت شكر
بيان حد و حقيقت شكر
بيان طريق برداشتن پرده از شكر در حق خداى
بيان تغيير آن چه خداى دوست دارد از آن چه كراهيت دارد
ركن دوم آن چه شكر بر آن باشد
بيان حقيقت نعمت و اقسام آن
بيان وجه نمودار از بسيارى نعمتهاى حق تعالى...
طرف اول در نعمتهاى بارى تعالى در خلق اسباب ادراك
طرف دوم در أصناف نعمتها در آفريدن ارادتها
طرف سوم در نعمتهاى بارى تعالى در آفريدن قدرت و آلتهاى حركت
طرف چهارم در نعمتهاى بارى تعالى در اصلهايى كه طعامها از آن حاصل آيد
طرف پنجم در نعمتهاى خداى- عز و جل- در آن سببها كه طعامها را به تو رساند
طرف ششم در اصلاح طعامها
طرف هفتم در اصلاح مصلحان
طرف هشتم در بيان نعمتهاى بارى تعالى در آفريدن فريشتگان
بيان سببي كه مردمان را از شكر بگردانيده است
ركن سوم در چيزى كه صبر و شكر را در آن شركت بود...
بيان آن كه صبر و شكر بر يك چيز چگونه جمع شود
بيان فضيلت نعمت بر بلا
بيان آن كه صبر فاضلتر يا شكر
كتاب رجا و خوف
شطر اول در رجا
بيان حقيقت رجا
بيان فضيلت رجا و ترغيب در آن
بيان داروى رجا و طريقى كه بدان حال رجا حاصل آيد و غالب گردد.
شطر دوم در خوف
بيان حقيقت خوف
بيان درجات خوف و اختلاف آن در قوّت و ضعف
بيان اقسام خوف...
بيان فضيلت خوف و ترغيب در آن
بيان آن كه فاضلتر غلبه خوف است يا غلبه رجا يا ميانه بودن ايشان
بيان معنى سوء خاتمت
بيان احوال انبيا و ملايكه (عليهم السلام) در خوف
بيان احوال صحابه و تابعين و سلف صالح كه در شدت خوف چگونه بودند
كتاب فقر و زهد
شطر اول در فقر
بيان حقيقت فقر و اختلاف حالهاى فقير و نامهاى او
بيان فضيلت فقر به اطلاق
بيان فضيلت درويشان مخصوص، از راضيان و قانعان و صادقان
بيان فضيلت درويشى بر توانگرى
مقام اول
مقام دوم در نسبت حال درويش حريص به توانگر حريص
بيان آداب درويش در درويشى خود
بيان آداب درويش در قبول عطا...
بيان تحريم خواستن بى ضرورت و آداب درويشى كه در آن مضطر باشد
بيان مقدار توانگرى كه خواستن را حرام گرداند
بيان احوال خوانندگان
شطر دوم در زهد
بيان حقيقت زهد
بيان فضيلت زهد
بيان درجات زهد و اقسام آن
اقسام زهد به اضافت نفس خود
بيان تفصيل زهد در آن چه از ضرورات حيات باشد
بيان علامات زهد
كتاب توحيد و توكل
شطر اول فضيلت توكل و ذكر توحيد
فضيلت توكل
بيان حقيقت توحيد كه اصل توكل است
شطر دوم در احوال توكل و اعمال آن
بيان حال توكل
بيان آن چه مشايخ گفتهاند در احوال توكل
بيان اعمال متوكلان
بيان توكل عيالوار
بيان احوال متوكلان در تعلق به اسباب، به ضرب امثال
در تعرض سببهاى ذخيره كردن
در مباشرت سببهايى كه ضررى را كه در معرض ترسيدن باشد دفع كند
سعى كردن در ازالت ضرر...
بيان آن كه ترك معالجت در بعضى حالها ستوده شود...
بيان حكم توكل در آشكار كردن بيمارى و پنهان داشتن آن
كتاب محبت و شوق و رضا و انس 505 بيان شواهد شرع در دوستى بنده حق تعالى را
بيان حقيقت دوستى و اسباب آن...
در بيان اسباب دوستى
در بيان معنى خوبى و جمال
بيان آن كه مستحق دوستى خداى است و بس
بيان آن كه بزرگتر و عالىتر لذتها معرفت حق تعالى است...
بيان سبب در آن چه لذت نظر در آخرت زيادت از لذت معرفت است در دنيا
بيان سببها كه دوستى حق تعالى را قوى گرداند
بيان سبب در تفاوت مردمان در دوستى
بيان سبب در قصور فهمهاى خلق از معرفت حق تعالى
بيان معنى شوق به خداى عز و جل
بيان دوست داشتن حق تعالى بنده را و معنى آن
سخن در علامت دوست داشتن بنده خداى تعالى را
بيان معنى انس با حق تعالى
بيان معنى انبساط و ادلال كه ثمره غلبه انس باشد
بيان سخن در معنى رضا به قضاى خداى- عز و جل
بيان فضيلت رضا
بيان حقيقت رضا و تصور آن در چيزى كه مخالف هوى باشد
بيان آن كه دعا مناقض رضا نيست و صاحب آن از مقام رضا بيرون نيايد
بيان آن كه گريختن از شهرهايى كه مواضع معاصى است و نكوهيدن آن در رضا قادح نيست
بيان جملهاى از حكايات محبان و اقوال و مكاشفات ايشان
خاتمت كتاب در سخنان متفرقه كه به محبت تعلق دارد كه از آن منفعت باشد
كتاب نيت و اخلاص و صدق
باب اول در نيت
بيان فضيلت نيت
بيان حقيقت نيت
بيان سرّ قول پيغامبر (صلّى الله عليه وآله وسلّم) نيت مؤمن به از كار اوست
بيان تفضيل عملها كه به نيت تعلق دارد
بيان آن كه نيت در تحت اختيار داخل نيست
باب دوم در اخلاص
بيان فضيلت اخلاص
بيان حقيقت اخلاص
بيان قولهاى مشايخ در اخلاص
بيان درجات شايبهها و آفتها كه مكدّر اخلاص است
بيان حكم عمل آميخته در استحقاق ثواب به آن
باب سوم در صدق
بيان فضيلت صدق
بيان حقيقت صدق و معنى آن و مراتب آن
كتاب مراقبه و محاسبه
مقام اول از مرابطت مشارطت است
مقام دوم از مرابطت مراقبت است
فضيلت مراقبت
بيان حقيقت مراقبت و درجات آن
مرابطه سوم محاسبه نفس است پس از عمل
فضيلت محاسبه
بيان حقيقت محاسبه پس از عمل
مرابطه چهارم در عقوبت نفس بر تقصير آن
مرابطه پنجم مجاهده است
مرابطه ششم در سرزنش نفس و عتاب آن
كتاب تفكر
بيان فضيلت تفكر
بيان حقيقت فكرت و ثمره آن
بيان مجارى فكرت
قسم اول تفكر در صفات و افعال نفس خود
قسم دوم فكرت در جلال و عظمت و كبرياى خداى تعالى
بيان كيفيت تفكر در خلق خداى تعالى
كتاب ذكر مرگ
شطر اول در مقدمات مرگ و توابع آن تا نفخ صور
باب اول در ذكر مرگ و ترغيب در آن
بيان فضيلت در مرگ
بيان طريق در آن كه ذكر مرگ در دل محقق گردانيده شود
باب دوم در درازى و كيفيت اميد و فضيلت كوتاهى آن...
فضيلت كوتاهى اميد
بيان سبب درازى امل و علاج آن
بيان مبادرت در عمل و ترسيدن از آفت تأخير
باب سوم در سكرات موت و شدت آن...
بيان آن چه مستحب است از محتضر در حال مردن
بيان حسرت در وقت ديدن ملك الموت به حكايتها...
باب چهارم در وفات پيغامبر (صلّى الله عليه وآله وسلّم) و خلفاى راشدين
وفات پيغامبر (صلّى الله عليه وآله وسلّم)
وفات أبو بكر صديق
وفات عمر بن خطاب
وفات عثمان
وفات على و وفات حسن و حسين [(عليهم السلام)]
باب پنجم در سخن جماعتى كه در نزع بودند...
بيان قول جماعتى از خصوص نيك مردان...
باب ششم در قولهاى عارفان بر جنازهها و مقبرهها...
بيان حال گور و قولهاى ايشان بر گورها
بيان قولهاى ايشان در وقت وفات فرزند
بيان زيارت گورها...
باب هفتم در حقيقت مرگ و آن چه مرده در گور بيند تا نفخ صور
بيان سخن گور با مرده
بيان عذاب گور و سؤال منكر و نكير
بيان سؤال منكر و نكير و صورت ايشان...
باب هشتم در آن چه از احوال مردگان به مكاشفه در خواب روشن شود