بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید صفحهى 273 كافران، صفات و ارزش گذارى آنان رهنمودهايى از آيات: بخش پيشين درباره صفات مؤمنان بود و در اين جا به عكس از كافران و صفات آنان گفتگو مىشود. چون در اجتماع، هر اجتماعى باشد، بين افراد اعتماد برقرار گردد، همكارى آنان همچون خونى است كه در رگهاى سالم مىگردد و اين همكارى و كمال طلبى هر چه افزونتر باشد، جامعه به حضارت نزديكتر مىشود، و حضارت يعنى حضور انسان نزد انسان و حكومت عدالت و اعتماد متقابل، امّا اگر اين شرطها نباشد حضارت از ميان مىرود و عقب ماندگى جاى آن را مىگيرد اگر چه مظاهر تمدّن وجود داشته باشد. از اين رو تمدّن پيشرفت تكنولوژى نيست بلكه همان است كه گفته شد. امّا ارتباط بين افراد اجتماع هر چه استوارتر باشد، رحمت خداوند به ايشان نزديكتر مىشود و اگر ارتباط و همكارى را كه دستور الاهى است ببرّند، لعنت خدا كه به صورت حرمان و عذاب مجسّم است و نيز فرجام بد آنان را فرا مىگيرد. روزى از خداست و بازداشتن آن نيز به دست اوست و اين روزى كه از روزى دنيوى بزرگتر است نعمت اخروى است. كافران به نعمت دنيا مىنازند حال آن كه لذّتى گذراست. كافران مدام آيه مىطلبند گويى در آيات كاستى هست امّا كاستى در خود آنان است. خداوند كسى را كه بد را برگزيند گمراه مىكند و آن را كه به سوى او برگردد رهنمون مىشود، و توبه گران مؤمنان راستيناند، دلهايشان به ياد خدا آرامش