تفسیر هدایت جلد 6

تفسير هدايت

تأليف: آيت الله العظمي سيد محمد تقي مدرسي

مترجم: احمد آرام

جلد ششم

فهرست مطالب

جلد ششم‏

سوره نحل

فضيلت سوره:

زمينه كلى سوره

[سوره النحل(16): آيات 1 تا 9]

و بر خداست كه راه راست و درست را بر شما بنماياند

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

ميان آفريدن و فرمان دادن

روح رسالتهاى خدا

[سوره النحل(16): آيات 10 تا 18]

باشد كه ره بيابيد

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

مراحل علم و هدف از آفرينش انعام

پس چرا اينها را به ياد نمى‏آوريد

[سوره النحل(16): آيات 19 تا 29]

معناى واژه‏ها

سببهاى تكبر و كيفر آن

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

چه كس را مى‏پرستيم؟

كيفر استكبار

[سوره النحل(16): آيات 30 تا 37]

معناى واژه‏ها

و انجام، از آن پرهيزگاران است

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

پاداش پرهيزگاران

كلمه آشكار و رسا

[سوره النحل(16): آيات 38 تا 44]

آثار ايمان داشتن به آخرت

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

علم دليل حقيقت است

بعث براى چيست؟

امر واجب هجرت

راه معرفت و شناخت

شواهد و كتابها

هدف بعثت

[سوره النحل(16): آيات 45 تا 55]

اوست خداى يكتا

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

حاكميت الهى

گونه‏هاى عذاب الاهى

آيات آفرينش و حقيقت پرستش و عبوديت

در گذشتن از ترس شرط عبادت است

[سوره النحل(16): آيات 56 تا 63]

معناى واژه‏ها

ارزشهاى والا از آن خداست

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

شرك بردگى و خوارى است

جايگاه زن در جاهليت

خودپرستى ريشه انحراف است

حكمت اجل

اين فرو افتادن براى چيست؟

[سوره النحل(16): آيات 64 تا 74]

قرآن مقياس حق و مظهر رحمت است

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

كتاب ميزان حق است

قرآن باران رحمت است

انعام عبرت است و رحمت

زنبور عسل آيتى آشكار است

معنى وحى

دليل تدبير

حدود آزادى بشرى

نعمت همسران

اصرار براى چيست؟

[سوره النحل(16): آيات 75 تا 83]

معناى واژه‏ها

نعمت خدا را مى‏شناسند ولى سپس آن را انكار مى‏كنند

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

ستمگرى طاغوت

تاريكى جادو و جادوگر

تا مگر سپاسگزارى كنيد

هدايت در ميان اكراه و اختيار

[سوره النحل(16): آيات 84 تا 89]

به آنها اجازه عذرخواهى داده نمى‏شود و عذرشان پذيرفته نخواهد بود

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

چه كس گواه است؟

مسئوليت انحراف

عذاب گمراه كننده سخت‏تر است

[سوره النحل(16): آيات 90 تا 97]

پيوستگيهاى كمال مطلوب در جامعه اسلامى

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

عدل يك سنت اجتماعى و واجبى الاهى است

احسان و نيكوكارى براى عدالت ضرورى است

به پيمان وفا كردن نه آن را شكستن

آثار سوگند دروغ

جاودانگى جزا

حق صلاح است

[سوره النحل(16): آيات 98 تا 105]

چگونه به فهم قرآن دست يابيم؟

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

بر خدا توكل كنيم

توكل دژ مؤمن است

شيطان انديشه

از شبهه‏هاى شيطان

رد بر شبهه

[سوره النحل(16): آيات 106 تا 113]

معناى واژه‏ها

عاقبت ارتداد

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

ايمان، گونه‏اى مسئوليت

ريشه مشكل و مسئله

ارتداد انحطاط است

راه آمرزش

عاقبت ارتداد در دنيا

حجت كامل و بليغ

[سوره النحل(16): آيات 114 تا 119]

معناى واژه‏ها

راه سپاسگزارى از نعمتها

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

حدود بهره‏مندى از نعمتها

چگونه از خدا سپاسگزارى كنيم؟

كيفر دروغ و بدعت

توبه و اصلاح

[سوره النحل(16): آيات 120 تا 128]

سپاسگزارى از نعمت و برنامه‏هاى وحى

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

ابراهيم پيشواى سپاسگزارى

بنى اسراييل و آزمايش

سفارشهايى براى مبلغان و خوانندگان به خدا

حكمت

عدل

استقامت و پايمردى

سوره اسراء

فضيلت سوره:

زمينه كلى سوره

[سوره الإسراء(17): آيه 1]

معناى واژه‏ها

داستان معراج

شرح آيات:

حديث اسراء

داستان معراج

حديث معراج

رسول در آسمانها

[سوره الإسراء(17): آيات 2 تا 8]

معناى واژه‏ها

اگر نيكى كنيد به خود نيكى كرده‏ايد

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

شناخت ذات مبدأ و آغاز شكر است

ستمگر شمشير خدا است

انسان وابسته به عمل خويش است

[سوره الإسراء(17): آيات 9 تا 21]

معناى واژه‏ها

انسان مسئول

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

مسئوليت و عامل زمان

امتها چگونه از بين مى‏روند؟

[سوره الإسراء(17): آيات 22 تا 33]

معناى واژه‏ها

مسئوليت اجتماعى انسان مؤمن

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

شرك ريشه انحراف است

از حقوق پدر و مادر

انفاق زكات مال است

چگونه انفاق كنيم

اعتماد به خدا كليد خوشبختى است

[سوره الإسراء(17): آيات 34 تا 44]

معناى واژه‏ها

انسان در ميان شرك و گريز از مسئوليت

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

مسئوليتهاى اجتماعى

[سوره الإسراء(17): آيات 45 تا 52]

معناى واژه‏ها

در پس پرده و حجاب بودن و لزوم اصلاح آن

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

[سوره الإسراء(17): آيات 53 تا 60]

معناى واژه‏ها

روابط اجتماعى سازنده

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

سخن نيكو

چگونه به مردمان نگاه مى‏كنى؟

تو را ما به عنوان وكيل براى ايشان نفرستاديم

خدايان پندارى و ساختگى

سنت عذاب

رؤيا

شجره ملعونه

[سوره الإسراء(17): آيات 61 تا 70]

معناى واژه‏ها

انسان در ميان كرامت خدا و فريب شيطان

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

ابليس با سلطه حق به مبارزه برخاست

مكر ابليس بدين گونه است

الف: گمراهسازى تبليغاتى

ب: ترساندن

ج: تباه كردن اقتصاد

د: فساد پرورش و تربيت

هـ: ترغيب و تشويق

پرستش خدا عصمت و هدايت است

پس از بلا يا شكنجه و عذاب است يا رحمت

[سوره الإسراء(17): آيات 71 تا 81]

معناى واژه‏ها

چگونه بايد با نقشه‏هاى ابليس رو به رو شويم

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

پيشوايى قرآن براى رسيدن ما به هدايت و رستگارى است

رسول به چالش و مبارزه با فشار مى‏پردازد

نماز

شفاعت رسول درباره امتش

نصرت و يارى خدا

[سوره الإسراء(17): آيات 82 تا 93]

معناى واژه‏ها

قرآن مرهم زندگى و شفا دهنده انسان است

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

شفاى قرآن

قرآن شفاى قلب و جامعه و بدن است

خوشبختى و ابعاد آن

شخصيت و روش عمل

قل الروح من أمر ربي

قرآن به مبارزه طلبى مى‏پردازد

سخن ناتوانان و عاجزان

[سوره الإسراء(17): آيات 94 تا 104]

معناى واژه‏ها

تكذيب و سببها و نتيجه‏هاى آن

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

گواهى خدا

بعث و برانگيخته شدن دوباره

[سوره الإسراء(17): آيات 105 تا 111]

معناى واژه‏ها

و ما آن را به حق نازل كرديم و به حق نزول يافته است

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

يگانگى خدا

خدا در كتابش متجلى مى‏شود

سوره كهف

فضيلت سوره:

اسم سوره:

زمينه كلى سوره

مقدمه:

مفردات قرآنى

جهت گيرى نادرست

تفسير و تدبر

بعد اول

بعد دوم

بعد سوم

تدبر و مسلمانان زمان حاضر

زينت زندگى و هدايت

[سوره الكهف(18): آيات 1 تا 8]

معناى واژه‏ها

تا بيازماييمشان تا كدامين عملى بهتر داشته باشند

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

سنتهاى قرآن و سنتهاى طبيعت

كتاب قيم و استوار

هدفهاى كتاب و انگيزه‏هاى هدايت

بيم دادن

انگيزه دوم

علاقه و پيوند محكم

انواع شرك

رسول را كارى جز ابلاغ كردن رسالت نيست

زينت زمين وسيله آزمايش بشر است

[سوره الكهف(18): آيات 9 تا 16]

معناى واژه‏ها

ياران غار: سنتى در جريان

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

داستان اصحاب كهف و رقيم

آزادى انسان سبب چالش است

دريدن سنتهاى طبيعت

ريشه‏دارى

سياست طاغوت

تأييد خدا

تأييد الهى

[سوره الكهف(18): آيات 17 تا 20]

معناى واژه‏ها

و بايد كه به مهربانى رفتار كند تا كسى به شما آگاهى نيابد

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

راهى به علم و دانستن

بورقكم: از سكه فلزى خبر مى‏دهد

[سوره الكهف(18): آيات 21 تا 26]

معناى واژه‏ها

رستخيز بدون ترديد آمدنى است

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

زيارت قبور

روش علمى نه حدس و گمان

زندگى در ميان تدبير پروردگار و تقدير بنده

[سوره الكهف(18): آيات 27 تا 31]

معناى واژه‏ها

زينت زندگى و وسايل تضمين استقامت

زمينه كلى سوره:

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

ميان ثابتها و متغيرها

وابستگى و شرايط و اسباب تقويت آن

از صفات پيشوا

[سوره الكهف(18): آيات 32 تا 44]

معناى واژه‏ها

انسان در ميان ماده پرستى و پرستش خدا

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

ميان شكر و كفر

درجات پايين رونده يا دركات نزول و فروافتادن

چگونه سستى و ضعف ذات را جبران كنيم؟

عقاب و كيفر الهى

[سوره الكهف(18): آيات 45 تا 49]

معناى واژه‏ها

آنچه را انجام داده‏اند حاضر مى‏يابند

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

مثل دنيا

ماندنيهاى شايسته، الباقيات الصالحات

صورتهايى از قيامت

[سوره الكهف(18): آيات 50 تا 56]

معناى واژه‏ها

ولايت خدا يا ولايت شيطان؟

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

ولايت مخصوص كيست؟!

چگونه خود را از طبيعت جدال خلاص كنيم؟

[سوره الكهف(18): آيات 57 تا 64]

معناى واژه‏ها

از حقايق هدايت و معرفت

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

آثار ستم و ستمگرى

فراموشى براى چه؟

از عوامل فراموشى

[سوره الكهف(18): آيات 65 تا 78]

معناى واژه‏ها

تو هرگز نخواهى توانست در كنار من صبورى كنى

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

ميان علم و رحمت

شكيبايى وزير عقل است

اولا: يك كشتى را سوراخ كرد

ثانيا: پسرى را كشت

ثالثا: ديوارى را بنا كرد

[سوره الكهف(18): آيات 79 تا 82]

معناى واژه‏ها

اين است تأويل آنچه بدان شكيبايى نتوانستى

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

چرا كشتى را شكاف داد؟

غلام(پسر) چرا كشته شد؟

ميان مصلحت عمومى و مصلحت خصوصى

در علاقه نسبت به نعمتها

چرا ديوار را ساخت؟

[سوره الكهف(18): آيات 83 تا 95]

معناى واژه‏ها

ايستار سالم در برابر سلطه

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

بازگشت به تاريخ

ذو القرنين كيست؟

سياست دادگسترى

يأجوج و مأجوج

[سوره الكهف(18): آيات 96 تا 101]

معناى واژه‏ها

ذو القرنين سرمشق و نمونه يك حكومت برتر و فاضل‏تر است

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

ساختن سد

وعده خدا

[سوره الكهف(18): آيات 102 تا 110]

معناى واژه‏ها

پاداش و كيفر مشركان

رهنمودهايى از آيات:

شرح آيات:

زيانكارترين مردمان

پاداش مؤمنان

كلمات خدا