تفسیر هدایت جلد 10

رهبرى اطاعت كند اما تسليم و خضوع در برابر انسانى كه ظاهرا مانند خود اوست بر وى دشوار است.

در اين باب چند قول است: بعضى از مفسران مى‏گويند: امانت همان امانت معمول و متعارف است. مثل اين كه شخصى مالش را به دست تو بسپارد و بخواهد كه آن را حفظ كنى. مسلما اين كارى است بس دشوار. بعضى ديگر مى‏گويند كه آن عقل و علم است و اراده و حريت است. اينان مى‏گويند خدا به انسان عقل داده و به ديگر موجودات مثلا حيوانات نداده است. خدا به انسان اراده و اختيار داده و به ملائكه كه مجرد از شهوت و قوه دافعه در برابر شر و فساد است نداده. اينها درست است ولى تجربه حقيقى انسان به عقل و علم و اختيار او زمانى به نتيجه واقعى مى‏رسد كه به تمام معنى در اطاعت رسول اللَّه صرف شود و آن دشوارترين تجليات اختيار است در زندگى بشر. پس معارضه‏اى نيست اگر بگوييم امانت عقل است يا بگوييم كه امانت اطاعت از پيامبر است و اين اطاعت بر وفق سياق قرآنى هم هست.

شرح آيات:

[63] «يَسْئَلُكَ النَّاسُ عَنِ السَّاعَةِ- مردم تو را از قيامت مى‏پرسند.»

براى اين سؤال دو جواب است:

اول: انسان طبعا دلش مى‏خواهد قيامت بسيار دور باشد. جوانان- غالبا- مرگ را از خود دور مى‏بينند. و پيران نيز به طول امل دچار مى‏شوند و دوست دارند عمر درازتر كنند. چه بسا يكى از اينان يك لحظه پس از اين تصورات بميرد در اين حال قيامتش برپا شده است. حال كه چنين است و انسان لحظه مرگ خود را نمى‏داند پس بايد به خود مغرور نباشد و به مال و عشيره خويش غره نشود، زيرا اينان در روز قيامت او را يارى نتوانند كرد و در دنيا مرگ را از او دفع نخواهند كرد. «پس بنده بايد پرواى پروردگار داشته باشد خيرخواه خود باشد و پيش از رسيدن مرگ توبه آرد. بر شهوت چيره شود و رهايش نگذارد. چه مرگ او پوشيده است و آرزوى دراز