اندیشه سیاسی محقق حلی نسخه متنی

يجب أن يتولى صرف حصة الامام فى الاصناف الموجودين مَن اليه الحكم بحق النيابة كما يتولى اداء ما يجب على الغائب1؛

واجب است شخصى كه به‏حق نايب امام مىتواند باشد قسمتى از خمس را كه به امام تعلق دارد بين مستحقين تقسيم كند، هم‏چنان‏كه وى متولى آن چيزى است كه بر غايب واجب مىشود.

وى درباره زكات چنين مىگويد:

اذا لم يكن الامام موجوداً دفعت الى الفقيه المأمون من الامامية فانه أبصر بمواقعها والافضل قسمتها على الاصناف2؛

هنگامى كه امام حاضر نباشد زكات به فقيه امامى كه امين باشد داده مىشود، زيرا وى به مصارف آن داناتر است و بهتر است كه بين مستحقين تقسيم كند.

به عقيده ايشان در مسائل اجتماعى، ولايت «غُيَّب و قُصَّر»، يعنى غايبين و محجورين به حاكم سپرده شده است. از طرف ديگر، به مردم سفارش شده كه به آنان (فقها) در قضاوت و اقامه حدود كه احتياج به كمك دارد مساعدت كنند:

ويجب على الناس مساعدتهم على ذلك؛3

گفتنى است كه نواب امام نيز هم‏چون ديگر حكام با معصومين تفاوت‏هايى دارند، زيرا امام بر خلاف اينان داراى ويژگى عصمت از گناه و خطا است، محقق مىگويد:

الفرق بين الامام ونوابه ظاهر وذلك لأنّ النواب مع الخطاء يأخذ عليهم الامام فهم محتاجون مع جواز خطائهم الى الامام ولهم امام والامام لا امام له4؛

1. شرايع الاسلام، ص138.

2. همان، ص124.

3. همان، ص260.