لطفا منتظر باشید ...
2 ـ 3 ـ ولايت بر محجورين و بىسرپرستان
وظيفه ديگر حاكم، ولايت بر كسانى است كه از تصرف در امور خود، همچون نكاح، طلاق و غيره قاصرند و يا فردى كه كشته شده و ولىدم ندارد، به اعتقاد محقق حاكم ولىدم او است:مَن لاولى له فلامام عليه السلام ولى دمه2؛كسى كه ولى ندارد امام ولى دم او است.به عبارت ديگر، امام بايد به جاى اولياى دم قاتل را قصاص كرده يا ديه از او بگيرد. حاكم در ولايت بر صغار و مجانين شخصى را به عنوان امين يا قيم براى رسيدگى به امور آنان برمىگزيند3. همچنين فردى كه جنايت خطايى انجام داده و عاقلهاى ندارد و خود نيز توان پرداخت ديه جنايت را ندارد، حاكم بايد ديه جنايت وى را بدهد؛ مثل لقيط4 و فقير5، حتى اهل ذمه نيز اين حكم را دارند6. اگر حاكم شخصى را بيش از حد مقرر شرعى مجازات كرد و او مُرد، چنان چه اجراكننده مجازات آگاه نباشد حاكم بايد نصف ديه مقتول را از مال خود بدهد:لو امر الحاكم بضرب المحدود زيادةً على الحد فمات فعليه نصف الدية فى ماله ان لميعلم الحدّاد7.نكته ديگر اينكه به اعتقاد محقق حاكم بايد هنگام فرستادن قاضى به شهرها،1. همان، ص 948.2. همان، ص 1045.3. همان، ص431.4. همان، ص801.5. همان، ص 1055.6. مختصر النافع، ص328.7. شرايع الاسلام، ص951.
