اندیشه سیاسی محقق حلی نسخه متنی

«شرايع الاسلام» بر غناى علوم اسلامى افزود و بناى فقه استدلالى و اجتهاد جواهرى را پىريزى كرد. برخى از شرح حال‏نويسان معتقدند كه شاگردان وى بيش از چهارصد نفر بوده‏اند؛ چنان‏كه در كتاب تأسيس الشيعه در اين‏باره آمده است:

از مجلس تدريس محقق بيش از چهارصد مجتهد دانا و نكته‏سنج به‏پاخاسته‏اند، در حالىكه اين امر براى هيچ كس قبل از او اتفاق نيفتاده است1.

تعداد معدودى از اين شاگردان كه از مجتهدان مسلّم زمان خود و از مؤلفان كتاب‏هاى بزرگ فقهى ـ اصولى و غيره بوده‏اند عبارت‏اند از:

1ـ علاّمه حلّى

حسن‏بن يوسف‏بن مطهّر حلّى معروف به علامه حلّى از مشاهير فقها و دانشمندان شيعه به شمار مىآيد. وى در سال 648 هجرى در خانواده‏اى دانشمند و روحانى (خاندان محقق) ديده به جهان گشود. استعداد و نبوغ وى بدان حد بود كه قبل از سن بلوغ به مرحله اجتهاد نائل آمد و بعد از مدتى در علوم مختلف اسلامى به مقام استادى رسيد. نويسندگى را از سن جوانى آغاز كرد و مهم‏ترين آثار خود را در دهه‏هاى سوم، چهارم و پنجم عمر خويش نوشته است، چنان‏كه خود در انتهاى كتاب منتهىالمطلب مىگويد:

از تصنيف اين كتاب فارغ گشتم در حالىكه هنوز بيست و شش سال كامل ندارم2.

فلسفه را نزد استادالحكما خواجه نصيرالدين طوسى و فقه مذاهب اهل سنت را نزد فقهاى بزرگ آن مذاهب آموخت، به‏گونه‏اى كه از بعضى فقهاى آن مذاهب پيشى گرفت، و اگر مسئله‏اى از او سئوال مىشد، جواب آن را از نظر فقهاى مذاهب گوناگون بيان مىكرد. مؤلف روضات الجنات او را اين‏گونه

1. سيدحسن صدر، تأسيس الشيعه، ص 305.

2. حسن‏بن يوسف علامه حلّى، منتهى المطلب.