4ـ هدف از جهاد - اندیشه سیاسی محقق حلی نسخه متنی

4ـ هدف از جهاد

امروزه كشورها به‏دنبال صلح جهانى و عدم ايجاد آشوب در سطح جهان هستند. تا قبل از تدوين منشور ملل متحد، جنگ در عرف جهانى ممنوع نبود، ولى بعد از جنگ جهانى دوم و به‏خصوص بعد از تدوين منشور ملل متحد، جنگ به كلى با هر هدفى، مشروع يا نامشروع، ممنوع اعلام شد و جلوگيرى از تجاوزات و كمك به كشور مورد تجاوز بر عهده شوراى امنيت گذاشته شد. در اين‏جا اين بحث مطرح مىشود كه هدف از جهاد كه در فقه اسلام واجب شمرده شده، چيست؟ پر واضح است كه اسلام به دنبال كشورگشايى و ظلم و تعدى به افراد نيست و هر دستورى كه خداوند در قالب دين به پيامبر خود نازل كرده جز مصلحت و خير و سعادت بشر هدف ديگرى را دنبال نمىكند. محقق هدف از جهاد را چنين بيان مىكند:

كل من يجب جهاده فالواجب علىالمسلمين النفور اليهم اما لكفهّم وامّا لنقلهم الى الاسلام1؛

هر آن‏كس كه جنگ با او واجب است مسلمانان بايد به سوى آنان حمله كنند تا يا آنان را از بين ببرند و يا به اسلام گرايش دهند.

محقق در اين جمله‏ها دو هدف كلى را مهم دانسته كه يكى بازدارى آنان از حمله به كشور اسلامى و از بين بردن انسجام گروه‏هاى مخالف حكومت اسلامى است؛ با اين توضيح كه در اسلام جنگ با كفار حربى يا مسلمانانى كه محارب شده‏اند، واجب است و آنان كسانى هستند كه با كشور اسلامى در حال جنگ يا در صدد جنگ‏اند؛ بنابراين، هر حكومتى با كسانى كه با او سر جنگ دارد در جنگ است و اين اختصاص به اسلام ندارد، به همين دليل ايشان در ادامه مىگويد:

والاولى أن يبدأ بقتال من يليه الا ان يكون الأبعد اشدّ خطراً؛

1. همان، ص 235.