اندیشه سیاسی محقق حلی نسخه متنی

با اهل كتاب جدال نكنيد جز به آن‏چه نيكوتر است.

بهترين برخورد با غيرمسلمين، به هدف دعوت آنان به اسلام صورت مىگيرد و به همين دليل فريب و حيله ذميان يا كفارى كه با مسلمين قرارداد صلح امضا كرده‏اند مذموم است؛ براى مثال به اعتقاد محقق چيزى كه از اراضى صلح دزديده شده بايد به صاحبش برگرداند1، يا آن‏چه از كفار حربى در حال آتش‏بس غارت شده بايد برگرداند2. در اسلام وفاى به عقود حتى نسبت به كفار حربى تأكيد بسيارى شده و در جاى ديگر محقق معتقد است كه اگر مسلمانى با گرفتن امان از كافر حربى وارد دارالحرب شود و از آن‏جا چيزى بدزدد ملزم است به صاحبش گرچه در دارالحرب باشد برگرداند؛ بنابراين عبارت، به‏نظر محقق با اينكه اخذ اموال از كفار حربى در حال جنگ بىاشكال است، ولى در اين مورد چون آنان به مسلمان امان داده‏اند حاكم، مسلمان را به باز گرداندن اموال غارت شده الزام مىكند چنان‏كه تصريح دارد كه:

لو دخل المسلم دارالحرب مستأمناً فسرق وجب اعادته سواء كان صاحبه فى دارالاسلام أو فى دارالحرب... وحرّمت عليه اموالهم بالشرط3.

2 ـ 3 ـ نفى سبيل

يكى از قواعدى كه در روابط مسلمانان با كفار اهميت خاصى دارد قاعده نفى سبيل است. اين قاعده منع هر نوع سلطه كفار بر مسلمانان را دربر دارد و از اصول مسلم اسلام و مورد تصريح قرآن كريم مىباشد، چنان‏كه خداوند مىفرمايد:

... لن يجعل الله للكافرين على المؤمنين سبيلا4؛

خـداوند هـرگز بر [زيـان] مؤمنـان براى كافران راهى [راه سلطه‏اى [قرار

1. عنكبوت (29) آيه 46.

2. مختصر النافع، ص156.

3. شرايع الاسلام، ص840.

4. همان، ص239.

5. نساء (4) آيه 141.