اندیشه سیاسی محقق حلی نسخه متنی

محقق شهادت متكدى را قبول نمىكند1.

محقق در بحث زكات يكى از موارد مصرف زكات را فقير مىداند و فقير كسى است كه درآمدش براى مخارجش كافى نباشد، در اين‏جا يادآورى اين نكته‏ها لازم است كه مخارج افراد به شخصيت اجتماعى آنان بستگى دارد و داشتن خانه، خادم و غيره لازمه زندگى فرد است و با نداشتن اين موارد، فقير است و مىتوان از زكات به وى براى برطرف شدن نيازش كمك كرد. نكته ديگر اين‏كه اگر صدق يا كذب مدعى فقر معلوم نشد قسم داده نمىشود، بلكه زكات به وى داده مىشود و اين نيز احترامى است كه خداوند براى فرد در اجتماع قائل است. نكته سوم اين‏كه به اعتقاد محقق، واجب نيست به فقير گفته شود اين مال [كه به تو داده مىشود] زكوى است و اگر فقير از كسانى باشد كه چنان‏چه بفهمد مال ز كوى است نمىگيرد مىتوان به عنوان صله، يعنى به عنوانى غير از زكات آن را به او داد2 تا به شخصيت فردى و اجتماعى وى لطمه‏اى وارد نشود.

مسئله ديگرى كه در آثار محقق ديده مىشود احترام و عدم تعرض به اموال مسلمانان و كسانى است كه در كشور اسلامى زندگى مىكنند. استفاده از اموال افراد تنها با اجازه از آنان صحيح است3 و بدون اضطرار جايز نيست؛ براى مثال، اگر انسان به غذايى كه از ديگرى است مضطر شد اولاً: به اعتقاد محقق، بر صاحب غذا واجب است آن را به فرد گرسنه بدهد و وجه آن را بگيرد و اگر با داشتن مبلغى حاضر به دادن وجه غذا نيست مىتوان از دادن آن امتناع كرد، ولى اگر با وجود دادن ثمن، صاحب غذا از دادن آن امتناع كرد مىتوان با او جنگيد4، غنائم جنگى اگر از مسلمان يا كافر معاهدى باشد به صاحبش برگردانده مىشود5،

1. مختصر النافع، ص287.

2. شرايع الاسلام، ص121.

3. همان، ص756.

4. همان، ص 758.

5. همان، ص249.