2ـ مختصر النافع يا النافع فى مختصر الشرايع2 - اندیشه سیاسی محقق حلی نسخه متنی

شرايع الاسلام مىفرمايند:

اين كتاب از بهترين متون فقهى در ترتيب و جمع فروعات فقهى است و فقيهان شيعه از عصر مؤلف تا به حال با ولع و حرص زياد به آن رو آورده‏اند. اين كتاب از كتب درسى حوزه‏هاى علمى شيعه به شمار مىرود و فقها طى قرون متمادى بعد از تأليف به اين كتاب اعتماد كرده و بحث‏ها، تدريس‏ها، شروح و حواشى خويش را براساس اين كتاب قرار داده‏اند1.

2ـ مختصر النافع يا النافع فى مختصر الشرايع2

اين كتاب را مؤلف به عنوان مختصرى از كتاب شرايع الاسلامِ خود به نگارش درآورده، و از زمان تأليف مورد توجه فقها و انديشمندان مسلمان قرار گرفته است؛ به گونه‏اى كه شاگرد فقيهِ محقق، حسن‏بن ابىطالب آبى معروف به فاضل آبى كتاب كشف الرموز را در شرح مختصر النافع نوشته است.

انديشمندان شيعه يكى پس از ديگرى شرح‏هاى گران‏سنگى بر اين كتاب نوشته‏اند. مختصر النافع در عين اختصار از روانى الفاظ و رسايى خاصى برخوردار است و مؤلف سعى داشته فروعات فقهى زيادى را با عباراتى موجز و مختصر در اين كتاب بگنجاند. برخى فروعات ذكر شده در اين كتاب را تا نه‏هزار فرع فقهى ذكر كرده‏اند. محقق در مقدمه اين كتاب مىگويد:

من در اين مختصر خلاصه مذهب معتبر را با الفاظى آراسته و عباراتى زيبا آورده‏ام كه تو [خطاب به خواننده است] را با گزيده‏هايش يارى داده و به

1. شيخ آقابزرگ تهرانى، الذريعة الى تصانيف الشيعة، ج13، ص47.

2. اين كتاب به زودى پس از چاپ در مصر كم‏ياب گشته و عالمان اهل تسنن از امتيازات اين كتاب شگفت‏زده شدند، چندان كه زمينه فتواى تاريخى شيخ محمود شلتوت مفتى بزرگ مصر و رئيس وقت دانشگاه الازهر ـ را فراهم كرد و اين عالم سنى مذهب با وجود تعصبات سنىگرى شديد در بين اهل تسنن، بر جواز تقليد از مذهب شيعه فتوا داد. در فتواى وى آمده است: «مذهب جعفرى، مشهور به مذهب شيعه امامى اثناعشرى از جمله مذاهبى است كه مانند ساير مذاهب اهل تسنن شرعاً مىتوان از آن تقليد كرد». (مجله رسالة الاسلام، چاپ مصر، شماره سوم، سال يازدهم مطابق با 1379 هجري).