اندیشه سیاسی محقق حلی نسخه متنی

چند بيت متذكر شده و مىگويد: مدت زمانى از پرداختن به شعر دور ماندم. شعر از من راضى نيست، چون او را مدت زمانى ناراحت كردم. به خود بيدارى افكار شاعرانه‏ام را وعده دادم در حالىكه هنگام جوانى در خواب بود [كنايه از اين‏كه در جوانى شعر نگفتم، ولى حال كه سنينى از من گذشته مىخواهم شعر بگويم]، پس مثل بادى كه از غرب مىوزد آن (شعر) را با شدت دگرگون ساختم [شعر را در سنين بعد از جوانى به باد غربى تشبيه كرده است]. ذهن‏ها چون چشمه‏هايى هستند كه اگر از آن‏ها آب برداشته شود پاك و طاهر مىشود، ولى اگر آب در آن‏ها باقى بماند متعفن مىشوند.اى شعر، مرا عفو كن. از هرگونه كمكى كه ايادى تو در گذشته به من كرده‏اند، تشكر مىكنم و عيب مكتوم و پوشيده را ظاهر نمىكنم.

محقق با اين ابيات، ناراحتى خود را از اين‏كه مىتوانسته در سنين جوانى از چشمه‏سار سرايندگى خود استفاده كند ولى به دليل نهى پدر استفاده ننموده، ابراز مىدارد و معتقد است كه اگر به سرايندگى خود ادامه مىداد چون چشمه‏اى كه هر قدر از آب آن بيش‏تر بردارند آبش تازه‏تر و پاك‏تر مىشود، مىتوانست شعرهاى زيباترى بسرايد، ولى دستور پدر را بر خواسته درونى خويش مقدم داشت و محققى دانشمند و فقيه گرديد، نه شاعرى معروف.

با اين حال سروده‏هايى از ايشان به يادگار مانده و اين خود دليل بر اين است كه چون يكى از فوايد شعر بر غيرشعر، عدم فراموشى و تأثير عميق آن است و چه بسا نكات اخلاقى اگر به صورت شعر بيان شود اثر بيش‏ترى دارد تا غيرشعر، محقق خواسته است با اشعار اخلاقى و دينى افكار اسلامى را در جامعه رواج دهد و از طرف ديگر، به خواسته پدر (عدم شهرت به سرايندگي) جامه عمل بپوشاند و هم‏چنين اين سُرايش ناچيز او را از درس و تحقيق باز نمىداشت.