اندیشه سیاسی محقق حلی نسخه متنی

شاگردانى همت گماشت كه در شمار فقها و دانشمندان بزرگ شيعه قرار گرفتند؛ آن‏ها كه از غناى فقهى استادشان بهره‏هاى وافرى برده بودند، به تأليف كتاب‏هاى استدلالى در زمينه فقه، اصول، كلام و علوم اسلامى ديگر همت گماشته و آثار خويش را در شمار بهترين كتاب‏هاى فقهى ـ استدلالى شيعه قرار دادند. از محقق تأليفات عديده‏اى، از قبيل شرايع الاسلام، معتبر، مختصر النافع و... به جا مانده است. آخرين كتابى كه ايشان در اواسط تأليف آن، دار فانى را وداع گفت، كتاب «المعتبر فى شرح المختصر» است. ايشان هنوز باب حج آن را به اتمام نرسانده بود كه ديدار حق را لبيك گفت.

علامه شيخ يوسف بحرانى درباره واقعه فوت محقق از قول برخى از اعلام مىگويد:

به خط بعضى از افاضل علما ديدم كه چنين نوشته بود: ''در صبح روز پنج‏شنبه سوم ربيع‏الآخر سال 676 ه··. استاد فقيه، ابوالقاسم جعفربن حسن‏بن سعيد حلّي؛ از بالاترين جاى خانه‏اش [پشت بام خانه] بر زمين افتاد و همان دم، بدون حركت و صحبتى جان سپرد. مردم از اين واقعه ناراحت شده و به گريه و زارى پرداختند و براى تشييع جنازه ايشان مردمان بسيارى جمع شدند1``.

ناگفته نماند كه برخى از مؤلفان، سال وفات ايشان را سال 726 هجرى ذكر كرده‏اند2 كه طبق اين قول، سال وفات ايشان با سال وفات علامه حلّى خلط شده است، و اين در حالى است كه شاگرد رجالى ايشان، ابن‏داود حلّى كه خود ناظر بر وفات آن دانشمند بزرگ بوده است، سال وفات وى را سال 676 هجرى مىداند3 و اكثر شرح‏حال‏نويسان نيز اين قول را پذيرفته‏اند.

درباره مدفن ايشان مؤلف لؤلؤة البحرين از قول بعضى از افاضل چنين

1. يوسف بحرانى، لؤلؤة البحرين، ص231.

2. ميرزا عبدالله افندى، رياض العلما، ج1، ص136.

3. حسن‏بن داود حلّى، كتاب الرجال، ص84.