اندیشه سیاسی محقق حلی نسخه متنی

وحى و به اصطلاح محقق با نص و معجزه مىباشد؛ و افراد هيچ‏گونه دخالتى در تعيين اين امام ندارند، چرا كه از اين صفت فرد جز خداوند فردى اطلاع ندارد.

محقق در بيان صفات ويژه امام كه حاكم همه مسلمين است چنين مىگويد:

ويختص الامام زيادة على غيره من الولاة بصفات أربع:

1ـ كونه معصوما؛

2ـ وأفضل الرعيّة؛

3ـ وأعلمهم بالشّرع بعد التعبّد بالشرع و انه مقتدى به فيه؛

4ـ واشجعهم بعد التعبّد بالجهاد و كونه مقدماً فيه1؛

امام علاوه بر صفات عامه واليان چهار صفت ويژه نيز دارد كه عبارتند از:

1ـ معصوم از گناه و لغزش باشد؛

2ـ با فضيلت‏ترين مردم باشد؛

3ـ عالِم‏ترين مردم به شرع مقدّس و متعبّد به آن بوده و مورد اقتداى مردم در مسائل شرعى باشد؛

4ـ شجاع‏ترين مردم در جهاد و متعبّد به آن بوده و از ديگران در جهاد مقدّم باشد.

ايشان در اين صفات ويژگىهاى امام معصوم كه در عصر حضور، با وجود تمكن حكومت را به دست مىگيرد بيان داشته؛ و سخنى از عصر غيبت به ميان نياورده است؛ ولى در جاى جاى كتب فقهى خود فقها را نواب أئمه دانسته، و حتى در عبارتى با اين صفت از آنان ياد مىكند: «مَن اليه الحكم بحق النيابة2» يعنى فقها افرادى هستند كه به مقتضاى نيابتى كه از امام معصوم عليه السلام دارند، حكم و حكومت به آنان واگذار شده و آنان نايبان حقيقى ائمه خوانده شده‏اند؛ و در بسيارى از مناصب حكومتى اجازه آنان براى انجام امور لازم دانسته شده است. و چنان‏چه در بررسى صفت فقاهت حاكم خواهيم گفت بدون وجود اين صفت انجام برخى از اين مناصب نامشروع است يعنى مشروعيت انجام بسيارى از مناصب حكومتى از طريق نيابت فرد از امام معصوم ايجاد مىشود و اهميت و كثرت اين‏گونه موارد به حدى است كه بدون آنها حكومت فاقد قدرت لازم بوده

1. المسلك، ص 198.

2. شرايع الاسلام، ص 138.