فگي و بيماري گياهان در زير آسماني از انبوه آلاينده هاي هوا

از شيشه خودرو به شاخه هاي درختان نيمه مرده و خشك شده كنار بزرگراه نگاه مي كنم، دلم مي گيرد براي سبزي به فراموش سپرده شده اي كه از دست رفته است. انبوه درختاني كه در فشار بي پايان آلاينده هاي هوا دچار خفگي شده اند و حتي براي نفس كشيدن و جان دوباره اي گرفتن نمي توانند شاخه هايشان را رو به آسمان بلند كنند و كمك بخواهند. ... ادامه مطلب...

از شيشه خودرو به شاخه هاي درختان نيمه مرده و خشك شده كنار بزرگراه نگاه مي كنم، دلم مي گيرد براي سبزي به فراموش سپرده شده اي كه از دست رفته است.

انبوه درختاني كه در فشار بي پايان آلاينده هاي هوا دچار خفگي شده اند و حتي براي نفس كشيدن و جان دوباره اي گرفتن نمي توانند شاخه هايشان را رو به آسمان بلند كنند و كمك بخواهند.

خسارات آلودگي هوا بر گياهان، درختان و محصولات كشاورزي پديده اي است كه كمتر به آن به طور جدي توجه شده است و كمتر تحقيقي در كشور به بررسي عدد و رقم ناشي از خسارات اقتصادي و زيست محيطي اين بخش پرداخته است.

طي ? ???سال گذشته تحقيقاتي در مورد خسارت ازن روي محصولات كشاورزي بخصوص سه محصول زراعي ذرت، سويا و پنبه در آمريكا انجام شده است.

در اين تحقيقات با نصب اتاقك هايي در سطح مزارع وكنترل مقدارازن ميزان خسارت اين گاز را بر روي محصولات كشاورزي ساليانه ? ?/??ميليارد دلار برآورد كرده اند.

يك متخصص بهداشت هوا و استاد دانشگاه ، گفت: افزايش آلاينده هاي موجود درهوا، منجر به كاهش گل دهي، ميوه دهي و درنهايت مسموميت درختان مي شود.

دكتر منصور غياث الدين در گفت و گو با خبرنگار حوزه محيط زيست ايرنا، افزود: تحقيقات كارشناسان محيط زيست نشان مي دهد، آلاينده ازن موجود در هوا مي تواند علاوه بر ميزان گل دهي و ميوه دهي ، بر ايجاد حساسيت در درختان و گياهان تاثير داشته باشد.

وي ادامه داد: براساس تحقيقات انجام شده، آلاينده هاي موجود در هوا باعث مي شودروزنه هاي برگ گياه از خود حالت دفاعي داشته باشد و درمقابل آلاينده هاي هوا بسته شوند.

به گفته اين متخصص بهداشت هوا ، نوع و درجه واكنش برگ گياه، به ميزان ازن، درجه، شدت و مدت زمان تماس با گاز ازن بستگي دارد.

غياث الدين با استناد به بررسي هاي انجام شده ، گفت تماس معين ازن معمولا دررطوبت بالااثر زيادتري نسبت به رطوبت كم دارد، زيرا دررطوبت بالا روزنه ها بيشتر باز هستند و تبادل گازها به آساني صورت مي گيرد.

وي ادامه داد: بر اثر آلودگي هوا ، سبزينه گياه از بين مي رود و باعث مي شود، برگ گياه كه مواد مورد نياز براي درختان و گياهان را فراهم مي كند زرد شود.

اين متخصص گفت: به اين ترتيب مواد مورد نياز غذايي به درختان و گياهان نمي رسد ونشانه هاي مسموميت گياه با آلاينده هاي هوا را مي توان به صورت پلاسيدگي گياه مشاهده كرد.

اين امر سبب مي شود براثر تماس با غلظت هاي كم ازن و آلودگي هوا در دراز مدت برگ ريزش گياه رامنجر شود و اين موضوع حساسيت گياه را نسبت به بيماري افزايش مي دهد و گياه را آسيب پذير مي كند.

وي ادامه داد: به اين ترتيب آلاينده ازن مي تواند باعث كاهش فتوسنتز، كاهش سطح برگ ، كاهش امكان بهره وري از آب و كاهش گل و ميوه در گياه شود.

اين استاد دانشگاه و متخصص درزمينه بهداشت هوا، گفت: تحقيقات متخصصان محيط زيست نشان مي دهد كه آلودگي هوا منجر به كوتاهي قد درختان نيز مي شود.

غياث الدين افزود: با? ???درصد كاهش رشد سالانه براي درختان براثر آلودگي هوا، مجموعا ? ???درصد ارتفاع يك درخت كمتر از زماني است كه در معرض آلوگي هوا نباشد.

وي ادامه داد: كاهش رشد درختان بيشتر براثر گازهاي اكسيد نيتروژن و دي اكسيد گوگرد است كه بارش بارا نهاي اسيدي را منجر مي شود و رشد گياه و درخت را مختل مي كند.

اين متخصص محيط زيست ، معتقد است بيش از ? ???درصد درختان واقع در حاشيه بزرگراه هاي تهران به دليل انباشت لايه اي ازذرات زيانبار روي شاخ و برگشان در حالت نيمه خشك قرار دارند.

غياث الدين افزود: با افزايش آلودگي هوا بتدريج گونه هاي گياهي سازگار با اقليم تهران از پهن برگ به سوزني برگ تغيير شكل داده اند.

وي ادامه داد: تغيير گونه هاي سازگار از پهن برگ به سوزني برگ خود عامل ديگري براي افزايش آلودگي هوا بوده ، زيرا توان پالايش هوا به وسيله سوزني برگها در مقايسه با پهن برگها، كمتر است.

اين متخصص و استاد دانشگاه، گفت: بررسي ها نشان مي دهد كه ماده اكسيدان مه - دود باعث ايجاد لكه هاي زرد روي برگ هاي سوزني شده و اين برگها زودتر از موعد خزان مي كنند.

درنتيجه برگ كافي براي توليد مواد غذايي گياه وجود نخواهدداشت و سيستم ريشه صدمه مي بيند و اين به نوبه خود به رشد گياه صدمه زده و گياه را در مقابل حشرات حساس تر مي كند.

اين متخصص گفت: باران هاي اسيدي افزايش رسوبات اسيدي در خاك درختان را منجر مي شود و بدين ترتيب با ورود اسيد به خاك، فرآيند خاكشويي رخ مي دهد و هوا و غذاي خاك براي رشد درخت از بين مي رود.

غياث الدين افزود: اگرخاك كم عمق باشد و يا داراي مواد غذايي كافي براي حفظ گونه هاي مختلف نباشد، رشد درختان و گياه را به كلي مختل مي كند.

وي ادامه داد: در اين شرايط فقط گونه هاي به خصوصي به حيات خود ادامه مي دهند و اين خود به ساير گونه ها و اكوسيستم ها ضرر خواهدرساند وهمه اينها از افزايش آلاينده هاي هوا متاثر است.

دكتر علي جليليان يك متخصص كشاورزي نيز درباره اثرات آلودگي هوا بر روي گياهان، گفت: آلودگي هوا روي گياهان ممكن است شديد، مزمن و يا نامرئي باشد،اگر تراكم مواد آلوده كننده زيادتر از قدرت تحمل گياه باشد، با توجه به سن و وضعيت گياه و ساير عوامل اكولوژيكي محيط زيست و مدت زمان تماس، اثرات مختلفي بر جاي مي گذارد.

وي افزود: در صورتي كه تراكم مواد آلوده كننده كم و زمان طولاني باشد، اثر قوي ولي مزمن است و در نتيجه آن اندام گياه كوچك مي ماند ، قدرت نشو و نماي گياهان چند ساله كم مي شود، تعادل جامعه گياهي بهم مي خورد و تركيب و توزيع گونه ها دگرگون مي شود.

وي ادامه داد: درسطح سلولي نيز آثاري ظاهرمي شود كه شامل تغيير آنابوليسم و كاتابوليسم و كند شدن اعمال آنزيمي و تغيير رنگدانه ها است.

وي گفت: مهمترين اثر غير مستقيم آلودگي هوا روي گياهان از بين رفتن حشرات گرده افشان و در نتيجه كم شدن گرده افشاني گياه مي باشد كه مستقيما عملكرد را كاهش مي دهد.

اين متخصص ادامه داد:ميزان حساسيت گونه هاي مختل، گياهي نسبت به آلودگي بسته به غلظت مواد آلوده كننده ، مدت زمان در معرض بودن گياه و سن گياه مقدار حساسيت و خسارت وارده بر گياه متفاوت خواهد بود.

به گفته وي، در بين گونه هاي گياهي تفاوت هاي عمده اي از لحاظ حد تحمل به انواع مود شيميائي آلوده كننده ديده مي شود.

اين متخصص محيط زيست، گفت: حتي در بين يك گونه نيز حساسيت تمام بوته ها يكسان نيست، با توجه به اين تفاوتها يك متخصص اصلاح نباتات مي تواند ارقام مقاوم را انتخاب و اصلاح نمايد.

جليليان افزود: بسته به شرايط اقليمي نيزممكن است تفاوتهايي وجود داشته باشد، رطوبت زيادخاك، رطوبت نسبي بالا در هوا و شدت نور زياد خسارت آلودگي را بيشتر مي كند.

فرشته سادات ميرطاهري كارشناس مسوول دفتر امور آزمايشگاههاي سازمان حفاظت محيط زيست، گفت: آلودگي صوتي نيز يكي از انواع آلودگي هوا است.

به گفته وي، تحقيقات نشان مي دهد كه رشد گياهان بر اثر سر و صداي بلند كاهش چشمگيري مي يابد.

وي افزود: مهاجرت بي موقع حيات وحش و پرندگان، سقط جنين، خونريزي گوش، بي اشتهايي، بروز حالت پرخاشگرانه، كاهش شير درحيوانات شيرده و كوتاه شدن طول عمر از جمله اثرات سر و صداي زياد بر جانوران است.

وي ادامه داد: از مهمترين آثار آلودگي صوتي و ارتعاشات بر اجسام بي جان خساراتي است كه به نواحي مسكوني و زمين وارد مي شود.

به گفته وي، شكسته شدن شيشه و ايجاد شكاف در ساختمان ها از جمله اين اثرات است.

كارشناس مسوول دفتر امور آزمايشگاههاي سازمان حفاظت محيط زيست، گفت:

در جهان صنعتي امروز سر و صداي زيست محيطي شامل سر و صداي ناشي از ترافيك جاده اي ، ترافيك هوايي و قطارها، صنايع ، ساخت و سازها و نيز فعاليت هاي معمول است.

ميرطاهري افزود: بررسي ها نشان مي دهد، اولويت اول مشكل آلودگي صوتي در شهرهاي بزرگ ، ناشي از ترافيك است.

وي ادامه داد: صداي خارج از منزل ناشي از صداي هواپيما، وسايل نقليه عمومي و زميني، ساختمان سازي ، صنايع و سروصداي نواحي مسكوني و فعاليتهاي تجاري ، منجر به تاثيرات مستقيم و غيرمستقيم بر سلامت افراد مي شود.

وي گفت: يكي ازمهمترين اثرهاي آلودگي صوتي كاهش قدرت شنوايي است و اثرات غيرمستقيم آن بر روي انسان شامل كاهش ضربان قلب ، حساسيت عصبي ، گرفتگي عضلاني ، خستگي روحي و جسمي ، سرگيجه و از دست دادن تعادل بدن، امراض قلبي و در نهايت مجموع اين اثرها در انسان ايجاد خستگي وبي حوصلگي مي كند و از بازدهي فكري و جسمي مي كاهد.