بررسي ميزان تأثيرگذاري طرح هدايت تحصيلي دانش‌آموزان شاهد بر موفقيت‌هاي شغلي و آنان
مجري طرح: محمدحسن غني‌فر همكار طرح: نرگس عليزاده سال 1385 طرح پژوهشي حاضر مشتمل بر 5 فصل مي‌باشد. فصل اول به بيان مطالبي چون مقدمه، بيان مسأله، فرضيات تحقيق، ضرورت پژوهش، روش تحقيق و جامعه آماري و ابزار جمع‌آوري اطلاعات پرداخته است. فصل دوم: ادبيات و پيشينه‌ي تحقيق، اهميت و ضرورت مشاوره در مدارس، فنون مشاوره، هدايت تحصيلي فراگيران، روش‌هاي مشاوره، وظايف مشاورين، طرح تغيير نظام جديد آموزش متوسطه، تغيير بنيادي نظام آموزش و پرورش، مشاوره ، تهيه و تنظيم پرونده تحصيلي- تربيتي و سابقه پژوهش مي‌باشد. فصل سوم: روش تحقيق و فصل چهارم به بررسي تجزيه و تحليل آماري، شيوه تجزيه و تحليل آماري، محاسبه ارزش ميزاني، تحليل سؤالات پرسشنامه، محاسبه امتياز هر يك از سؤالات پرسشنامه، رتبه و نمره هر يك از سؤالات پرسشنامه و در فصل پاياني به نتيجه‌گيري و ارائه پيشنهادات پرداخته است. در مقدمه فصل اول چنين آمده است: مسلماً به موازات گسترش اجتماع و پيچيدگي نهادهاي آن مشكلاتي بروز مي‌كند و چيزهاي نويي ضرورت مي‌يابد كه قبلاً نيازي بدان احساس نمي‌شده است. در خانواده به علت افزايش سطح گرفتاري‌هاي شغلي والدين و مسئوليت‌هاي هر يك از افراد خانواده و علايق و وابستگي عاطفي آنها به يكديگر قدرت و شدت خود را از دست مي‌دهد و والدين كمتر فرصت مي‌كنند به درد دل فرزندان خود گوش دهند اين امر در خانواده‌هاي معظم شاهد كه سرپرست خود را از دست داده‌اند بيشتر به چشم مي‌خورد و ضرورت هسته‌هاي مشاوره جهت هدايت بهتر تحصيلي و شغلي آنان بالاخص در مقطع متوسطه بيشتر احساس مي‌شود. در بيان مسئله آمده است كه: تا چه حدي طرح هدايت تحصيلي دانش‌آموزان شاهد بر موفقيت‌هاي تحصيلي و شغلي آنان مؤثر بوده است؟ مشاوره و راهنمايي جزء ذات نظام آموزشي در هر مكان و زمان است. به گونه‌اي كه مشاوره صحيح و مؤثر مي‌تواند بسياري از مسائل و مشكلات فراگيران را شناسايي و بر طرف نمايد. هدف كلي از اين پژوهش: تعيين تأثيرگذاري طرح هدايت تحصيلي در موفقيت تحصيلي و شغلي فرزندان شاهد مي‌باشد.
اهداف جزئي:
1- شناخت عوامل مثبت در هدايت تحصيلي فرزندان شاهد 2- تعيين نقاط ضعف در سيستم هدايت تحصيلي موجود 3- تعيين ميزان موفقيت هدايت تحصيلي در انتخاب رشته مناسب 4- تعيين ميزان موفقيت مشاوره در راهنمايي بين دختران و پسران 5- تعيين ميزان موفقيت مشاوره در ايجاد اشتغال فرزندان شاهد در فرضيات تحقيق آمده است كه: 1- بين شناخت استعداد فراگيران شاهد و موفقيت تحصيلي آنان رابطه‌اي وجود دارد. 2- بين برنامه‌ريزي تحصيلي مناسب براي فرزندان شاهد و موفقيت تحصيلي آنان رابطه‌اي وجود دارد. 3- بين انتخاب رشته تحصيلي مناسب و موفقيت تحصيلي فرزندان شاهد رابطه‌اي وجود دارد. 4- بين ارائه اطلاعات حرفه‌اي توسط مشاورين و موفقيت شغلي فرزندان شاهد رابطه‌اي وجود دارد. 5- بين شناخت استعداد حرفه‌اي فراگيران و موفقيت شغلي آنان رابطه‌اي وجود دارد. 6- بين ميزان موفقيت تحصيلي دختران و پسران تفاوت معني‌داري وجود دارد. 7- بين ميزان موفقيت شغلي دختران و پسران تفاوت معني‌داري وجود دارد.
در اين قسمت به اهميت مشاوره از ديدگاه قرآن و اهميت و ضرورت مشاوره در مدارس پرداخته شده است. در قرآن كريم يك سوره تحت عنوان شوري وجود دارد و در آياتي نيز مسأله مشاوره مطرح و مورد تأكيد قرار گرفته است. در ضمن فرمايشات زيادي از رسول اكرم (ص) و ائمه (ع) نقل گرديده كه در آنها فوايد مشاوره و نتايج مفيدي كه بر آن مترتب مي‌باشد به همين وجه بيان شده است . در جريان تحصيل، دانش‌آموزان با مشكلاتي مواجه مي‌شوند كه براي حل آنها نياز به كمك دارند. برخي از مشكلات آنها عبارتند از: دانش‌آموزان از نظر روحي با خصوصياتي از قبيل ترس، بي‌حوصلگي، زودرنجي مواجه است. دانش‌آموز در رابطه با ديگران دچار مشكلاتي است. دانش‌آموز شناخت واقعي از استعدادها، توانايي‌ها و علائق خود ندارند و ... در قسمت فنون مشاوره به فنوني مانند گوش دادن، انعكاس، سازمان دادن، تشويق شكستن سكوت و پايان جلسه پرداخته است. در اين فصل مطالبي راجع به هدايت تحصيلي فراگيران، روش‌هاي مشاوره، وظايف مشاورين، طرح تغيير نظام جديد آموزش متوسطه، تغيير بنيادي نظام آموزش و پرورش، مشاوره و تهيه و تنظيم پرونده تحصيلي- تربيتي آورده شده است كه براي اطلاع بيشتر، شما را به اين طرح پژوهشي ارجاع مي‌دهيم.
فصل سوم: روش تحقيق
در اين پژوهش از روش تحقيق زمينه‌يابي از نوع پيمايشي استفاده شده و با استفاده از طرح سؤالات چند گزينه‌اي نظرات فراگيران درخصوص چگونگي هدايت تحصيلي و شغلي مورد مطالعه قرار گرفته است. جهت تجزيه و تحليل اطلاعات جمع‌آوري شده از جدول فراواني درصد رسم نمودارها و همچنين مقايسه ميانگين‌ها، T و X2 استفاده شده است جهت اطمينان، نتايج پس از محاسبه T و X2 هم محاسبه گرديده و نتايج حاصل از دو فرمول با هم مقايسه شده است. جامعه آماري در اين پژوهش كليه فرزندان شاهد مقيم شهرستان‌هاي مختلف استان خراسان جنوبي مي‌باشند كه در طي 5 سال گذشته از طرح هدايت تحصيلي و شغلي فرزندان شاهد در مراكز آموزش مختلف استفاده نموده‌اند كه ممكن است در حال حاضر دانش‌آموزان، دانشجو و يا شاغل باشند و براساس آمارهاي ارائه شده از سوي حوزه فرهنگي سازمان بنياد شهيد و امور ايثارگران استان تعداد 138 نفر مي‌باشند. در روش نمونه‌گيري با توجه به محدود بودن جامعه آماري مورد مطالعه كليه افراد جامعه آماري در اين پژوهش مورد مطالعه قرار گرفته‌اند و نيازي به نمونه‌گيري نمي‌باشد. در اين پژوهش جهت جمع‌آوري اطلاعات و داده‌هاي مورد نياز از پرسشنامه استفاده شده است كه شامل 4 بخش مي‌باشد. 1- معرفي پرسشنامه 2- اطلاعات كلي 3- عبارات مربوط به مشاوره تحصيلي شامل 33 سؤال بسته پاسخ 4- دو سؤال باز پاسخ ابتدا پرسشنامه به صورت آزمايشي جهت رفع ابهامات روي 20 نفر از فراگيران اجرا شد و اطلاعات و تغييرات لازم انجام پذيرفت و نهايتاً پرسشنامه 35 سؤالي شامل 33 سؤال بسته و دو سؤال باز پاسخ حاصل گرديد.
فصل چهارم: تجزيه و تحليل آماري
تجزيه و تحليل داده‌ها در دو بخش انجام شده است الف- بررسي يكايك سؤالات پرسشنامه ب- آزمون فرضيه‌هاي تحقيق براي تجزيه و تحليل داده‌هاي خام حاصل از اجراي آزمون نياز به روش آماري مناسب است كه براساس عواملي مانند متغيرها، سؤالات و فرضيه‌ها، نوع داده‌ها و مقايس آنها تعيين مي‌شود. جهت تجزيه و تحليل سؤالات و داده‌هاي به دست آمده در اين تحقيق از آمار توصيفي مانند فراواني، درصد، رتبه، ميانگين و آمار استنباطي آزمون‌هاي T استودنت و X2 استفاده شده است.
فصل پنجم: نتيجه‌گيري و پيشنهادات
نتايج :
1-با توجه به تأييد فرضيه اول تحقيق، شناخت استعداد تحصيلي فرزندان شاهد توسط مشاورين در موفقيت تحصيلي آنان مؤثر بوده است. 2- ارائه برنامه‌ريزي تحصيلي مناسب توسط مشاوران موجب موفقيت تحصيلي بيشتر فرزندان شاهد گرديده است. 3- فرزندان شاهد يكي از عمده‌ترين عوامل موفقيت خود را انتخاب رشته تحصيلي مناسب مي‌دانند. 4- ارائه اطلاعات حرفه‌اي مناسب توسط مشاوران در موفقيت حرفه‌اي فراگيران شاهد مؤثر بوده است. 5- يكي از عوامل مؤثر در انتخاب شغل و حرفه مناسب معرفي توانمندي‌هاي حرفه‌اي آنان توسط مشاورين بوده است. 6- جنسيت در موفقيت تحصيلي فراگيران تأثير چنداني نداشته است اما به طور نسبي دختران از پسران موفق‌تر بوده‌اند. 7- درخصوص موفقيت‌هاي شغلي تفاوت معني‌داري بين دختران و پسران ملاحظه نشده و فرض تحقيق رد و فرض مخالف تأييد شده است.
پيشنهادات
1- لازم است آزمون‌هاي هوشي و استعداد تحصيلي تهيه و در اختيار مشاورين قرار گيرد تا بتوانند رد شناخت توانمندي‌هاي دانش‌آموزان شاهد بهتر عمل نمايند. 2- تشكيل جلسات ماهانه با خانواده‌ها و سرپرستان محترم فرزندان شاهد جهت ايجاد هماهنگي بين برنامه‌هاي مشاوره مدرسه با خانواده. 3- با تشكيل جلسات پرسش و پاسخ دانش‌آموزان را با معضلات و مشكلات اخلاقي موجود آشنا ساخته و شيوه مقابله با آن را به آنان آموزش دهيم. 4- جهت آموزش مهارت‌هاي حرفه‌اي به دانش‌آموزان شاهد برنامه‌هاي لازم تدوين و با همكاري سازمان‌هاي مربوطه ارجاع گردد. 5- دوره‌هاي خاصي جهت آشنايي با مهارت هاي زندگي طراحي و به صورت كارگاهي با استفاده از متخصصين منطقه برگزار گردد.
لطفا منتظر باشید ...
