بررسي و شناسايي موانع رشد و توسعه ارزش هاي منبعث از فرهنگ ايثار و شهادت در جامعه و ارائه راه هاي مقابله اصولي با آنها
- بررسی و شناسایی موانع رشد و توسعه ارزش های منبعث از فرهنگ ایثار و شهادت در جامعه و ارائه راه های مقابله اصولی با آنها نسخه متنی
بررسي و شناسايي موانع رشد و توسعه ارزش هاي منبعث از فرهنگ ايثار و شهادت در جامعه و ارائه راه هاي مقابله اصولي با آنها
مجري: رضا شريفي - عضو هيئت علمي دانشگاه امام حسين (ع)- همكار اصلي: محبوبه حيدري ناظر علمي: آقاي عليرضا پيرخايفي معاونت پژوهش و تبليغات بنياد شهيد انقلاب اسلامي (اداره كل مطالعات و تحقيقات گروه پژوهش هاي راهبردي و بنيادي ) سال 1382 تحقيق حاضر به منظور بررسي موانع ترويج ارزش هاي منبعث از فرهنگ ايثار و شهادت در جامعه و بررسي راهكارهاي ترويج اين ارزش ها به اجرا در آمد. در اين پژوهش با استفاده از يك طرح زمينه يابي موانع فردي، خانوادگي، گروهي و اجتماعي در گرايش نسل جوان به سه ارزش مهم منبعث از فرهنگ ايثار و شهادت شامل گرايش نسل جوان به كمك ديگران، گرايش به نماز و رابطه با خداوند و گرايش به توجه و حساسيت نسبت به سرنوشت كشور براساس ديدگاه هاي حدود 1000 نفر از افراد سنين 17 تا 30 سال شاغل به تحصيل در مدارس آموزش و پرورش و مركز آموزش عالي كشور در شهر تهران به كمك پرسشنامه محقق ساخته مورد مطالعه قرار گرفت. اين طرح مانند ساير طرح ها مشتمل بر 5 فصل مي باشد:
فصل اول: كليات پژوهش
بيان مسأله
بدون شك يكي از عوامل پيروزي انقلاب اسلامي به رهبري حضرت امام (ره) و به عبارتي بهتر يكي از بهترين دستاوردهاي مهم اين انقلاب، ايجاد تحول عميق ارزشي و فرهنگي در جامعه ايران بود. از آنجائي كه نظام مقدس جمهوري اسلامي همواره در معرض تهديدات داخلي و خارجي به ويژه در زمينه هاي فرهنگي قرار دارد رشد و توسعه ارزش هاي منبعث از فرهنگ ايثار و شهادت مي تواند در جامعه با ارزش هاي تحميلي از تهاجم فرهنگ بيگانه ضمن گسترش ارزش ها و فرهنگ هاي سازنده و مثبت در جامعه آينده انقلاب را نيز بيمه نمايد. مطالعه حاضر سعي دارد با توجه به كاستي هاي موجود در شناسايي و تبيين موانع رشد و توسعه ارزش هاي منبعث از فرهنگ ايثار و شهادت، به سؤال هاي اساسي مطرح در خصوص ميزان تأثير موانع فردي، خانوادگي، گروهي و اجتماعي در توسعه و ترويج ارزش هاي منبعث از فرهنگ ايثار و شهادت پاسخ دهد و راهكارهاي مطرح در ترويج اين ارزش ها را مورد بررسي و پژوهش قرار دهد. در اهميت و ضرورت موضوع آمده است كه ارزش ها از جمله مفاهيم دانش و ادبيات بشري محسوب مي شود كه علي رغم رشد و تخصصي شدن علوم بشري هنوز نمي توان آن را به يك حوزه علمي خاص نسبت داد. تحول ارزش ها نيز به همين مقياس منحصر به جامعه و يا مليت خاصي نيست. امروزه اكثر جوامع هر يك به نوع خاصي با اين موضوع دست به گريبان هستند با ملاحظه سابقه و گستره ي موضوع ارزش ها و تحول آن به ابعاد نظري و كاربردي دانش بشري بدون شك صرف مطالعه و بررسي علمي و پژوهش ارزش ها از اهميت و ارزش ويژه اي برخوردار است و اين امر يكي از ويژگي هاي مهم تحقيق حاضر تلقي مي گردد. سوگيري اين مطالعه به سمت ارزش هاي انقلاب اسلامي و يا به عبارتي مهم تر از ارزش هاي معنوي است كه از جمله موارد اهميت و ضرورت آن محسوب مي شود . علي رغم وجود برخي مباحث ديگر در توجيه اهميت و ضرورت طرح حاضر به ذكر اين نكته سنجيده مي شود كه اثربخشي و موفقيت طرح ترويج فرهنگ ايثار و شهادت در برنامه توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي و ايفاي نقش سازمان هاي ذيربط به ويژه دستگاه كارفرماي اين طرح به شدت متكي بر نتايج مطالعات پژوهشي در موضوع مي باشد.
اهداف
با توجه به مطالب مطرح در بيان مسأله در اين پژوهش، اهداف اساسي ذيل پيگيري مي شود: 1- بررسي و شناسايي موانع ترويج ارزش هاي منبعث از فرهنگ ايثار و شهادت در جامعه. 2- بررسي و ارائه راهكارهاي مقابله اصولي با موانع ترويج ارزش هاي منبعث از فرهنگ ايثار و شهادت در جامعه. 3- آگاهي از ايده هاي نسل جوان در شناسايي موانع ترويج ارزش هاي منبعث از فرهنگ ايثار و شهادت در جامعه.
سؤالات اساسي پژوهش
1- موانع فردي تا چه ميزان مانع از گرايش هاي افراد به ارزش هاي منبعث از فرهنگ ايثار و شهادت مي شود. 2- موانع خانوادگي تا چه ميزان مانع از گرايش هاي افراد به ارزش هاي منبعث از فرهنگ ايثار و شهادت مي شود. 3- موانع گروهي تا چه ميزان مانع از گرايش هاي افراد به ارزش هاي منبعث از فرهنگ ايثار و شهادت مي شود. 4- موانع اجتماعي تا چه ميزان مانع از گرايش هاي افراد به ارزش هاي منبعث از فرهنگ ايثار و شهادت مي شود. 5- راهكارهاي اصولي مقابله با موانع ترويج ارزش هاي منبعث از فرهنگ ايثار و شهادت در جامعه كدام است؟
تعريف مفاهيم پژوهش
در تعريف نظري مفاهيم ارزشبي مطرح در اين پژوهش تنوعي از ديدگاه ها ملاحظه مي شود. مفاهيم و متغيرهاي مطرح در پژوهش عبارتند از: ايثار، شهادت، ارزش هاي منبعث از فرهنگ ايثار و شهادت، موانع مرتبط با ويژگي هاي فردي يا موانع فردي، موانع مرتبط با ويژگي هاي خانوادگي و يا موانع خانوادگي، موانع مرتبط با گروه همسال يا موانع گروهي، موانع مرتبط با شرايط سياسي و اجتماعي و يا موانع اجتماعي.
فصل دوم: مروري بر ادبيات موضوع
ارزش ها مهم ترين و اساسي ترين عامل در نظام اعتقادي و بازخوردهاي انسان به شمار مي آيند. وقتي شخصي ارزشي را پذيرفت براي او هدف مي شود و در جهت گيري او نقش تعيين كننده اي پيدا مي كند به طوري كه مي توان گفت در كليه عرصه هاي زندگي كه مستلزم تصميم گيري است دخالت كرده و در انتخاب فرد تأثير مي گذارد. به همين دليل شايد بتوان ارزش ها را مركز ثقل سيستم اعتقادي و شناختي افراد به شمار آورد و مطابق با ديدگاه شهيد مطهري هر مكتب و سيستم فكري- اجتماعي نيازمند ارزش ها (مافوق مادي) است. در اين فصل به تعريف ارزش از ديدگاه هاي مختلف و مفاهيم مشابه آن چون نگرش هنجارها و الگوها پرداخته است. ويژگي ارزش ها كه در نظام آرماني و نه در مسائل عيني و يا حوادث قرار دارد و اين كه الهام بخش قضاوت ها مي باشند و بار عاطفي، نسبيت و سلسله مراتب خصوصيت ارزش ها است. به انواع ارزش ها از ابعادرنظري- اقتصادي- هنري- اجتماعي- مذهبي و همچنين ديدگاه هاي مطروحه درباره ارزش ها از طريق جامعه شناسي و روان شناختي پرداخته شده است. بررسي تحول ارزش ها در مرحله ي جواني در اين فصل آورده شده است. در ادامه به تعريف و بررسي ويژگي هاي فرهنگ و فرهنگ ايثار و شهادت و ارزش هاي مطرح در فرهنگ ايثار و شهادت و عوامل و موانع ترويج ارزش هاي منبعث از فرهنگ ايثار و شهادت عواملي چون فردي يا دروني، بيروني يا محيطي، فرهنگ و روحيه بسيجي و رويكردهاي مطرح در تبيين عوامل و موانع و مروري به پژوهش مشابه شده است.
فصل سوم: روش پژوهش
در اين پژوهش با توجه به ماهيت پس رويدادي و پيمايشي آن تلاش گرديد تا به كمك روش زمينه يابي نقش موانع در گرايش نسل جوان به سمت ارزش هاي منبعث از فرهنگ ايثار و شهادت مورد بررسي قرار گيرد. در اين تحقيق با توجه به محدوديت هاي موجود، جامعه آماري شامل افراد سنين 17 تا 30 سال مشغول به تحصيل در پايه سوم دبيرستان تا سطح دكترا در مركز آموزش شهر در تهران مي باشد. با وجود شرايط نسبي اين كلان شهر براي تعميم با احتياط نتايج به جامعه كشور در نظر گرفته شد.
نمونه و روش نمونه گيري
با توجه به جامعه آماري به تعداد 000/560 نفر (000/360 نفر دانشجو و حدود 000/200 نفر دانش آموز) با استفاده از فرمول نمونه گيري و با ملاحظه تقريبي 98% اطمينان و رعايت راهبردهاي افزايش افت نتايج و با ملاحظه محدوديت هاي طرح تلاش شده تا نمونه مورد نياز پژوهش به تعداد تقريبي 1000 نفر مطابق طرح تحقيق از جامعه آماري به شيوه نمونه گيري خوشه اي انتخاب شوند
ابزار گردآوري اطلاعات
در اين مطالعه براي بررسي تفسيرهاي مورد بررسي از يك ابزار اصلي محقق ساخته شامل موانع گرايش نسل جوان به ارزش هاي منبعث از فرهنگ ايثار و شهادت استفاده شد. همچنين در اين ابزار بخشي براي سنجش راهكارها و بخشي براي درج اطلاعات فردي در نظر گرفته شد
روش تحليل آماري
در اين بررسي از آمار توصيفي (فراواني، درصد، ميانگين، انحراف از معيار ) به منظور توصيف ويژگي هاي جمعيتي افراد مورد بررسي و توصيف پاسخ هاي افراد به هر يك از سؤالات پرسشنامه اي استفاده گرديد و از آموزن هاي مقايسه ميانگين مستقل و آزمون X 2 جهت مقايسه ديدگاه هاي افراد به تفكيك جنس و سن مورد استفاده قرار گرفته است
فصل چهارم: نتايج پژوهش
در اين فصل نتايج حاصل از پژوهش حاضر در دو بخش جداگانه شامل ويژگي هاي جمعيتي و يافته هاي پژوهش به صورت جدول نمودار ارائه شده است
فصل پنجم: نتيجه گيري
يافته هاي اين پژوهش نشانگر تأثيرگذاري عوامل خاصي از موانع گرايش نسل جوان به ارزش هاي منبعث از فرهنگ ايثار و شهادت مي باشد كه در گزارش نهايي شرح آن ارائه شده است. اما به طور كلي مي توان به استناد نتايج حاصله اظهار داشت كه براي ترويج ارزش هاي منبعث از فرهنگ ايثار و شهادت بايد از برخي راهكارها به ويژه توسعه عدالت در جامعه، توسعه رفاه و كاهش مشكلات اقتصادي مردم، بهبود رابطه مسئولين، اعتماد مردم، افزايش كارآمدي دولت اسلامي در اداره امور كشور، پذيرش صادقانه نسل جوان و تأمين فرصت هاي مورد نياز آنها براي رشد در جامعه، پاسخ به شبهات نسل جوان، افزايش كارآمدي نظام آموزش و پرورش در تربيت نسل جوان و ... استفاده نمود اين پژوهش در دستيابي به اهداف خود با محدوديت هايي مواجه بوده است كه ذيلاً به همراه پيشنهادات مربوطه ارائه مي گردند يكي از محدوديت هاي اساسي اين پژوهش ضرورت بررسي متكي به ويژگي هاي روش پژوهش زمينه يابي به لحاظ محدوديت بودجه بوده است و در اجراي اين روش نيز با اتخاذ از تكنيك هاي فرافكن و ساير اقدامات سعي شده حداكثر اطلاعات ممكن در حوزه تحقيق جمع آوري مي شود بديهي است پژوهش حاضر رسالت خود را در بخشي از جايگاه ارزش هاي منبعث از فرهنگ ايثار و شهادت تا حدي انجام داده است اما هر يك از زمينه هاي مورد نظر از منظر جامعه شناسي و ساير حوزه هاي تخصصي نيازمند مطالعات تكميلي است كه اميد مي رود مطالعات و تحقيقات و محققان بعدي از رشته هاي مختلف اين مهم را مورد توجه قرار دهند با توجه به گستردگي حوزه ارزش هاي منبعث از فرهنگ ايثار و شهادت و محدوديت هاي تحقيق حاضر براي بررسي همه ارزش ها به ناچار براساس اصل اقتصاد در پژوهش به بررسي ارزش هاي منتخب و شاخص از ميان ارزش ها پرداخته شد اما براي افزايش ميزان امكان تعميم نتايج پژوهش حاضر به آن ارزش ها ضروري است ساير ارزش ها نيز مورد پژوهش قرار گي
لطفا منتظر باشید ...
