موعظه

مسلم سليماني

انسانها براي رسيدن به قله معرفت و كرامت هاي انساني به موعظه و نصيحت نيازمندند. موعظه يا بازدارنده است يا مشوق. براي آناني كه به تازگي اهل گناه نيستند مشوقي است براي انجام كارهاي نيك بيشتر.

1-                 انبياء به موعظه نيازمندند:

خداوند تبارك و تعالي به حضرت عيسي مي فرمايد: با حكمت و گفتار من نفست را موعظه كن، اگر از آن نفعي عايد تو شد مردم را نصيحت كن والا از من حيا كن. (1)

2-                 اهميت موعظه:

موعظه آثار بسيار دارد و با موعظه صحيح و سالم مي شود بستر نارام و زشت يك جامعه را تغيير داد . امام علي (ع) مي فرمايد: (( موعظه باعث زنده كردن دل است موعظه صيقل دهنده نفس و نورانيت دلهاست))(2).همانگونه كه اگر آئينه غباري بر دامانش بنشيند روئيت تصوير غير ممكن يا مكدر مي شود، غبار ماديات و شهوات نفساني بر دل اثر مي گذارد و لطافت روح آدمي را مي گيرد.او را بي انگيزه مي كند عشق به كمال را از او مي گيرد و در مسير سيرالي ا … با مشكل مواجه مي شود. اما موعظه مي تواند آن غبار و گرد را بزدايد …

3-اسباب موعظه :

غفلت از ياد مرگ (3) و معاد ريشه بسياري از ظلمها و جنايتهاست. زيرا آنان كه دائم به ياد مرگ و حساب و كتاب روز قيامت اند سعي دارند تا همه مشكلات زندگي و كمبودها را از راه صحيح و حلال برطرف كنند اما غفلت از معاد انسان را به هر راهي مي كشاند .

اهل معرفت و درك نسبت به جهان پيرامون خود حساس است. و از سرگذشتها و عبرتها درس مي گيرد (4) و از آنچه اثرات منفي و مخرب بر جاي مي گذارد گريزان است .

3-                 عدم تاثير موعظه

دلهاي مريض قابليت درك موعظه را ندارند. دلهاي غفلت زده (5) و شيفته دنيا و شهوات نصيحت پذير نيستند. در انسانهاي مغرور هم موعظه كارگر نيست. زيرا چشم ، گوش و سراسر وجود آنان را باطل پر كرده كه جايي براي حق و نصيحت باقي نمانده است …

4-                 كيفيت موعظه :

قطعا موعظه جايگاه و شرائطي دارد كه از جمله آن : در خلوت و به تنهائي در مورد خاصي موعظه شود زيرا نصيحت و موعظه يك شخص در بين افراد مختلف تاثيرگذار نبوده و اثرات بدي نيز ممكن است بر جاي بگذارد.(6)

5-                 كيفيت دعوت خاص :

بديهي است كه دعوتها و مواعظ هميشه بصورت زباني نيست. ودر بعضي موارد موعظه زباني اثر گذار نيست ، امام صادق (ع) مي فرمايد: مردم را به غير از زبان به اسلام دعوت كنيد. تا در رفتار شما ورع و پرهيزگاري، جهد و تلاش ، طاعات و عبادات و كليه كارهاي نيك را ببيند. پس اينگونه دعوت و نصيحت ، موعظه حقيقي است.(7)

1- كنزالعمال خ 43156

2- غررالحكم 3-بحارج 77ص 137

4- غررالحكم

5-همان

6- بحارج 78ص 374كافي ج 3ص78