ساختمان موزه آبگينه به خودي خود ميتواند براي علاقهمندان بسيار ديدني باشد. اين ساختمان متعلق به قوامالسلطنه، وزير احمد شاه قاجار، بوده است. اين ساختمان در دو طبقه و پنج تالار ساخته شده است. تالار يك و دو در طبقه اول و تالارهاي ديگر در طبقه فوقاني قرار دارد. در تالار شماره دو (بلور) قديميترين شيشهها و لولههاي شيشهاي و سفالها قرار داده شده است. طراح ويترينهاي موزه مهندسي اتريشي به نام هانس هولاين است. تزيينات بنا شامل منبت كاري چهارچوب درها و پلهها است و آجر كاري نما كه در 50 نوعاست. گچبري موزه شامل دو دوره است: دوران قوام، و سبك غربي در زمان سفارت مصر و آينهكاريهاي طبقه دوم، كه مربوط به دوره قاجار است. موزه آبگينه در واقع موزه تخصصي شيشه و سفال است. قديميترين شيشهها لولههاي شيشهاي به نام سيلندر شيشه است كه از معبد چغازنبيل كشف شده است و مربوط به هزاره دوم قبل از ميلاد است. شيشهها و سفالهاي طبقه اول نيز مربوط به دورههاي پيش از تاريخ است كه قديميترين سفال دستساز از دوران اشكاني، هزارههاي اول به دست آمده است. تالار صدف به علت شباهت شكل آن به صدف نيمه باز به اين نام خوانده ميشود و شامل انواع سفالهاي قرن سوم و چهارم شهر نيشابور است. تالار چهار (زرين) كه به خاطر ظروف زرينفام كه از دوران سلجوقي به جا مانده چنين نامي گرفته است، شامل ظروفي است كه دور تا دور با خط نسخ و نستعليق تزيين شدهاست. همچنين چهرههاي مغولي روي اين ظروف خود نمايي ميكنند كه با توجه به شهر محل پيدايش، نقوش آنها فرق ميكند. تالار پنج (لاجورد) به خاطر لعابهاي يك رنگ فيروزه به اين نام خوانده ميشود، و از قرن هفتم و هشتم (دوره ايلخاني) به جا مانده است. با نزديك شدن به دوران صفويه، اشيا مصرفيتر ميشود. تزيينات اين بخش شامل گلاب پاش و صراحي است. همچنين ميزي كه از دوران قاجار به جا مانده با لعاب هفت رنگ و مزين به نقش چهرههاي شخصيتهاي شاهنامه است كه نام هر شخص بالاي چهره نوشته شده است. موزه شامل بخشهاي اداري (زير زمين)، دبيرخانه و رياست (طبقه بالا) است. كتابخانه نيز، واقع در ضلع شمال غربي، شامل 4000 جلد كتاب فارسي و انگليسي در زمينههاي باستان شناسي، تاريخ و هنر است. در ضلع شمالي محوطه، بناهايي براي تكميل مجموعه در دست احداث است كه در طبقه اول كلاسهاي آموزشي و در طبقه دوم نمايشگاه موقت قرار دارد. اين مجموعه تا 1330 محل سكونت و كار قوامالسلطنه بود و بعد از آن مدت هفت سال در اختيار سفارت مصر قرار گرفت. بعد از آن، به ترتيب سفارت افغانستان، بانك بازرگاني و در سال 1355 با همكاري مهندسان ايراني و اتريشي تغييرات آن شروع شد. ساختمان موزه هشت ضلعي است و در باغي به مساحت 7000 مترمربع قرار دارد. طرحهاي بديع و در و پنجرههاي نفيس كه بسيار خوب نگهداري شدهاند، يادآور معماري عصر سلجوقي است و ميتواند الهام بخش معماران معاصر براي طرحهاي سبك كلاسيكباشد
موزه طبيعت و حيات وحش ايران
موزه طبيعت و حيات وحش ايران در 1372، از سوي شهرداري تهران به منظور آشنا كردن، مردم با ميراث فرهنگي و طبيعي و شناخت اهميت حفاظت از محيط سبز و حيوانات افتتاح شد. اين موزه در 1376 به عضويت شوراي بينالمللي موزهها (ICOM) و كميسيون آموزش و ارتباطات سازمان جهاني حفاظت از طبيعت (IUCN CEC)درآمد و در همين سال نيز به شبكه جهاني اينترنت پيوست. ساختمان موزه با مساحتي حدود 12000 مترمربع در دو طبقه، بخشهاي متعددي دارد كه عبارتند از: بخش پرندگان و پستانداران با شش سالن كه به شرح ذيل است: سالن مارها، گوزنها، خرس قهوهاي آمريكاي شمالي و پرندگان، سالن آهو، قوچ، قرقاول، خرس، پلنگ، شغال، روباه، گرگ و سالن پستانداران قاره آفريقا و سالن آبزيان و خزندگان. بخش زمينشناسي با دو سالن كه در آن ويژگيهاي دورانهاي مختلف زمينشناسي از نظر محيط زيست جانوري و گياهي به تصوير كشيده شده است. سالن هشت كه شامل بخش پروانهها، عنكبوتها، رتيلها و عقربها است. موزه داراي كارگاه تاكسيدرمي است كه در آن چگونگي فن حفظ و نگهداري موجودات به صورت غير زنده به نمايش گذاشته شده است. از جمله ويژگيهاي خاص اين موزه دارا بودن نوع كمياب پوست ببر است. همچنين، دو نمونه از نادرترين و زيباترين پستانداران جهان، با نامهاي گور ايراني و يوزپلنگ آسيايي در آن به نمايش گذاشته است. ساير قسمتها و امكانات رفاهي موزه به شرح ذيل است: كتابخانه با داشتن 15000 جلد كتاب در تمام زمينههاي تخصصي مربوط به محيط زيست، از معتبرترين كتابخانههاي علوم گياهي و جانوري در تهران به شمار ميرود. اين كتابخانه در ابتداي خيابان نياوران جنب پاركينگ طبقاتي شهرداري واقع است. آمفي تئاتر با ظرفيت 60 نفر محل نمايش فيلمهايي درباره حياتوحش و همچنين برگزاري سمينار و كنسرتهاي اين مركز در ايام جشنوارة كودك و طبيعت و روز جهاني كودك است. سينماي روباز كه هرساله از اول تابستان تا پايان شهريور داير است و فيلمهاي سينمايي را در سئانس 21 و 23 به نمايش در ميآورد ورودي سينما 1000 ريال است. دامپزشكي يا كلينيك pet cheak up مركزي است جهت معاينه و درمان حيوانات مختلف خانگي. همچنين در اين كلينيك حيوانات مختلف اهلي از جمله پرندگان، سنجاب، خرگوش، سگ و ماهي به فروش ميرسد. ورودي موزه براي بزرگسالان 3000 ريال، خردسالان 1500 ريال و توريستها 15000 ريال است.
موزه جواهرات ملي
تاريخچه جواهرات ايران از زمان حكومت صفويه آغاز ميشود، زيرا تا قبل از صفويه، جواهرات گرانبهايي در خزانه دولتي وجود نداشته است و براساسنوشتههاي سياحان خارجي، پادشاهان صفوي بيشاز دو قرن (907 تا1148ق) دست به جمعآوري جواهرات زدند و حتي كارشناسان دولت صفوي جواهرات را از بازارهاي هند و عثماني و كشورهايي مانند فرانسه و ايتاليا خريداري ميكردند و به اصفهان، پايتخت حكومت، ميآوردند. در پايان سلطنت شاه سلطان حسين و با ورود محمود افغان به ايران، خزاين دولت با حمله افغانها غارت شد و مقداري از آنها كه به وسيله محمود افغان به اشرف افغان منتقل شده بود، پس از ورود شاه تهماسب دوم به اصفهان، به چنگ نادر افتاد و از خروج آنها از ايران جلوگيري شد. بعداً نادر براي پس گرفتن آن قسمت از جواهرات كه به هندوستان منتقل شده بود، نامههايي به دربار هند نوشت، اما جواب نامساعد شنيد. پس از لشكركشي نادر به هند (1158 ق)، محمدشاه گوركاني مبالغي نقدينه، جواهر و اسلحه تسليم نادر كرد. اما بخشي از اموال و خزايني كه نادر از هندوستان به دست آورده بود به ايران نرسيد و در راه بازگشت به ايران از ميان رفت. نادر پس از بازگشت به ايران، مقدار قابل ملاحظهاي از جواهرات را به رسم ارمغان براي امرا و حكام و شاهان كشورهاي همسايه فرستاد. همچنين مقداري از اشياي نفيس و مرصع را به آستان حضرت امامرضا (ع) تقديم كرد و مقداري را نيز به سپاه خود بخشيد. در 1160 ق، پس از قتل نادر، احمد بيگ افغان ابدالي، از سرداران نادر، دست به غارت جواهرات خزانه نادر زد. از جمله گوهرهايي كه از ايران خارج شد و هرگز بازنگشت، الماس معروف كوه نور بود. اين الماس در 1266 ق، به ملكه ويكتوريا اهدا شد. در دوران قاجار مجموعه جواهرات جمعآوري و ضبط شد و تعدادي از جواهرات بر تاج كياني، تخت نادري، كره جواهرنشان و تختطاووس نصب گرديد. در 1316 ش، قسمت عمده جواهرات به بانك ملي ايران منتقل گرديد و پشتوانه اسكناس و بعداً وثيقه اسناد بدهي دولت به بانك بابت پشتوانه اسكناس قرار گرفت. خزانه فعلي در 1334 ساخته و در 1339 با تأسيس بانك مركزي ايران افتتاح و به اين بانك سپرده شد. اين موزه تا قبل از انقلاب فعاليت داشته و بعد از آن تعطيل و دوباره در 1369 براي عموم بازگشايي شد. جواهرات مهم اين موزه الماس درياي نور، تخت طاووس يا تخت خورشيد، تخت نادري و كره جواهر نشان است. موزه جواهرات ملي با مساحتي حدود 1000 مترمربع مجهز به سيستم ايمني است كه توسط آلمانيها ساخته است.
جواهرات شاخص موزه عبارتند از:
درياي نور كه درشتترين و زيباترين الماس برليان در ميان گوهرهاي سلطنتي ايران و يكي از گوهرهاي معروف جهان است. گفته ميشود اين الماس هزار سال پيش كشف و استخراج شده است. وزن آن اكنون هفت مثقال و 20 نخود، يعني در حدود 182 قيراط، و صورتي است، ولي پيش از تراش، زيادتر از اين بوده است. اين الماس توسط نادرشاه افشار، جزو هداياي محمد شاه گوركاني و غنايم جنگي از هند به ايران آورده شده و بعد از طي دورانهاي مختلف به دست شاهان قاجاريه رسيده است. درياي نور تا زمان ناصرالدين شاه در وسط يكي از بازوبندهاي سلطنتي نصب ميشد، ولي در زمان او كه استفاده از بازوبند منسوخ شد، آن را به صورت پيش كلاه درآوردند و در قابي زرين با شير و خورشيد و تاج مرصع به 457 قطعه برليان ريز و عالي و چهار قطعه ياقوت قرار دادند. اين الماس برليان از دو سو تراش خورده و به شكل هرم مثلثالقاعدهاي است كه قاعده آن چهار سانتيمتر درازا و سه سانتيمتر پهنا دارد و دو سوي ديگر حدود دو سانتيمتر است. همه سطوح درياي نور صاف و يك نواخت است، جز يك سمت آن كه فتحعليشاه با كندن عبارت <سلطان صاحبقران فتحعليشاه قاجار 1244>، از ارزش آن كاسته است. كره جغرافيايي از ديگر اشياي نفيس موزه است. وزن كره با پايههاي طلايي آن حدود 37/5 كيلوگرم و در روي آن 51366 قطعه جواهر گوناگون به وزن 3656/4 گرم نشانده شده است. اقيانوسها و درياها زمردنشان و آسيا مرصع به ياقوت و لعل، ايران مرصع به الماس، اروپا مرصع به ياقوت، آفريقا مرصع به ياقوت سرخ و كبود و آمريكاي شمالي و جنوبي و استراليا مرصع به ياقوت و لعل است و خط استوا به وسيله الماس نشان داده شده و دو حلقه زرين ساده كه در روي آنها گلهاي الماس نشان نصب شده، به طور متقاطع كره را در ميان گرفته است. بر روي كره القاب ناصرالدين شاه منبت و الماس نشان شده است. در اين كره، كوه دماوند با ياقوت درشتي مشخص و شهر تهران با ياقوت معروفي به نام اورنگ زيب نمايان است. تاجماه جواهر ديگري است كه بعد از درياي نور، در ميان جواهرات سلطنتي خودنمايي ميكند. اين سنگ سفيد و خوش آب و رنگ بادامي شكل 112 قيراط وزن دارد و در وسط بازوبند سلطنتي بازوي چپ قرار داشت. اما بعدها به صورت دگمه يا بر روي سينه يا پيش كلاه نصب ميكردند و اينك به صورت پياده در خزانه جواهرات سلطنتي ايران نگهداري ميشود. تاجكياني تاجي است كه پادشاهان در مراسم تاجگذاري از آن استفاده ميكردند.
موزه معاصر از نماي داخلي
موزه هنرهاي معاصر در ضلع شمالي بلوار كشاورز و غرب پارك لاله واقع شده است و در 1356 فعاليت فرهنگي و هنري خود را آغاز كرد. در زميني به وسعت 2000 مترمربع و پيرامون آن فضايي سبز و زيبا موسوم به پارك مجسمه با تنديسهايي ارزشمند از هنرمندان پر آوازه معاصر ايران و جهان قرار گرفتهاست. ساختمان موزه كه يكي از نمونههاي با ارزش و كم همتاي معماري نوين ايران است، با الهام از معماري سنتي ايران و مفاهيم فلسفي آن بنا شده است. طراحي و معماري اين بنا به دست كامران ديبا انجام گرفته است. هشتي، چهارسو، معبر و گذرگاه از جمله عناصر چشمنوازي هستند كه بازديدكنندگان هنر دوست را به تأمل در هنر و فرهنگ ايران زمين وا ميدارند. موزه هنرهاي معاصر مركز فعاليتها و رويدادهاي مهم هنري ايران در زمينه هنرهاي تجسمي به شمار ميآيد. گالري موزه مكان برگزاري نمايشگاههاي مختلف هنري است. به هنگام برپايي هر نمايشگاه، يك يا دو گالري نيز به نمايش گنجينههايي از هنرمندان بزرگ جهان اختصاص مييابد. ساختمان موزه تلفيقي ازمعماري مدرن و سنتي است كه با الهام از بادگيرهاي مناطق حاشيه كوير ايران ساخته شده است. تنديسهايي زيبا و با ارزش از هنرمندان معاصر همچون هنري مور، آلبرتو جياكومتي و پرويز تناولي فضاي سبز اطراف را به پارك مجسمه بدل ساخته است. بيننده مسيري چرخشي را در گرداگرد فضاي اصلي موزه ميپيمايد و پس از تماشاي نگارخانهها، به هشتي ميرسد در دل هشتي، اثر زيبا و نوين ماده و فكر، كه توسط هنرمند ژاپني، نوريوكي هاراگوچي، از روغن و پولاد ساخته شده است، خود نمايي ميكند. مجموعه دايمي موزه هنرهاي معاصر تهران از نزديك به 3000 اثر ارزشمند و يكتا تشكيل شده كه به نخبگان ديروز و امروز هنرهاي تجسمي ايران و جهان تعلق دارد و در مالكيت موزه است. آثاري از هنرمندان پرآوازه مانند رنوار، لوترك، گوگن، پيكاسو، ماكس ارنست و ماگريت از آن جملهاند. مجموعهاي تماشايي از هنرمندان پاپ و فتورئاليست انگليسي و آمريكايي و نيز آثار ديدني آبستره از جكسون پولاك، كلاين و سوييز در گروه آثار مدرنتر جاي دارند. موزه هنرهاي معاصر تهران آثاري از بيكن، هاكني، كيتاج، دو بوفه و جانسن را نيز در اختيار دارد. موزه مجموعهاي است متشكل و نظام يافته از بخشهاي امور هنري، امور اداري، روابطعمومي، كتابخانه تخصصي، روابط بينالملل، سينما تك، سمعي و بصري، خدمات نمايشگاهي، راهنمايان هنري، مراقبان، حراست، آرشيو آثار هنري، دبيرخانه دايمي نمايشگاهها، فروشگاه كتاب و همچنين كافيشاپ. در كتابخانه تخصصي موزه هزاران عنوان كتاب فارسي و غير فارسي در زمينههاي معماري، نقاشي، طراحي، ارتباط تصويري، عكاسي، صنعت سينما و ديگر زمينههاي هنري گرد آمده است. كتابهاي كتابخانه به روش LC (كتابخانه كنگره) طبقهبندي و با نظام دهدهي ديويي فهرست نويسي شده و اطلاعات مربوط به هركتاب در برگههاي مؤلف، عنوان و موضوع انعكاس يافته است.
موزه هنرهاي ملي ايران
موزه هنر ملي
170 سال پيش، در زمان فتحعليشاه، در محل ساختمانهاي وزارت فرهنگ و سازمان برنامه و بودجه، باغ بزرگي بود كه از شمال تا خيابان هدايت فعلي و از جنوب تا ميدان بهارستان گسترده بود. در حال حاضر از آن باغ و قصر فقط حوض خانهاي باقيمانده كه تبديل به موزه هنرهاي ملي شده است و شايد همين آن را از خطر نابودي محفوظ داشته است. اين مجموعه در برگيرنده بهترين هنرهاي ملي ايران در همه سالهاي اخير مانند مينياتور، تذهيب، خاتم، كاشيكاري، قاليبافي، پارچهبافي، زري دوزي مخمل بافي، ميناكاري، قلمزني و معرق است. اين ساختمان در 1309 ش به موزه تبديل شده است. ساختمان موزه از همان دوران باقي مانده و فقط حوض وسط تالار برداشته شد. نام موزه از نام باغ برداشته شد و چون اين محل حوض خانه بوده، به حوض خانه باغ نگارستان معروف است. اين موزه به همت مرحوم استاد حسين طاهرزاده بهزاد تأسيس شده است.
موزه فرش ايران
موزه فرش ايران در ضلع شمالي پارك لاله و روبهروي فروشگاه سپه خيابان فاطمي واقع شده است. اين موزه در 22بهمن ماه 1356 افتتاح شد. ساختمان موزه فرش ايران معماري شكيل و چشمگيري دارد كه آذينهاي نماي بيروني آن شبيه به دار قالي است. سطح نمايشي موزه مساحتي برابر 3400 مترمربع را در بر ميگيرد كه شامل دو تالار است و براي نمايش انواع قاليهاي دست بافت و گليم مورد استفاده قرار ميگيرد. تالار طبقه همكف به نمايشگاه دايمي اختصاص دارد و تالار فوقاني جهت برگزاري نمايشگاههاي موقت گليم و قالي طراحي شده است. پژوهش در سوابق، تحولات و كيفيت تاريخي هنر و صنعت فرش، خاصه در ايران، گردآوري و خريداري نمونه انواع قاليهاي دست بافت ايراني و برگزاري نمايشگاههاي موقت از فرش ايران و ساير نقاط جهان، از اهداف موزه به شمار ميآيد. در موزه فرش انواع گليمها و فرشهاي دست بافت، با توجه به مرغوبيت و قدمت آنها و با در نظر گرفتن ويژگيهاي قالي ايران از لحاظ رنگ آميزي، طرح، نقش، بافت و تنوع مناطق قالي بافي حفظ و نگهداري ميشود. مجموعه موزه فرش ايران شامل با ارزشترين نمونههاي قالي ايران از قرن نهم هجري تا دوره معاصر است و از منابع غني تحقيقي براي پژوهشگران و هنر دوستان به شمار ميآيد. معمولاً حدود 135 تخته از شاهكارهاي قالي ايران، بافت مراكز مهم قاليبافي مانند كاشان، كرمان، اصفهان، تبريز، خراسان، كردستان و جز آنها، در تالار طبقه همكف به معرض نمايش گذاشته ميشود. در كتابخانه موزه حدود 3500 جلد كتاب به زبانهاي فارسي، عربي، فرانسه، انگليسي و آلماني در اختيار هنر دوستان و پژوهشگران قرار ميگيرد. همچنين بهترين كتابها و نشريات و تحقيقات مربوط به فرش ايران و قاليهاي مشرق زمين به طوركلي و كتابهايي در زمينه مذهب، هنر و ادبيات ايران در كتابخانه موزه موجود است. در كنار كتابخانه، كتاب فروشي موزه نيز مشغول به كار است. همچنين براي استفاده از بازديدكنندگان موزه، فيلمها و اسلايدهايي در زمينه قاليبافي و گليم و هنرهاي دستي ايران در سالن نمايش موزه به نمايش در ميآيد. از ويژگيهاي موزه فرش قاليچه دستبافت ارزشمند و بينظير ايراني، كار فرش بافان كاشان، در اندازههاي 130 در 220 سانتيمتر، معروف به قاليچه ميرزا كوچك خان جنگلي است كه اين شخصيت روحاني ملي را در لباس نظامي مسلح به تفنگ و اسلحه كمري، قطار فشنگ نمايش ميدهد. در شمسه بالاي تصوير ميرزا، كتيبهاي با عبارت <زندهباد ميرزا كوچك جنگلي> و نام كارخانه ملامحمود ديده ميشود كه احتمالاً، با توجه به اين عبارات، تاريخ بافت قاليچه سالهاي آخر دوره قاجار است. قديميترين فرش شناخته شده در جهان قالي 2500 ساله پازيريك است كه در 1949 م، در جنوب سيبري كشفشد و آن را بافت ايران در دوره هخامنشي دانستهاند. آشكار است كه قاليبافي در ايران در دوره هخامنشي وجود داشته و در قرن پنجم پيش از ميلاد، دورهاي طولاني از تكامل را پشتسر گذاشته است. قالي ايراني پيوسته به عنوان يكي از اصيلترين هنرها مورد توجه بوده و طيف وسيعي از طرحها و نقوش زيبا را در برداشته است. در ميان قاليها با طرحهاي گوناگوني كه در آنها به كار گرفته شده، قاليهاي تصويري جايگاه ويژهاي دارند. بافت اين قاليها اواخر سده نهم هجري مجدداً آغاز شد و تا به امروز ادامه يافته است. در اين نمايشگاه نمونههايي از قاليچههاي تصويري شاهنامه بايسنغري به نمايش درآمده است كه گوشههايي از ادبيات، اسطوره، مذهب و فرهنگ و هنر غني ايران را نشان ميدهد. اين آثار همه در كارگاه قاليبافي استاد موسوي سيرت، به ياري هنرمندان جوان ايراني و ذوق و سليقه استاد دنيا ديده و تكنولوژي كامپيوتري آفريده شدهاند. در واقع چند عامل اصلي را در به وجود آمدن اين 26 قاليچه ميتوان متذكر شد: اول تهيه طرح و نقشه از روي نسخه اصلي; دوم تنظيم رنگها و عمل آوردن مواد رنگي گياهي و شيميايي روي پشمهاي مرغوب; و بالاخره مهارت قالي بافان هنرمند بافنده اين آثار كه به مدت پنج سال مستمر، روزانه گاه تا 12 ساعت به كار بافت قالي اشتغال داشتهاند. از نكات جالب اين قاليچهها هم زماني امر طراحي و بافت را ميتوان متذكر شد. قاليچهها حاشيه ندارند، اما يك حاشيه تشعيري با الهام از نقوش سنتي براي آنها انتخاب شده كه هر دو قالي يك نقش مشترك دارند. در بالاي حاشيه، درون كتيبههايي نام مجلس مربوط به آن قاليچه و نام هنرمندان آمده است. در طول ساليان دراز، در اين موزه نمايشگاههاي مختلفي برگزار شده كه مشهورترين آنها از اين قرارند: نمايشگاه طرح بته كه در دي ماه 1365 بر پا شده; نمايشگاه سجادهها و قاليهاي طرح محراب از سده دهم تا چهاردهم هجري; نمايشگاهي از قاليهاي گل برجسته از قرن هشتم هجري تا دوره معاصر به مناسبت بزرگداشت دههفجر در 12 بهمن 1364; و دست بافتهاي ارامنه ايران.
موزه ايران (رضا عباسي)
اين موزه در بزرگداشت يكي از نگارگران عصر صفويه نامگذاري شده است. هدف از تشكيل آن گردآوردن، پاس داشتن، مطالعه كردن و شناساندن دستمايههاي به يادگار مانده از هنرمندان چيره دست اين مرز و بوم ميباشد كه به روي عموم شيفتگان هنر و فرهنگ والاي ايران گشوده است. آثار اين موزه از دوره ماقبل تاريخ تا قرن 13 هجري را در بر ميگيرد. مراكز و تالارهاي تشكيلدهنده اين موزه هنري عبارت است از: 1- تالار پيش از اسلام 2- تالار هنرهاي اسلامي شامل: الف) آثار هنري و صنعتي ب ) نگار گري ج ) خوشنويسي 3- كتابخانه