1- 2- يعقوبى و دانش تاريخ - مشکله فرهنگ در تاریخ نگاری یعقوبی نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

مشکله فرهنگ در تاریخ نگاری یعقوبی - نسخه متنی

حسن حضرتی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

1- 2- يعقوبى و دانش تاريخ

در دانش تاريخ نيز يعقوبى نوآور و خلاق بود.او و هم عصرش ابوحنيفه دينورى (18) به جاى نگارش تاريخ بر محور سال‏نگارى، به فصل‏بندى تاريخ بر حول موضوعات و مقولات روى آوردند.وى شيوه تاريخ‏نگارى موضوعى را به نحوى با تاريخ‏نگارى مبتنى بر حوليات پيوند داده است.او بر خلاف تصوراتى كه تاريخ را به صورت يك مقوله طولى و با بيان زمان‏نگارانه و سال نگارانه‏اى دنبال مى‏كرد، دوران خلافت‏خلفا، جنگ‏ها و رويدادها را محور و عنوان تاريخ‏نگارى خويش قرار داد، ولى در عين حال در هر دوره سعى كرده است‏به نحوى رعايت توالى و ترتيب اتفاقات را در بستر زمان نيز دنبال كند.

علاوه بر آن، يعقوبى شيوه نقلى در تاريخ‏نگارى و كاربرد روش حديثى را كنار گذاشت و بر خلاف مورخان پيش از خود و برخى معاصران و اسلاف معروف چون طبرى، از ذكر سلسله اسناد كه به صورت حديثى در مقدمه اخبار تاريخى مى‏آمد، خوددارى كرده و اخبار و اطلاعات خود را بدون ذكر سلسله اسناد بيان داشته است.بعدها مسعودى نيز اين شيوه نگارش را به كار گرفت و آن را تعالى و ترقى بخشيد.البته اين بدان معنا نيست كه يعقوبى در وثاقت اخبار و يا گرفتن اطلاعات و اخبار تاريخى از سر منشاهاى اصلى و مورد اعتماد غافل بوده است‏بلكه بر عكس، يكى از حساسيت‏ها و دقت‏هاى علمى يعقوبى توجه جدى به درستى و صحت روايت است; از اين‏رو او روايت‏هايى را برگزيده كه به راويان آن‏ها و اخبارشان اعتماد داشته، و بدين جهت لزومى نمى‏ديده است كه سلسله اسامى روات را كه به طور معمول در شيوه‏هاى حديثى حجم بسيارى از آثار تاريخى را به خود اختصاص مى‏دهند ذكر كند، بلكه به جاى آن روش نوينى را ابداع كرد و بر اساس آن، منابع و اسناد خود را كه به روات و اقوال آنان اعتماد كرده بود، به صورت يك جا آورده است. (4×)

اهم منابع رجالى روايات يعقوبى عبارتنداز:

1- اسحاق‏بن سليمان بن على هاشمى كه از بزرگان بنى‏هاشم بوده است

2- ابوالبخترى وهب‏بن وهب قرشى

3- جعفربن محمد و رجال حديث او

4- ابان بن عثمان از جعفربن محمد

5- محمدبن عمر واقدى

6- موسى بن عقبه و كسانى كه از او نقل كرده‏اند

7- عبدالملك بن هشام‏بن ايوب حميرى مغافرى بصرى كه راوى سيره ابن‏اسحاق از زيادبن عبدالله بكايى بوده است

8- محمدبن اسحاق مطلبى

9- ابوحسان حسن بن عثمان زيادى

10- ابوالمنذر هشام بن محمدبن سائب كلبى نسابه معروف و رجال حديث و اقوال او

11- عيسى‏بن يزدبن داب بكرى حجازى، شاعر و خطيب و عالم نسابه كه در عصر مهدى و هادى از خلفاى عباسى زندگى مى‏كرده

12- ميثم بن عدى طائى

13- عبدالله‏بن عباس همدانى

14- محمدبن كثير قرشى از ابوصالح و از ديگر رجال حديث او

15- على بن محمدبن عبدالله‏بن ابى سيف مدائنى

16- ابومعشر مدنى

17- محمدبن موسى خوارزمى منجم

18- ماشاءالله منجم و.... (19) سوگمندانه بايد گفت مقدمه جلد نخست تاريخ عمومى يعقوبى كه به تاريخ ملل و اقوام مختلف پرداخته و يحتمل مانند جلد دوم داراى مقدمه مفصلى بوده كه منابع را در جلد اول مشخص مى‏كرده، مفقود شده است.بنابراين، درباره منابع يعقوبى جز آن‏چه كه از محتواى آن بر مى‏آيد، اطلاعاتى نداريم.آن‏چه در باب منابع جلد اول مسلم است اين كه بيشتر اطلاعات آن برگرفته از كتب مذهبى يهوديان، مسيحيان و آثار علمى و فرهنگى مترجمان عصر «نهضت ترجمه‏» در عهد نخستين عباسى است. هم‏چنين، بسيارى از آگاهى‏هاى او مبتنى بر مشاهدات و پرس و جوهايى است كه در سفرهاى خود از مردم مناطق مختلف به عمل آورده است.

/ 18