1- 2- يعقوبى و دانش تاريخ
در دانش تاريخ نيز يعقوبى نوآور و خلاق بود.او و هم عصرش ابوحنيفه دينورى (18) به جاى نگارش تاريخ بر محور سالنگارى، به فصلبندى تاريخ بر حول موضوعات و مقولات روى آوردند.وى شيوه تاريخنگارى موضوعى را به نحوى با تاريخنگارى مبتنى بر حوليات پيوند داده است.او بر خلاف تصوراتى كه تاريخ را به صورت يك مقوله طولى و با بيان زماننگارانه و سال نگارانهاى دنبال مىكرد، دوران خلافتخلفا، جنگها و رويدادها را محور و عنوان تاريخنگارى خويش قرار داد، ولى در عين حال در هر دوره سعى كرده استبه نحوى رعايت توالى و ترتيب اتفاقات را در بستر زمان نيز دنبال كند. علاوه بر آن، يعقوبى شيوه نقلى در تاريخنگارى و كاربرد روش حديثى را كنار گذاشت و بر خلاف مورخان پيش از خود و برخى معاصران و اسلاف معروف چون طبرى، از ذكر سلسله اسناد كه به صورت حديثى در مقدمه اخبار تاريخى مىآمد، خوددارى كرده و اخبار و اطلاعات خود را بدون ذكر سلسله اسناد بيان داشته است.بعدها مسعودى نيز اين شيوه نگارش را به كار گرفت و آن را تعالى و ترقى بخشيد.البته اين بدان معنا نيست كه يعقوبى در وثاقت اخبار و يا گرفتن اطلاعات و اخبار تاريخى از سر منشاهاى اصلى و مورد اعتماد غافل بوده استبلكه بر عكس، يكى از حساسيتها و دقتهاى علمى يعقوبى توجه جدى به درستى و صحت روايت است; از اينرو او روايتهايى را برگزيده كه به راويان آنها و اخبارشان اعتماد داشته، و بدين جهت لزومى نمىديده است كه سلسله اسامى روات را كه به طور معمول در شيوههاى حديثى حجم بسيارى از آثار تاريخى را به خود اختصاص مىدهند ذكر كند، بلكه به جاى آن روش نوينى را ابداع كرد و بر اساس آن، منابع و اسناد خود را كه به روات و اقوال آنان اعتماد كرده بود، به صورت يك جا آورده است. (4×) اهم منابع رجالى روايات يعقوبى عبارتنداز: 1- اسحاقبن سليمان بن على هاشمى كه از بزرگان بنىهاشم بوده است2- ابوالبخترى وهببن وهب قرشى
3- جعفربن محمد و رجال حديث او
4- ابان بن عثمان از جعفربن محمد
5- محمدبن عمر واقدى
6- موسى بن عقبه و كسانى كه از او نقل كردهاند
7- عبدالملك بن هشامبن ايوب حميرى مغافرى بصرى كه راوى سيره ابناسحاق از زيادبن عبدالله بكايى بوده است
8- محمدبن اسحاق مطلبى
9- ابوحسان حسن بن عثمان زيادى
10- ابوالمنذر هشام بن محمدبن سائب كلبى نسابه معروف و رجال حديث و اقوال او
11- عيسىبن يزدبن داب بكرى حجازى، شاعر و خطيب و عالم نسابه كه در عصر مهدى و هادى از خلفاى عباسى زندگى مىكرده
12- ميثم بن عدى طائى
13- عبداللهبن عباس همدانى
14- محمدبن كثير قرشى از ابوصالح و از ديگر رجال حديث او
15- على بن محمدبن عبداللهبن ابى سيف مدائنى
16- ابومعشر مدنى
17- محمدبن موسى خوارزمى منجم
18- ماشاءالله منجم و.... (19) سوگمندانه بايد گفت مقدمه جلد نخست تاريخ عمومى يعقوبى كه به تاريخ ملل و اقوام مختلف پرداخته و يحتمل مانند جلد دوم داراى مقدمه مفصلى بوده كه منابع را در جلد اول مشخص مىكرده، مفقود شده است.بنابراين، درباره منابع يعقوبى جز آنچه كه از محتواى آن بر مىآيد، اطلاعاتى نداريم.آنچه در باب منابع جلد اول مسلم است اين كه بيشتر اطلاعات آن برگرفته از كتب مذهبى يهوديان، مسيحيان و آثار علمى و فرهنگى مترجمان عصر «نهضت ترجمه» در عهد نخستين عباسى است. همچنين، بسيارى از آگاهىهاى او مبتنى بر مشاهدات و پرس و جوهايى است كه در سفرهاى خود از مردم مناطق مختلف به عمل آورده است.