لطفا منتظر باشید ...
چگونه به آنها كمك كنيم؟
خجالتي‌هاي بالفطره
رزيتا شاهرخ به عقيدهكارشناسان، اكثر كودكان كمرو، ذاتا
خجالتي به دنيا مي‌آيند. به نظر مي‌رسد
آسيب پذيري آنها در برابر افراد و
موقعيت‌هاي جديد ارثي است و علايم آن
در ظاهرشان همان گونه كه از روشهاي روان
شناسي مشخص مي‌شود، نمايان است.
تحقيقات اخير نشان مي‌دهد كه قسمت
خاكستري مغز افراد خجالتي فوق العاده
فعالي است كه اين قسمت از مغز
واكنش‌هاي عاطفي بسيار دقيق را كنترل
مي‌كند. دقيقا مانند عكس العمل‌هاي
سريعي كه افراد عادي هنگام خطر از خود
نشان مي‌دهند و از آن مي‌گريزند،
افراد خجالتي نيز هنگام قرار گرفتن در
موقعيت‌هاي اجتماعي احساس نگراني
مي‌كنند. براي اين كه
كودكان پيش دبستاني كمرو و خجالتي به
تشويق زيادي نياز دارند، لذا ترتيب
دادن و هماهنگ كردن وقايع ساده‌اي
مانند تعيين زمان مشخص بازي، آنها را
بيشتر آماده مي كند. البته براي اين كه
يك كودك خجالتي را بتوان از پوست خود
بيرون آورد، راه ساده‌اي وجود ندارد،
به عقيده يكي از كارشناسان: «اگر شما به
زور و اجبار او را وادار به اين كار
كنيد، فرزندتان بيش از پيش در كارش
پافشاري مي‌كند.»
روشهاي كمك به كودك خجالتي
1ـ مدرسه خوب و بزرگي انتخاب كنيد.كودكان خجالتي در محيط مناسب
مي‌توانند شكوفا شوند. بكوشيد
مدرسه‌اي انتخاب كنيد كه نسبت معلم به
دانش آموزان بيشتر از يك به 20 نباشد. قبل
از شروع كلاسها فرزندتان را به مدت چند
روز به مدرسه جديدش ببريد. همچنين او مي
تواند معلمها را از نزديك ببيند و با
محيط مدرسه آشنا شود. به معلمش بگوييد
كه او خجالتي است و با كم يكديگر
برنامه‌اي طراحي كنيد تا فرزندتان
احساس راحتي بيشتري كند و با آموزگار او
در طول سال تحصيلي ارتباط نزديك داشته
باشيد تا بدين وسيله بتوانيد
در حل مشكلاتش راحت‌تر برخورد كنيد.
2ـ به فرزندتان فرصت
آمادگي دهيد. اگر كودكتان بداند كه در
تمام موقعيت‌ها چه اتفاقي مي‌افتد،
نگراني او كم مي‌شود، به عنوان نمونه،
چند روز قبل از يك جشن تولد، شما او را
به خانه دوستش ببريد تا با والدين او
آشنا و همچنين وقايعي كه قرار است در
اين جشن اتفاق افتد آگاه شود. به نظر
روان شناسان بهتر است كودك را از يك
هفته قبل براي انجام كاري يا تجربه
جديدي آماده كرد؛ مثلا اگر قرار است
فرزندتان را به دندانپزشكي ببريد يك
هفته زودتر او را به مطب برده تا محيط
آنجا را ببيند و احساس راحتي بيشتري
كند. 3ـ به حرفهاي او با
صبر و حوصله گوش كنيد. كودكتان را تشويق
كنيد تا درباره آنچه او از آن واهمه
دارد صحبت كند و بكوشيد بدون اين كه
نگراني‌اش را فراموش كند روي تجربياتش
تاكيد كنيد. بايد بگوييد: بعضي اوقات،
من هم اين احساس را دارم. 4ـ در خانه با او تمرين كنيد،
بازيهاي
مختلفي خارج از فعاليت‌هاي روزمره
فرزندتان انجام دهيد، مانند ملاقات با
يك شاگرد جديد در مدرسه، كارها و
بازيهايي كنيد تا او بتواند به طور
يكسان همه موقعيت‌هاي اجتماعي را
تجربه كند. به فرزندتان كمك كنيد
آنچه را كه انجام مي‌دهد، تجربه كند؛
به طور نمونه اگر كودك ديگري عروسكش را
مي‌خواهد، با هم بازي كنند يا اگر پسر
بچه‌اي سعي در گرفتن اسباب بازي‌اش
دارد، با همديگر از آن وسيله استفاده
كنند و لذت ببرند. به عقيده روان شناسان
تكرار بعضي از بازيها و نقشها كمك مي
كند فرزندانتان كمتر احساس ترس و
نگراني كند و راحت‌تر دوستي صميانه‌اي
با ديگران داشته باشند. 5ـ
بدبيني او را از ميان ببريد. خجالتي
بودن معمولا از الگوها و تفكرهاي منفي
كه باعث بدبيني مي‌شود نشات مي‌گيرد
(مانند بچه‌ها مرا دوست ندارند) و با
تقويت و جايگزين كردن افكار مثبت به
فرزندتان در از ميان بردن بدبيني و
تفكرهاي منفي ذهني او كمك كنيد.(شما
خيلي خوب بازي كند و كاري انجام دهد.
اگرچه معمولا فكر
مي‌كنيم خجالتي بودن يك معضل اجتماعي
است، ولي اين گونه افراد در آينده
بزرگسالاني حساس و سرشار از حس همدردي
هستند. يكي از روان‌شناسان مي‌گويد:
«آنها يك دنياي غني و پربار مخصوص به
خود را دارند. آنها وقتشان را در تجزيه و
تحليل مي‌گذرانند كه چرا مردم كارهايي
مي‌كنند كه آنها انجام مي‌دهند و به
طور كلي تصورات و افكار عجيب و غريبي
دارند.» در حقيقت برخي از بازيگران
معروف، از دوران بچگي تاكنون با مشكل
كمرويي و خجالتي بودنشان مبارزه
مي‌كنند. در پايان، به
دليل اين كه كودكان خجالتي آمادگي
زيادي در گوشه گيري دارند، پس بهتر است
بزرگسالان مواظب رفتار خود باشند و به
كودكشان اجازه دهند تا نظاره گر كارهاي
اجتماعي آنها به عنوان بخشي از زندگي
روزمره‌شان باشند. با اين وجود، بهتر
است كه صبور باشيد. اگرچه به فرزندتان
كمك مي كنيد تا با يك برنامه ريزي صحيح
در موقعيت‌هاي جديد احساس خوب و راحتي
داشته باشد، ولي نتايج كارتان به مرور
زمان خود را نشان مي‌دهد.
چگونه كودكاني مستقل داشته باشيم
ممكن است كودكاني كه دربيرون از خانه عادي رفتار مي‌كنند، در
موقعيت‌هاي خاصي خجالتي و كم رو شوند.
به عنوان مثال اگر فرزندتان دوست دارد
تا در جشن تولد كنار شما بماند، مشكلي
نيست، ولي بايد در چارچوب قوانين مشخص
شده اي قرار گيرد.( به او بگوييد تو
مي‌تواني براي چند دقيقه پيش من باشي،
ولي من دوست دارم با بچه‌هاي ديگر بازي
كني و در جشن تولد روي پاي من ننشيني.)
در طول مسيري كه به جشن
تولد مي‌رويد، او را از اوضاع و احوال
آنجا آگاه كنيد. (بگوييد ما الان داريم
به جشن تولد يكي از دوستانت مي‌رويم.
وقتي به آنجا برسيم، مي‌بيني كه همه
بچه‌ها با يكديگر بازي مي‌كنند. سپس به
شما يك آب نبات مي‌دهند و قبل از اين كه
به خانه بيايي همه با هم كيك مي خورند.
(اگر قرار است او را در آن جا بگذاريد و
سپس خودتان برويد، بگوييد كه چه وقت
برمي‌گرديد. (بعد از اين كه همگي كيك
خوردند، دنبالت مي‌آيم). همچنين اگر
قرار است در چشن تولد بمانيد ولي
فرزندتان مي‌ترسد كه شما او را ترك
كنيد، كودك را از اين كه جايي
نمي‌رويد، مطمئن كنيد.
