لطفا منتظر باشید ...
مطالعاتنجوموهيئتدرحوزههايديني
حجة الاسلام مهدي نجفي ضمن معرفي خود، تاريخچهاي مختصر از چگونگي تاسيس مركز فلكي و نجومي بيان نماييد.اين جانب محمد مهدي نجفي، در حوزههاي علميه قم و نجف در زمينهي فقه، اصول، رجال و تفسير، اشتغال داشتهام. سه سال پيش احساس كردم حوزهي علميه شيعه، نيازمند مركزي است تا اوقات شرعي، جهت قبله و زمينههاي ديگر مورد نياز را بازشناسد. اگر چه كتابهاي فقهي از جمله جواهر و لمعه، در مورد مسايل فلكي مانند اوقات شرعي، جهت قبله و استهلال، مطالبي وجود دارد و در ديگر منابع روايي و قرآن نيز به اين امور پرداخته شده است، امابا تاسف بايد گفت اين علم پس از رشد چشمگيري كه در سدههاي چهارم و پنجم داشت، رو به افول نهاد و امروزه بيشتر دانش پژوهان ديني، در اين زمينه، اطلاعات و آگاهي كافي ندارند. از اين رو با حجت الاسلام شهرستاني صحبتهايي كرديم. در آغاز كار به سبب بروز برخي مشكلات در مورد استهلال و وجود پارهاي اشتباهات كه موجب جوسازي ميشد، تلاش خود را بر همين مسئله متمركز نموده و با وارد كردن تعدادي دستگاههاي پيشرفته تلسكوپي كه از فن آوري نوي برخوردار بودند، مركز راهاندازي شد.در شهريور 1376 مركز با دعوت از استادان حوزه و دانشگاه، فعاليت خود را به صورت رسمي شروع كرديم. در طي دوره، به دليل استقبال طلاب، كلاسهاي درس را افزايش داديم و در اين مدت، به نتايج موفقيتآميزي رسيديم. تاكنون 650 نفر در اين مركز ثبتنام نمودهاند كه در مقاطع مختلف مشغول تحصيل هستند.ضمن بيان هدفهاي كوتاه مدت و بلند مدت مركز، ميزان موفقيت خود را در اين مدت چگونه ارزيابي ميكنيد؟ اهدافي كه مركز مد نظر دارد عبارتاند از:1 ـ آشنا نمودن دانش پژوهان با يافتههاي جديد علمي؛
2 ـ تواناييِ جهت يابي قبله، فراگيري اوقات شرعي طلوع و غروب آفتاب، طلوع فجر،غروب شرعي و وقت زوال؛
3 ـ قدرت بر استهلال متقن و علمي.دربارهي موفقيتآميز بودن طرح بايد گفت: استادان دانشگاه از كيفيت نيروهاي انساني و پيشرفت كار، بسيار راضي و خرسندند و آن را موجب دلگرميبه آينده ميدانند.فعاليتهاي مركز در چه زمينههايي گسترده شده است؟
در اين زمينه، مركز از روشهاي قديم و جديد، هم زمان سود ميبرد و در
زمينههاي هيئتهاي اسلامي، حركت زمين، هلال ماه به پژوهش ميپردازد، و با استفاده از روشهاي نوي محاسبه و سنجش و فرمولهاي رياضي و فيزيك، سعي در علمي نمودن روشها شده است كه تاكنون به موفقيتهاي خوبي نيز رسيدهايم.از آن جا كه مركز شما داراي سوژههاي علمي است، تاكنون با چه مراكز پژوهشي خارجي و داخلي همكاري داشتهايد؟
دربارهي همكاريِ مركز با ديگر مؤسسات علمي ـ آموزشي بايد گفت: با مراكز داخلي از جمله دانشگاه فردوسي مشهد و برخي مؤسسات پژوهشي در تهران، مرتبط بودهايم. همچنين براي بالا بردن سطح علمي، همايشهاي گوناگوني در اين جا برگزار ميشود. در زمينهي ارتباط با مراكز خارجي نيز با تعدادي از آنها در كشورهاي هلند، آلمان و انگليس، به صورت مكاتبه و از طريق اينترنت و مبادلهي كتاب، مرتبط هستيم.پژوهشها و محصولات انساني شما چه خلأيي را در جامعهي علمي و حوزهي علميه پر ميكند؟
سطح انتقال آگاهي در اين مركز به گونهاي است كه دانش پژوهان اين ميتوانند نه تنها نيازي به تقويم نداشته باشند، بلكه متوجه اشكالات موجود در تقويمها نيز بشوند. از همين رو، دانش پژوهان مركز ميتوانند كاستيهاي موجود در زمينهي شناسايي اوقات را بشناسند و در راه اثبات و رفع آن گام بردارند و اين گونه مشكلات را از سر راه بردارند.تاكنون، در زمينههاي پژوهشي و مسايل فقهي از قبيل اول ماه و استهلال چه فعاليتهايي را انجام دادهايد؟
به طور كلي تاكنون اقدامات زير را انجام دادهايم:1 ـ چاپ تقويم ويژهي سالهاي قمري كه براي مراكز خاصي ارسال ميشود كه تا الآن شمارهي 5 آن چاپ شده است و به زبانهاي عربي و فارسي جهت استفادهي كشورهاي خارج، منتشر گرديده است. اين تقويم با توجه به افق قم براي ايران، و افق نجف براي كشورهاي عرب زبان، طراحي شده است. همچنين در نظر داريم به زودي براساس افق مكه نيز پيش بيني خود را ارايه دهيم
2 ـ توجه به ظرافتهاي تعيين ماههاي قمري و ترسيم نقشههاي وضعيت ماه.3 ـ انتخاب شهرهاي بزرگ در سراسر كره زمين و پيشبيني افق آنان.به عنوان مثال، ميتوان از تعيين شهرهاي سيدني و داروين در استراليا، قطيف و حفوف، مدينه در عربستان و مشهد، قم و اهواز در ايران نام برد كه بر اساس افق آنان وضعيت ماه محاسبه شده است.استقبال پژوهشگران حوزوي ودانشمندان از اين تلاش جديد، در اين مدت كوتاه چگونه بوده است؟
تا به حال استقبال دانش پژوهان به گونهاي گسترده بوده است كه ما را مجبور نمود تا با گذاشتن شرايط ويژهاي اقدام به پذيرش نماييم. اين مركز سعي نموده است با آماده سازي جزوههايي براي استفادهي بزرگان، به جلوگيري از اشتباهات اوليه كمك كرده باشد. هم چنين در مواردي كه نياز به مشاوره است، تماس تلفني گرفته و به مشورت بپردازند.آيا در زمينهي انتشارات مكتوب و رايانهاي و انعكاس فعاليتهاي مركز، كاري انجام گرفته است؟
مركز اقدام به انتشار نشريهي داخليِ منظمي نموده است كه به جديدترين مباحث فلكي ـ نجومي ميپردازد و علاقهمندان را با جديدترين رويدادهاي دنياي فلك و نجوم آشنا ميكند. اين نشريه هماكنون به زبانهاي فارسي وانگليسي است كه در نظر داريم به زبان عربي نيز منتشر شود. در قسمت رايانهاي نيز به پرسشهاي گوناگون مردم و مراكز علمي و پايگاههاي فلكي جهان كه به ما ميرسد، پاسخ ميدهيم. در ضمن CD نجوم اسلامي به زبانهاي عربي، فارسي و انگليسي نيز منتشر شده است كه پاسخگوي برخي مسايل از قبيل استهلال، اوقات شرعي و ديگر مسايل در اين زمينه است. قصد داريم در آينده تحقيقاتي را دربارهي كتابهاي خطي علماي قديم دربارهي مسايل مختلف حديث، قرآن و تفسير انجام دهيم. همچنين در نظر داريم همهي آيات قرآن را كه در رابطه با فلك است، جمع آوري كرده، همراه با ترجمه و تفسيرهاي گوناگون، به زبانهاي مختلف به صورت كتاب، چاپ كنيم. علاوه بر اين، سعي كردهايم مسايل حل نشدهي قرآن را در زمينهي نجوم، به اطلاع ديگران برسانيم. كارهاي بزرگ، مشكلات و دشواريهاي خاص خود را دارد. شما با چه مشكلاتي رو به رو بودهايد؟
تاكنون مشكلات بسياري حل شده است، اما مشكل اساسي كمبود امكانات و وسايل آموزشي و كمك آموزشي است كه با تأسف در ايران وجود ندارند و بايد از خارج وارد شود كه در اين زمينه نيز مشغول حل آن هستيم و ان شاء اللّه اين مشكل حل خواهد شد.همكاري ارگانهاي ذي ربط دولتي در زمينهي خدمات رساني و ياري رساني چگونه بوده است؟
در آغاز كار، مشكلاتي در زمينهي ورود تلسكوپها وجود داشت كه حل شد. هم اينك در تلاش هستيم با وارد نمودن امكانات آموزشي و لوازم مورد نياز، اين مركز را به يك مركز جهاني تبديل نماييم تا مورد استفادهي همگان قرار گيرد، البته برخي مشكلات نيز وجود دارد كه به تدريج حل خواهند شد و خواهيم توانست مركز را به آخرين اطلاعات و فن آوري، مجهز سازيم.آيا استفاده از خدمات مركز، همگاني است يا ويژهي اقشار خاصي است؟
به علت كمبود مكان، هم اينك اولويت استفاده از امكانات مركز، با دانش پژوهان حوزوي است ودر آينده، با برنامهريزيهاي انجام شده، سعي خواهيم نمود تا در خدمت همهي مردم باشيم، البته در برنامهريزيهاي انجام شده، اميد داريم بتوانيم در خارج از شهر نيز اقدام به تاسيس رصدخانه نماييم و از مشكلات دود، گردو غبار شهر دور شويم تا رصد به صورت مطلوبتري انجام شود.ضمن تشكر و سپاس، اگر سخن ناگفتهاي داريد، بفرماييد.اميدواريم خداوند، اين كار را قبول فرمايد و از همهي طلاب دعوت ميكنيم كه از اين فرصت ارزشمند استفاده نموده و از خدمات مركز بهرهمند شوند.
