نسبتهاى ناروا - مبارزه با استعمار نسخه متنی

اعتماد السلطنه تصريح مى كند كه تبعيد سيّد از ايران به دستور انگليسيها بوده است:

(سيّد جمال الدّين معروف راكه به آن عجز از روسيه آوردند حالا به ميل انگليسيها حكم به رفتن او شده است.)106

امين السلطان نيز اعتراف مى كند:

(اخراج سيّد از ايران به واسطه دشمنى او با انگليس بوده است)107

امين الدّوله مى نويسد:

(چون سيّد از اصلاحات وضرورت قانون سخن گفت شاه را خوش نيامد امين السلطان هم از جانب سرهنرى در مند ولف وزير مختار انگليس به گوش شاه تعوذى خواند تحذيرى كرده بود ديگر شاه او را نخواست ونديد.)108

مخبر السلطنه اخراج غير مستقيم سيّد رادر دفعه نخست نيز به دستور وزير مختار

انگليس مى داند.109

سفر انگليس هنگامى كه در تهران از نامه سيّد به ميرزاى شيرازى آگاه مى شود به وزير امور خارجه انگليس چنين گزارش مى دهد:

(باكمال افتخار به پيوست نامه بسيار عجيب كه خطاب به حاجى ميرزاحسن شيرازى رئيس ونماينده مذهب شيعه در سامره است وبه وسيله حسنعلى خان نواب ترجمه شده است براى ملاحظه آن جناب تقديم مى دارد.)110

6.در لندن وآستانه:سيّد پس از ايران به لندن رفت. وى در آن جابا مجلّه ضياء الخافقين كه به زبان عربى وفارسى منتشر مى شد همكارى كرد ودر آن مقالاتى در خصوص كشورهاى اسلامى مى نوشت.

اولين مقاله رابه خرابى اوضاع ايران اختصاص داده بود. در شماره دوّم نامه مشهور وى خطاب به علماى ايران به چاپ رسيد. دولت انگليس به وسائل گوناگونى براى تعطيلى اين نشريه دست زد. بالاخره وزارت خارجه به چاپخانه اى كه مجلّه راچاپ مى كرد اخطار كرد كه اگر نشر مجلّه ادامه يابد دولت انگليس سفارشهاى خود را كه مبلغ بزرگى بود از آن چاپخانه قطع خواهدكرد وبه ديگرى خواهد سپرد. با اين تهديد مجلّه تعطيل شد.111

پس از آن عبدالحميد سيّد رابه آستانه دعوت كرد. سيّد درآغاز آن رانپذيرفت. امّا سلطان عبد الحميد به وى وعده داد كه از هر جهت آزاد خواهد بود ومى تواند در آن كشور به انديشه خود جامه عمل پوشد.

سيّد براى تحقق انديشه اصلاحى خود به آستانه رفت.112سلطان عبدالحميد از عقل ودرايت سيّد كمال استفاده رامى كرد ودر كارها ى مهم مملكتى باوى به شور مى پرداخت. ولى دير نپاييدكه دسيسه گران و در باريان فاسد وعلماى متحجر به سلطان عبدالحميد به گونه اى وانمود كردند كه سيّد جمال قصد براندازى حكومت وى رادارد. وسوسه خنّاسان در سلطان عبدالحميدموٌثر افتاد و سيّد راناجوانمردانه از بين برد.113

نسبتهاى ناروا

استعمار از تنگناهايى كه براى سيّد ايجاد كرد آن گونه كه انتظار داشت نتيجه مطلوب رانگرفت.

تبعيدوآزار واذيت سيّد تعطيل نشرياتى كه فرياد او را به اقصى نقاط جهان مى رساند و… حركت جنبش جهانى مسلمانان راعليه ظلم وغارت منابع ملّى و… كُند كرد امّا امواج رهايى وفريادهاى آزاديخواهى مهارناشدنى بود. حكمرانان بى چون وچراى مستعمرات بريتانياى كبير دچار مشكل شده بودند.(استقلال) (آزادى) (رهايى از قيد وبند استعمار) (تعيين سرنوشت ملت به دست ملت)و… واژهاوجملاتى بود كه در جاى جاى كشورهاى تحت قيمومت وسلطه انگليس شنيده مى شد.

استعمار سيّد جمال رامنشأ اين دگرگونيها مى شناخت; از اين روى عوامل محبوبيت و اسوه قرار گرفتن وى رامورد بمباردمان تبليغى خود قرار داد. جايگاه دينى ومعنوى او را زير سئوال برد او را همدست وهمراه استعمار نماياند در بين سنيان او را ضد سنى معرفى كرد وبين شيعيان ضد شيعه! از تمام امكانات خود در سرتاسر جهان براى تخريب وترور شخصيت وى بهره برد. هر كجا كه انديشه وى راه يافته بود خيل عظيمى از روشنفكران وعالمان دربارى و… رابه كار گرفت تا اثرات حياتى وانسان ساز آن راخنثى كند.اين حركت استعمار چنان حساب شده بود كه برخى از روشنفكران ومورخان ناآگاه بافته هاى استعمار راعين واقع فرض كردند وبه قلم فرسايى پرداختند وآب در آسياب استعمار ريختند وتاكنون اثر سوء اين تحليل وبررسيهاى جاهلانه برپيكر جوامع اسلامى برجاى مانده است.

محمد طاهر جبلاوى مى نويسد:

(فرياد سيّد در دلها اثر كرد.تا جايى كه استعمارگران يقيين كردند كه مصلح بزرگ راههاى حيله گرى آنان راروشن كرده واطمينان جاهلانه اى راكه برخى مردم نادان به آن يافته بودند.برباد داده است. زمامداران مصر آن روز نيز دانستند كه سيّد جمال الدين افكار رامتوجه نكبتها وبدبختيها مى كند. بدبختيهايى كه به علت اسراف كارى وفساد حكومت

آنان همه جا را فراگرفته است. از اين رو اين زمامداران به برخى از عالم نمايان جيره خوار دستور دادند تادر باب عقيده دينى اوالقاء شبهه كنند و او را به بى دينى متهم سازند. چون سيّد جمال از طريق فكر دينى به اصلاحات اقدام كرده بود دشمنان او نيز خواستند همين سلاح راعليه او به كار برند امّا نتوانستند چون نهضت سيّد دامن گسترده بود وافكار او انتشار وسيع يافته بود وشاگردان او جزء مردان بزرگ شده بودند.)114

اينك برخى از نسبتهاى ناروايى كه استعمار وايادى او عليه سيّد پراكندند