موسسه بين المللي سرطان به تازگي روشهاي تازه اي براي ترك سيگار ارائه كرده است كه به تلاش فردي كساني كه سيگار مي كشند ، كمتر نياز دارد . شخصيت هاي بسياري كه مدتها به كشيدن سيگار عادت داشته اند ، راه هاي مختلف و متنوعي براي ترك سيگار ارائه مي كنند كه خود ، آن راه ها را آزموده و توفيق يافته اند . با اين حال شيوه هاي همراه با موفقيت براي ترك سيگار در همگان يكسان نيست . به عبارت ديگر ، آنچه ممكن است به نظر ديگران ابلهانه جلوه كند ، امكان دارد به طور دقيق همان روشي باشد كه فردي ديگر براي ترك سيگار به آن نيازمند است . كسي كه به تازگي از سيگار كناره گرفته است مي گويد : “ راههاي عجيب و سحر آميز براي ترك سيگار وجود ندارد اما مي توان روش هايي را به كار گرفت كه بسيار سودمند و موثر هستند اگر در ابتدا موفق نشديد ، دوباره امتحان كنيد . ” زماني كه به ترك سيگار مي انديشيم ، بهتر است انگيزه ها و دلايل خود را در فهرستي جاي دهيم و هر شب پيش از سفر به عالم خواب ، يكي از دلايل را 10 بار در ذهن خود تكرار كنيم . براي ترك سيگار ، بايد تصميمي قطعي و خلل ناپذير اتخاذ كنيم و براي آن اعتبار و ارزش قائل شويم چرا كه در غير اين صورت ، دچار پديده اي مضر و زشت خواهيم شد كه “ تكرار ترك ” خوانده مي شود . گذشته از اين ، بايد از افكار و انديشه هاي منفي و نگران كننده دوري كنيم و بي اعتنا از كنار اين پرسش بگذريم كه : “ چه خواهد شد ؟ ، با چه مشكلاتي مواجه خواهم شد ؟ ” افزون بر حفظ سلامت خود و احساس تعهد نسبت به ديگران ، لازم است دلايل شخصي خود را در ذهن مرور كنيم . به عنوان مثال ، ما زماني دراز براي بيرون رفتن از خانه و خريدن سيگار ؛ سپس كشيدن آن صرف مي كنيم و يا تپش شديد قلب خود را به هنگام بالا رفتن از پله ها ، ناديده مي گيريم . حقيقت اين است كه همين دلايل ، كافي است تا روزي مشخص مانند : سال نو ، يك روز ملي ، مذهبي و يا مورد علاقه به هر دليل ـ را در نظر بگيريم و در آن روز ويژه ، براي هميشه با سيگار خداحافظي كنيم . پس از ترك بهتر است وضعيت بدني خود را تصحيح كنيم و در فكر برنامه ورزشي ملايمي باشيم . دست در روزهاي نخست ، مايعات بيشتري بنوشيم و با پرهيز از كارهاي دشوار ، فرصت هايي را كه براي استراحت پيش مي آيد ، مغتنم شمريم . شيوه اي كه ما را به هدف نزديك تر خواهد ساخت ، اينست كه براي نظارت بر ايام ترك سيگار و همدلي با خود ، دوستي را انتخاب كرده و از او بخواهيم بر تاريخ دقيق ترك و روزهاي پس از آن ، نظارت كند . هر روز ، هزينه خريد سيگار ـ و كبريت ـ را كنار بگذاريم و اگر سيگار كشيديم ، خود را جريمه كنيم .
آغاز راه
ابتدا بايد از تعداد سيگارهايي كه در طول يك روز مي كشيم ، بكاهيم . در اين مرحله مي توانيم تنها تا نيمه يك نخ سيگار را بكشيم و همزمان ، روشن كردن سيگار نخست را ساعتي به تعويق اندازيم . راه ديگر ، كشيدن سيگار در ساعاتي به خصوص از روز و شب است . مي توانيم پيشتر درباره تعداد سيگارهايي كه در يك روز خواهيم كشيد تصميم بگيريم و به هنگام احساس اشتياق به كشيدن سيگار در ساعات نخست روز ، چند دقيقه صبر پيشه كنيم و در همان مدت ، نوع فعاليت خود را تغيير داده و يا با كسي به گفت و گو بنشينيم . اگر عادت داريد سيگار را به شكل انبوه ( بسته بندي در كارتن ) تهيه كنيم ، مي بايست اين عادت را نيز از ياد ببريم . در ضمن ، اگر سيگار به همراه نداشته باشيم و در خانه يا اداره براي دستيابي به سيگار با دشواري مواجه شويم ، حركتي سودمند ـ به سود خود ـ انجام داده ايم . تغيير شرايط كلي ، يكي از مناسب ترين شيوه هاي ترك سيگار است . به مفهوم روشن تر ، اگر عادت داريم به همراه اطرافيان سيگار بكشيم ، رفتاري متضاد پيشه كرده و به تنهايي به اين كار بپردازيم . بسياري از ما ، به “ روشن كردن سيگار به طور بي اختيار ” عادت داريم . اگر هر بار كه شعله آتش را به سيگار نزديك مي كنيم ، آينه اي در دسترس داشته و خود را در اين حالت در آينه بنگريم ، ممكن است در اين كار تجديد نظر كرده و به جاي آن ، نوشيدني گرم يا سرد بنوشيم . شير ، يكي از نوشيدني هايست كه با سيگار ناسازگار است . برخي خوراكي ها و غذاهاي اصلي ، شخص را به كشيدن سيگار پس از صرف غذا تشويق مي كنند كه البته اين حالت در همگان ـ به نسبت نوع غذا ـ متفاوت است . بسياري از معتادان به سيگار ، به هنگام ترك از خالي كردن زير سيگاري خودداري كرده و از اين راه ، ضمن شمارش ته سيگارها ، منظره ناخوشايند سيگارهاي خاموش شده و بوي ماندگي ناشي از سيگارهاي خاموش و انباشته را از نظر گاه كسي كه سيگار نمي كشد و به تنفس هواي آزاد و تازه عادت دارد ، تجربه مي كنند . يكي ـ دوهفته پيش از ترك سيگار ، مي توان با ايجاد تغيير در نوع سيگار و استفاده از انواعي كه داراي درصد قطران و نيكوتين كمتري هستند ، از وابستگي جسمي خود به سيگار كاست . بهتر است در روز به يادماندني و خاطره انگيز ترك سيگار ، مجموعه اي از ته سيگارهايي را كه در روزهاي گذشته كشيده ايم ؛همين طور بسته هاي سيگار و كبريت و فندك ها و زير سيگاري ها را از خود دور ساخته و در كوتاه زمان ، به دندانپزشك مراجعه كرده و دندان هاي خود را از رد پاي سياه سيگار پاك كنيم . روز ترك سيگار را مي توان با ورزش ، تماشاي فيلمي ارزشمند ، پياده روي يا دوچرخه سواري و پذيرايي از خود ، به پايان برد .
پس از ترك سيگار …
گذراندن اوقات در مكانهاي عمومي كه كشيدن سيگار در آنها ممنوع است ( كتابخانه ، سينما ، تئاتر ، موزه ، و … ) و نوشيدن آب و آب ميوه ، از شيوه هاي مفيدي است كه ديگران آن را تجربه كرده اند . بايد از نوشيدن قهوه و ديگر نوشيدني هايي كه موجب افزايش ميل به كشيدن سيگار مي گردند ، خودداري كرد و جاي خالي سيگار درلاي انگشتان را با مداد ، دسته كليدي زينتي ، و يا رشته تسبيح ، از ياد برد . با قرار دادن خلال دندان و يا سيگاري خاموش بين لب ها نيز مي توان خاطره پر دود سيگار را از ذهن لب هاي كبود بيرون راند . به كساني كه عادت داشته اند به هنگام رانندگي و هدايت اتومبيل ، سيگار بكشند ، توصيه شده پس از ترك سيگار ، مدتي از وسايل نقليه عمومي استفاده كنند . اگر بتوانيم پس از ترك سيگار به ورزشهايي چون : شنا ، تنيس ، هندبال و اصولا فعاليتهايي كه به استفاده از دو دست نياز دارند بپردازيم يا در اوقات فراقت جدول كلمات متقاطع حل كرده و يا در كارهاي خانه مشاركت كنيم ، بخشي بزرگ از دشواري هاي دوران ترك سيگار را به آساني پشت سر خواهيم گذارد . دگرگون ساختن فعاليتهاي روزانه به گونه اي كه پر محتوا ، راضي كننده ، و داراي اهميت باشند ، تازگي و جاذبه اي نو به كارهاي ما خواهد بخشيد و جسم و روح را نيز از خمودي و آرامش كاذب رها خواهد ساخت . اگر بضاعت ياري كند ، مي توان در پايان هر ماه ، دوستان و آشنايان را گرد هم آورد و به همراه آنان ، تغييرات و تحولاتي را كه در وجود خويش و در رابطه با جامعه ـ پس از ترك سيگار ـ پديد آمده ، مرور كرد . اين كار ، كساني را كه هنوز سيگار مي كشند به ترك سيگار ترغيب كرده و به باور مي رساند . برپايه يافته هاي علمي ، نيكوتين موجود در سيگار ، قند خون را افزايش داده ؛ در نتيجه گرسنگي را كاهش مي دهد . از سوي ديگر ، اضافه شدن وزن بدن پس از ترك سيگار ، شماري از ترك كنندگان را نگران مي سازد . اين گروه مي توانند با توجه به نكات آتي ، نگراني خود را مرتفع سازند : ـ همه كساني كه سيگار را ترك مي كنند ، دچار اضافه وزن نمي شوند بلكه يك سوم آنان كاهش وزن يافته ؛ يك سوم وزن پيشين خود را حفظ كرده ، و يك سوم باقي مانده ، ناچار از تحمل وزن اضافي بدن مي گردند . ـ ترك سيگار به طور كلي باز يافتن سلامت است و به وزن اضافي بدن مي ارزد . اگر اطمينان داريد پس از ترك سيگار به وزن اضافي دچار خواهيد شد : همزمان با برنامه ريزي براي ترك سيگار ، از برنامه غذايي مناسبي پيروي كنيد كه نظر شما را تامين سازد . استفاده از غذاي كم حجم پر انرژي ؛ اندازه گيري روزانه وزن بدن ، و سرانجام پرداختن به ورزش به طور مستمر ، به هراس برخي ترك كنندگان سيگار از تحمل وزن اضافي بدن پايان مي دهد . شما كه سيگار مي كشيد ؛ آيا تاكنون به فرآيند مخاطره آميزي كه براي سوزاندن و از بين بردن درون انسانها در جريان است انديشيده ايد ؟ روش هاي موفقيت آميز براي ترك سيگار در افراد متفاوت است . آنچه كه شايد به نظر ديگران احمقانه باشد ، ممكن است دقيقا آن چيزي باشد كه فرد سيگاري براي ترك كردن لازم دارد . شيوه هاي همراه با موفقيت براي ترك سيگار در همگان يكسان نيست . آنچه ممكن است به نظر ديگران ابلهانه جلوه كند ، امكان دارد به طور دقيق همان روشي باشد كه فردي ديگر براي ترك سيگار به آن نيازمند است . يكي ـ دو هفته پيش از ترك سيگار ، مي توان با ايجاد تغيير در نوع سيگار و استفاده از انواعي كه داراي در صد قطران و نيكوتين كمتري هستند ، از وابستگي جسمي خود به سيگار كاست . ترجمه و تخليص : كتايون مرتضي سمناني و امير علي جعفري