سازمان صنايع دستي ايران شير يكي نامي است كه بافندگان عشاير و گاه روستايي به نوعي از گليم ميدهند. اين نوع گليم از دور شبيه قالي است و نقوش پود در بافت تنها اتصال كليد تارها بهم ميباشد بطوريكه پود در اينجا اصلاً آشكار نيست، درست مثل قالي كه پود آن پيدا نيست و در پشت ريشه ها مخفي است و نقش را ريشه ها بوجود ميآورند . بافت شير يكي پيچ باندازه قالي مشكل و وقت گير است بطوريكه توليد آن از گذشته‌ي دور ، جنبه سنتي و مصرف شخصي و طايفه‌يي يا محلي داشته و بهيچوجه جنبه‌ي تجاري نيافته است و اكنون نيز توان رقابت با قالي را ندارد در حاليكه زحمت بافت آن بنظر برخي از بافندگان حتي بيشتر از قالي است. دستگاه بافندگي تقريباً همان دستگاه بافت گليم ميباشد كه بصورت افقي روي زمين كار گذاشته ميشود. اين دستگاه مركب از دو تير چوبي موازي هم است كه تقريباً به اندازه‌ي عرض گليم و كمي بيشتر از هم فاصله دارند. دو تير چوبي ديگر در سروته دستگاه عمود بر دو تير فوق الذكر كار گذاشته ميشوند چنانكه شكل دستگاه تقريباً مربع مستطيل است و چله هاي شير يكي دو تير واقع در سرو ته دستگاه را دور ميزنند. در ميان چله ها و عمود برآنها هم چوبي قرار ميگيرد كه چله ها را از زير و روي خود ميگذراند. اين چوب براي عبور پود كار گذاشته شده است و با پائين و بالا رفتن درگيري تار و پود را كامل ميسازد. بر سر تير فوقاني نيز كلافهاي نخ پشمي مورد نياز بافنده قرار گرفته اند. گره زدن در شير يكي پيچ بر دو نوع است: اول گره متن است كه نخ رنگي از روي دوچله ميگذرد سپس به پشت برگردانده شده از زير رشته اصلي روئي عبور كرده ايجاد گره مينمايد، دومين گره ، گره آب دو زي است . در اين گره پود دوبار روي دو چله قرار ميگيرد و خط پهن تري ايجاد مينمايد. نقطه چين نشانه ادامه پود پس از گره و قطع نشدن آن است كه پس از گره محكم به پائين كشيده ميشود و دو لايه گره را كاملاً بهم مي چسباند. پس از اتمام عمل گره براي يك رديف و پود كشي لازم ، درگيري پود و گره ها را با تارهاي درگير محكم تر ميسازند. اين عمل بوسيله شانه يا دفتين صورت ميگيرد كه عشاير آنرا كلوزار ميگويند كه شانه آن از تيغه هاي آهني بسطح دست انسان تعبيه گرديده و دسته اي چوبي و كوتاه دارد. طرح و تقش «شير يكي پيچ» چندان يكسان نيست و از تنوع كافي برخوردار ميباشد. نقوش متداول بين ايل «رايني» با ايل « افشار» و اين دو با طايفه شول متفاوت است هر چند كه طرح گلي تقريباً يكي و بسياري نقوش بين كليه ايلات مشترك ميباشد. اين بافته بنا به امكانات فني خود بسياري از اوقات از محدوده نقوش هندسي فراتر ميرود و گاه توازن و هماهنگي را از تركيب نقوش غير متقارن بدست ميآورد. رنگهاي انتخابي اغلب تيره ميباشد. نقش بته جقه نيز در اين ميان ديده ميشود كه دو گل گرد در شكم آنها تعبيه شده و نسبت به يكديگر متقارن ميباشد حاشيه اغلب زنجيره‌يي و مركب از يك شكل هندسي مكرر است كه بين دو خط موازي قرار ميگيرد. اين حاشيه را حاشيه چرخي مينامند. گل متن « كشميري» است كه سراسر آنرا با تكرار خود پر ميكند. شير يكي با ترنج وسط كمتر ديده ميشود . نقشهاي ديگر عبارتند از : ٍ«خارا» گل عباسي ،گل كرماني و جفت گل. يك نوع حاشيه ديگر هست بنام حاشيه وكيلي در گلهاي گرد و وسط دايره هاي كوچك درون گل معمولاً برنگ قرمز و زمينه آن برنگ سبز ميباشد و در اطراف اضلاع جفت گل خطوطي موازي تعبيه ميشوند كه «آب دوزي » ناميده ميشوند. آب دوزي نقوش را برجسته تر مينماياند. نيروي انساني بالقوه ما هر در اين رشته هنوز هم بطور قابل توجهي بويژه در روستاي اميرآباد وجود دارد.
لطفا منتظر باشید ...
