تحقيق و ترجمه:سيد اسماعيل حسيني مروجي اين گامي کوچک براي يک مرد و جهشي بزرگ براي بشر است. اين پيغام که براي نخستين بار از ماه نشين آپولو 11،توسط نيل آرم استرانگ* در هنگام گام نهادن بر روي سطح ماه به زمين ارسال شد ، بوسيله آنتن 64 متري شبکه ارتباط فراگير فضايي ناسا* به گوش تمام جهانيان رسيد. اين آنتن در طي چهل سال فعاليت خود در زمينه اکتشافات فضايي و ايجاد ارتباط با فضاپيما ها ،کاوشگر هاي فضايي و مدار گرد ها نقش بسيار حياتي داشته است. علاوه بر آن در طي سال ها به عنوان تنها رابط ميان فضانوردان در سري ماموريت هاي ماه نشين آپولو *با و مهندسين ناسا در زمين بوده است. اما يکي از مهمترين فعاليت هاي اين آنتن، در يافت نخستين تصاوير واضح از سيارات گازي منظومه شمسي، مانند مشتري ،زحل،اورانوس و نپتون و تعدادي از حلقه هاي دو سياره زحل و اورانوس که توسط کاوشگر هايي همچون پايونير،ويجر،گاليله و کاسيني بوده است. اين آنتن در هر 5 ماموريت اکتشافي مريخ ،مانند مدار گرد هاي مارس گلو بال سروير(نقشه بردار مريخ)،مارس اديسه ،مارس اکسپرس همچنين دو مريخ نورد روح و فرصت و در نهايت مدار گرد اکتشافي مريخ همکاري داشته است. داستان ساخت اين آنتن عظيم فضايي به سال 1963 ميلادي باز مي گردد ،زماني که رقابتي بسيار گسترده بين دو قطب قدرتمند فضايي جهان يعني آمريکا و شوروي آغاز شده بود. تا آن زمان دانشمندان از آنتن هاي بسيار کوچکي براي ايجاد ارتباط با ماموريت هاي خود که بيش از مدار زمين هم پا فراتر نمي گذاشت استفاده مي کردند. با گذشت زمان و پيشرفت روز افزون ماموريت هاي فضايي به خصوص سري ماموريت هاي مارينر که هدف آن بررسي سياره سرخ منظومه شمسي،مريخ بود بيش از پيش نياز به داشتن تجهيزات ارتباطي گسترده و پيشرفته تر احساس مي شد. بر طبق برنامه ريزي هاي انجام شده قرار شد آنتي با اندازه 64 متر در يکي از بخش هاي سه گانه شبکه ارتباط فراگير فضايي در منطقه اي به نام گلداستون در ايالات متحده ساخته شود.در سال 1963 شرکت رور با قردادي 12 ميليون دلاري از سوي ناسا، مسئوليت ساخت اين آنتن عظيم را بر عهده گرفت. پس از دو سال اجراي پروژه ساخت آزمايش هاي اوليه به منظور سنجش ميزان قابليت ديش در دريافت سيگنال هاي ارسالي آغاز شد. در سال 1966 متخصصين ناسا دهانه آنتن را در جهت کاوشگر مارينر 4 که پس از گردش پيرامون سياره سرخ در سال 1965به دليل نقص و ناتواني آنتن هاي کوچک قبلي ارتباطش با زمين قطع شد و به عبارت ديگر در فضا گم شده بود،قرار دادند. پس از مدتي اولين سيگنال ارسالي فضا پيماي مارينر 4 توسط آنتن فضايي ناسا دريافت شد. بعد ها به خاطر يادبود اين اتفاق مهم لقب سياره سرخ يعني مارس را بر روي آنتن فضايي گلداستون نهادند. اما نام اصلي يا به عبارت بهتر نام اختصاصي اين آنتن فضايي ،ايستگاه ژرف فضايي 14* مي باشد. در نهايت پس از سه ماه آزمايش،تکميل مراحل نهايي و آموزش ساير پرسنل مرتبط با فعاليت هاي آنتن فضايي، در سال 1996 به صورت رسمي به عنوان نخستين آنتن 64 متري وابسته به شبکه ارتباط فراگير فضايي ناسا شروع به کار کرد. اين شبکه شامل امکانات و تجهيزات ارتباطي بسيار گسترده و فراگير که در بخش هاي مختلف در سراسر زمين به عرض 120 درجه قرار دارد مي شود. اين سه منطقه عبارتند از گلداستون در ايالات متحده،مادريد در اسپانيا و کانبرا در استراليا. همانطور که زمين به دور محور خود مي گردد اين مناطق استراتژيک به متخصصيني که وظيفه هدايت ماموريت هاي فضايي پيرامون منظومه شمسي و يا فراتر ، از زمين را دارند اين اجازه را مي دهد که با فضاپيماها و يا کاوشگر هاي فضايي در ارتباط باشند و نحوه پيشرفت ماموريت ها را بررسي کنند. در اواخر دهه 1960 ميلادي تقريبا تمام ماموريت هاي آپولو با همکاري اين آنتن فضايي صورت گرفت . در پايان ماموريت آپولو 13 ، هنگامي که فضا نوردان در حال بازگشت به زمين بودند ناگهان پيغام تکان دهنده اي تحت عنوان هوستن ما به مشکل برخوده ايم تمام و ناظران زميني را دچار دلهره و اضطراب کرد . در آن شرايط بحراني ، مهندسين و متخصصين بيش از هر چيز براي بازگشت ايمن کپسول حاوي فضانوردان به زمين نياز به برقراري ارتباط با آنها داشتند ، در نهايت با کمک آنتن فضايي، فضانوردان توانستند در سلامت کامل بر روي زمين فرود بيايند. با گذشت زمان، تعداد و گستره ماموريت هاي اکتشافي ناسا افزايش يافت. به دنبال آن، ميزان قابليت دريافت سيگنال هاي ارتباطي اين آنتن نيز افزايش يافت که همکاري با ماموريت مريخ نشين وايکينگ در اواسط دهه 1970 ميلادي، نقطه عطفي در جهت پيشبرد ميزان ظرفيت اين آنتن است. سرانجام در سال 1988 ميلادي همزمان با ارسال نخستين عکس هاي فضاپيماي ويجر2 از سياره دوردست نپتون، اندازه آنتن به 70 متر گسترش يافت. امروزه اين آنتن فضايي نقش بسيار مهمي در فرايند ارتباطي فضايي ايفا مي کند. علاوه بر آن، از اين آنتن در سيستم هاي پژوهشي راداري در منظومه شمسي و تعيين موقعيت ساير سيارات ، سيارک ها و ستارگان دنباله دار و مسير حرکتشان استفاده مي شود و متخصصين با تحليل داده ها به بررسي آنها مي پردازند .همچنين دانشمندان از اين راه مي توانند احتمال برخورد اجرام آسماني با زمين را پيش بيني کنند. آنتن فضايي ناسا با راديو تلسکوپ ها و سيستم هاي بررسي از راه تداخل سنجي و همچنين ساير ايستگاه هاي شبکه فراگير ارتباط فضايي در ارتباط است. علاوه بر موارد فوق در تقابل با ساير ايستگاه ها به اندازه گيري دقيق جهت گيري زمين مي پردازند. اطلاعات بدست آمده در اين فرايند نقش بسيار مهمي در جهت تعيين زمان و موقعيت مکاني پرتاب فضاپيما ها و ساير کاوشگر ها دارا مي باشد. با توجه به ماموريت هاي کنوني ناسا و ساير ماموريت هايي که در زمان هاي آتي به فضا خواهند رفت ،اين آنتن فضايي و ساير آنتن هاي شبکه فراگير ارتباطي فضايي به همراه ساير متخصصين وابسته به اين گروه، سال هاي بسيار پر مشغله اي در پيش دارند. *(اولين انساني که بر روي ماه قدم گذاشت) *(در بين سال هاي 1967 تا 1972 تعداد 12 فضانورد در طي ماموريت هاي ماه نشين آپولو بر روي ماه فرود آمدند.) *(Deep Space Network) *(Deep Space Network Station 14)
منبع
NASA - forty years of space talk Carolina Martinez/JPL Nasa.gov
لطفا منتظر باشید ...
