سفر به مريخ

(دوشنبه 9 مهر 1386)- صبا اکبري

در ابتدا امريکا و شوروي در صدد بودند تا با به کارگيري از رآکتور هاي هسته اي در سفينه هاي فضايي برنامه ي سفر به مريخ را شروع کنند.

در ابتدا اين برنامه بسيار ساده به نظر مي رسيد زيرا هر دو کشور مي پنداشتند که با ساختن رآکتور اتمي با برودت هيدروژني سفر به مريخ بسيار ساده خواهد شد.امريکايي ها بسيار سريع اولين مدل از راکتور را براي سفينه ي فضايي در سال 1959به آزمايش گذاشتند.اين راکتور KIWI-A نام گرفت.اين آزمايش ها نشان داد که رآکتور را مي توان براي سوزاندن هيدروژن به کارگرفت.اما ساخت اين راکتور براي دما هاي بالا مناسب نبود.بنابراين ساخت رآکتور مناسب پيچيده تر شد.

شوروي وزن موتور سفينه ي فضايي را حدود 14 تن بر آورد کرد و به کارگيري از موشک پروتون براين حمل موتور 14 تني بسيار مناسب بود.يکي از تفاوت هاي اصلي شوروي با امريکا (در طرح موتور هاي با رآکتورهسته اي)اين بود که طراحي موتور به سبک امريکايي نا همگن بود.در طراحي موتور به روش همگن سوخت هسته اي و کند کننده يا مدراتور(وسايلي که در راکتور ها نوترون هاي سريع را کند مي کنند.) به صورت يکنواخت توزيع شده اند.در طراحي موتور به روش همگن کند کننده در دماهاي بسيار پايين کار مي کند .شوروي در برنامه ي خود طراحي موتور را به روش همگن در نظر گرفت.

سوخت مورد استفاده

ترکيبي از کربور اورانيوم و تنگستن براي سوخت سفينه ي فضايي در نظر گرفته شد.در دماهاي بالا کريستال هاي کربور تنگستن سبب استحکام سوخت مي شدند.شوروي دو مدل براي موتور هاي راکتور هاي هسته اي طراحي کرد.يکي از اين مدل ها به نام EVG نام گذاري شد اينگونه موتور هسته اي مي تواند به صورت پي در پي تا دو ساعت کار کند.به کار گيري از اين موتور سبب مي شود تا شرايط کار روي سوخت هسته اي بررسي شود.در آن زمان در اطراف مسکو از توربو پمپ ها استفاده مي کردند.با به کارگيري از اين دستگاه ها و راکتور ها موتور هاي راکتور آماده مي شدند.

پرواز ها

27 مارس سال 1978 اولين راکتور مدل 11B91-IR-100 آزمايش شد(در اين مدل دماي هيدروژن پنج برابر مي شد).اين راکتور داراي توانايي هاي بالايي بود براي نمونه دماي هيدروژن به کار رفته در آن به 1500 سلسيوس مي رسيد.سپس قابليت هاي اين راکتور افزايش پيدا کرد و توان آن از 25 مگا وات به 42 مگا وات و دماي هيدروژن آن به 2360 سلسيوس رسيد.

تا نزديکي اواسط دهه ي 1980 آزمايش راکتور ها ادامه پيدا کرد و در امريکا نيز توان موتور هاي راکتور افزايش يافت.در سال 1985 راکتور مدل 11B91-IR-100 آماده ي اولين پرواز فضايي خود بود اما براي اين کار نياز به بلوک هاي افزايش دهنده ي سرعت بود اين پروژه به هيچ يک از شرکت هاي فضايي شوروي سفارش نشد و همچنين به دلايل بسيار ديگر اين پرواز انجام نشد. در سال 1988 پروژه موتور هاي الکترو راکتور متوقف شد و چندي بعد در سال 1990 ايده ي ويتالي ميخايلويچ ايولف در استفاده از موتور هاي الکترو راکتور در شوروي به کلي فراموش شد.

بازگردان:صبا اکبري

برگرفته از مجله ي مکانيک عمومي چاپ ژانويه ي2007