سازمان صنايع دستي ايران ورني گليمي است فرش نما كه بدون نقشه و به شكل ذهني توسط زنان و دختران عشاير مناطق « ارسباران ، مغان» در استان آذربايجان نشرقي توليد ميگردد. مواد اوليه اي كه جهت توليد ورني بكار گرفته ميشود عبارتست از پود كه از پشم، و تاروپود نازك كه غالباً از نخ پنبه‌يي تهيه ميشود. در گذشته با توجه به نوع معيشت عشاير مستقر در - دشت مغان، گرما دوز و ارسباران پس از چيدن پشم از دامهاي موجود منطقه در فصول مناسب آنها را با دوك‌هاي نخ ريسي سنتي ريسيده و پس از آن شستشو مي‌دادند و سپس با روشي بسيار ابتدايي با رنگهاي شيميايي پست در خود منطقه زنگرزي مي نمودند. عموماً اين شكل رنگرزي، از جنبه كيفي بزرگترين لطمه را به بازار و بازاريابي اين كالاي هنري سنتي وارد ميكرد، ليكن از سال 1361 سازمان صنايع دستي ايران در قالب طرحهاي عمراني آذربايجانشرقي اقدام به تهيه و توزيع مواد اوليه مرغوب نموده و تحولي در ارتقاء كيفي توليد ورني بين عشاير منطقه بوجود آورده است. توليد ورني عموماً در نقاط قشلاقي انجام ميپذيرد و نقوشي كه بر روي اين گليم فرش نما نقش مي‌بندد نشانگر محيط زيست و انعكاس آن در اذهان زنان و دختران عشاير است و نمودار ذهن توانا و استعدادهاي بالقوه فكري آنان ميباشد. بيشتر نقوش از اشكال حيوانات و وحوش منطقه تأثير پذيرفته و نقش عمده حيوانات عبارتست از : گوزن ، آهو، گرگ، سگ گله ، بوقلمون ، مرغ و خروس ، گربه ، مار ، عقاب ، گوسفند، ببر ، شتر ، شير، روباه ، شغال ، طاووس ، پرندگان محلي و . عمل توليد صرفاً خانگي بوده و ابزار آن از قبيل دار، دفتين ، و . تماماً در محل تهيه ميشود و غالباً در همان اطاقي كه خانوار عشايري سكونت دارند توليد صورت ميپذيرد. ساعات كار توسط زنان و دختران بهيچ عنوان تابع شرايط و نظم و ترتيب خاصي نيست ، زيرا تنها در زمانهاي فراغت از امور جاري خانه و مشغله هاي ديگر توليد انجام ميگيرد.
تاريخچه
بر اساس بررسي هاي انجام شده توليد ورني ظرف يكصد سال اخير در دشت مغان مرسوم گرديده است بروايت افراد مطلع ، محل اصل توليد منطقه قره باغ آذربايجان شوروي بوده كه بر اثر روابط و علقه هاي فرهنگي عشيره يي و ترددهايي كه در دو كناره رودخانه ارس انجام پذيرفته بتدريج تويلد ورني ابتدا در منطقه ارسباران و سپس در بين ايلات و عشاير دشت مغان رايج گرديده است. در حال حاضر توليد ورني در سطح جهاني منحصر به ايران بوده و در ايران هم فقط در مناطق فوق الذكر وجود دارد. ويژگي توليد، عمل اقتباس يا مشابه سازي نظير بسياري از زير اندازهاي ديگر از قبيل قالي و گليم و را در ساير نقاط ايران و جهان دشوار و حتي غير ممكن ميسازد. ورني هاي توليدي آذربايجان معمولاً در زمينه رنگهاي لاكي ، سرمه‌اي ، كرم ، سفيد، پيازي و آبي روشن با نقش حيوانات در وسط و حاشيه‌يي حداكثر به عرض بيست سانت در طرفين توليد ميگردد. اندازه رايج ورني هاي توليدي بشرح زيرا ست: 1 - ورني قالي با ابعاد 200×300 سانتيمتر 2 - ورني كناره بزرگ با‌بعاد 150×320 سانتي متر 3 - ورني كناره با‌بعاد 125×310 سانتي متر 4 - ورني زرع و نيم ( جفت) با‌بعاد 115×160 سانتي متر 5 - ورني قاليچه با‌بعاد 120×250 سانتي متر 6 - ورني پشتي با‌بعاد 70×100 سانتي متر و 60×90 سانتيمتر
لطفا منتظر باشید ...
