استان تهران نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

استان تهران - نسخه متنی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

استان تهران

استان تهران با وسعتي حدود 18814 كيلومتر مربع بين 34 تا 36.5 درجه عرض شمالي و 50 تا 53 درجه طول شرقي واقع شده است.

اين استان از شمال به استان مازندران، از جنوب به استان قم، از جنوب غرب به استان مركزي، از غرب به قزوين و از شرق به استان سمنانمحدود است.

جمعيت اين استان در سال 85 بيش از 13 ميليون نفر بوده كه حدود 19 درصد جمعيت كل كشور را به خود اختصاص داده است.

استان تهران، از شهرهاي تهران - كرج - شهريار - اسلامشهر - ري - پاكدشت - دماوند - شميران - ساوجبلاغ - ورامين و فيروزكوه تشكيل شده است.

تهران

تهران پايتخت ايران به عنوان پر جمعيت‌ترين شهر كشور، از نظر مساحت شهرنشيني نه تنها در ايران بلكه در دنيا جزو بزرگترين شهرها مي‌با‌شد كه از آن به عنوان ابر شهر ياد مي‌كنند.

اسلامشهر

داراي دو بخش مركزي و چهار دانگه و چهار دهستان است. اسلامشهر و چهار دانگه شهرهاي اين شهرستان هستند.

مراكز ديدني

• تپه واوان

• تپه چيچك لو

• تپه مافين آباد

• تپه باستاني‌سياب

• تپه ميمنت

• تپه سالور

پاكدشت

بدليل اينكه شهر پاكدشت‌ متشكل‌ از چند واحد روستايي‌ است‌، مطالعه‌ تاريخچه‌ آن‌ مغاير با ساير شهرها مي‌باشد. چرا كه‌ اين‌ شهر بافت‌ واحدي‌ نداشته‌. بدين‌ منظور بررسي‌ و پژوهش‌ اين‌ مبحث‌ يعني‌ تاريخچه‌ تحول‌ آباديهايي‌ را بصورت‌ تجريدي‌ مورد بررسي‌ قرار مي‌دهيم‌.

در گذشته‌ ورامين‌ را به‌ علت‌ زندگي‌ قبيله‌ به‌ چهار قسمت‌ تحت عنوانهاي‌ بهنام‌ عرب‌، بهنام‌ پازوكي‌، بهنام‌ وسط‌، بهنام‌ سوخته ‌تقسيم‌ مي‌كردند. به‌ نظر مي‌رسد از آنجائيكه‌ طايفه‌ پازوكي‌ ها در بخش‌ شمالي‌ دشت‌ ورامين‌ استقرار داشته‌ اند اين‌ منطقه‌ تحت‌ عنوان‌ بهنام‌ پازوكي‌ نام‌ گرفته‌ بوده.

بدين‌ منظور مي‌توانيم‌ نتيجه‌ بگيريم‌ قديمي‌ترين‌ اقوام‌ اين‌ ناحيه‌ طايفه‌ پازوكي‌ها مي‌باشند كه‌ در سطح‌ روستاهاي‌ اين‌ منطقه‌ سكونت‌ يافته‌ اند. بنابر اين‌ قسمتهاي‌ شمال‌ دشت‌ ورامين‌ كه‌ بهنام‌ پازوكي‌ مشهور است‌ در برگيرنده‌ شهر كنوني‌ پاكدشت‌ مي‌باشد.

اسناد و مدارك‌ معتبري‌ كه‌ بتوان‌ با استناد به آنها مقايسه‌اي‌ از نظر قدمت‌ آباديها انجام‌ داد وجود ندارد. اما از شواهد پراكنده‌ و داستانهاي‌ محلي‌ كه‌ سينه‌ به‌ سينه‌ نقل‌ گشته‌ است‌ مي‌توان‌ دريافت‌. آباديهايي‌ پاكدشت‌ قوهه‌، خاتون‌ آباد سابقه‌ طولاني‌ تر از مامازن‌ داشته‌ اند ولي‌ آنچه‌ كه‌ مسلم‌ است‌ آباديهاي‌ فوق‌ از يك‌ پيشينه‌ تاريخي‌ بسيار اصيلي‌ برخوردار بوده‌ اند.

استقرار اين‌ آباديها در پهنه‌ مخروطه‌ افكنه‌ جاجرود و در نتيجه‌ وجود اراضي‌ مرغوب‌ و آب‌ كافي‌ موجب‌ آباداني‌ اين‌ منطقه‌ بيش‌ از پيش‌ گرديده‌ بود برهمين‌ اساس‌ در دوره‌ قاجار (ناصرالدين‌ شاه‌) آباديهاي پاكدشت‌ (پلشت‌) قوهه‌ و مامازن‌ به‌ تصرف‌ عريزخان‌ كه‌ از خواجگان‌ دربار بود در آمد به‌ همين‌ خاطر اين‌ آباديها بنام‌ ممالك‌ عزيز خاني‌ مشهور شدند، كه‌ عوايدكليه‌ محصولات‌ كشاورزي‌ اين‌ روستاها براي‌ ايشان‌ بود. اما در پي‌ مرگ‌ او تمامي‌ روستاهاي‌ فوق‌ توسط‌ خواهرش‌ به‌ دربار رضا خاني‌ واگذار گرديد.

در دوره سلطنت رضا خان زمينهاي مزروعي اين روستاها عموما به درباريان و يا‌ خانها اجازه داده مي‌شد بدينسان در طي حکومت رضاخان وضعيت ادامه داشت تا اينکه در سال 1323 اين املاک توسط محمدرضا پهلوي به هنرستان دخترانه و پرورشگاه يتيمان شاهپور انتقال يافت و درآمدهاي حاصله صرف اين هنرستان مي‌شد. بالاخره بعد از پيروزي انقلاب اسلامي با تاسيس اداره اوقاف در اين منطقه نظارت آنها به عهده اين اداره گذاشته شد.

مراكز ديدني

• يخچال پيرداغلان

• پل كبود گنبد

• امامزاده سبز پوش

ورامين

شهرستان ورامين در40 كيلومتري جنوب شر قي ورامين ودر حاشيه شمال غربي كوير مركزي در 35. 5 درجه عرض جغرافيائي و51. 40 درجه طول جغرافيائي شرقي واقع شده است و ارتفاع آن از سطح دريا در حدود 1000 متر است.

برابر تقسيم بندي اقليمي، ورامين سرزميني خشك و نيمه بياباني است تغييرات روز و شب و درجه حرارت آن بالا است مقدار تبخير ساليانه به مراتب بيشتر از بارندگي ونزولات آسماني است ودر زمينه محصولات مختلف كشاورزي وفرش و دامداري در زمره برترين هاي ايران است.

تاريخچه شهر ورامين

تمدن دشت ورامين را بايد با تمدن سيالك كاشان سنجيدبا شهر سوخته سيستان وحركت وزندگي اجتماعي آن را بايد در بند بند افسانه ها جست. هنري والسن ري باستان را با قسمتي از خرابه هاي آن با دشت ورامين قابل تطبيق مي‌داند. و در كتاب ومرات البلدان، وارنا با قلعه ايرج منطبق شده است در كتاب ونديداد فصل سير و مهاجرت گروهي از ايرانيان آريايي كه پيرامون ري ساكن شده اند نام راكا و وارنا را مي آورد كه شباهتي با ري و ورامين دارد.

دكتر فريدون جنيدي كه از پژوهشگران معاصر كشور محسوب مي‌شود در كتاب سير و مهاجرت آريائي‌ها درباره وارنا (ورامين) بحث گسترده اي دارد. وجود روستاهاي پيرامون ورامين با نامهايي مثل دهوين ده ماسين وقلعه سين تاريخ تمدن ورامين را تا دور ترين سده هاي بيش از تاريخ مدون كشورمان مي‌برد.

وجود قلعه هايي مثل نارين قلعه، قلعه ايرج وعمر تاريخ اين شهر را تاقبل از اسلام مي‌برد به استناد ونديداد ورامين چهار دهمين كشوري است كه اهورا مزدا آفريده است. قلعه ايرج براين ادعا گواه است. بسياري از پژوهشگران رغه رگا و ورنه را كه در اوستا آمده با ري و ورامين منطبق دانسته اند.

مراكز ديدني

• برج علاء الدوله

• آب‌انبار علي‌آباد

• آب‌انبار حصارگلي

• يخچال‌حصار كوچك

• يخچال‌علي‌آباد

• آب‌انبار دير گچين

• قلعه ايرج

• تپه شغالي

• پل‌باقرآباد

• پل فيلستان

• كاروانسراي ديرگچين

• غاردق كشكولي يا زندان افغان

اماكن مذهبي

• شاه حسين

• امامزاده يحيي

• کوکب الدين

• امامزاده جعفر

• امامزاده زين‌العابدين

• امامزاده عبدالله

دماوند

در كتيبه شاپور و كتيبه پايكولي از زمان نرسي (293 - 302 م) از ساتراپ هاي دماوند نام برده شده است. چند دهه قبل نزديك شهر دماوند دو ظرف سفالين قرمز رنگ بدون پايه به طور اتفاقي به دست آمد، قسمتي از ظرف به شكل سر گوزن بود و نيز در همين مكان دو سكه از فرهاد دوم ( 138 پ.م ) و مهرداد دوم ( 88 - 123 پ.م ) اشكاني كشف شد.

همچنين روي يك مهر ساساني كه در دماوند كشف شد، نام دمباوند حك شده است. اين مهر اكنون در موزه كلكته نگه داري مي شود. درمتون اسلامي نيز نام اين محل به صورت دنباوند آمده است. شاهنامه فردوسي را مي توان در شمار اسناد قديمي كه از دماوند نام برده است، به شمار آورد.

فردوسي بارها از اين شهر در شاهنامه نام برده و كوه دماوند را آشيانه سيمرغ، آموزنده زال پدر رستم دانسته است. دماوند در سال 30 ه.ق در زمان خلافت عثمان به دست مسلمانان فتح شد.

اين شهرستان داراي دو بخش مركزي و رودهن و 5 دهستان و همچنين شهرهاي دماوند، رودهن، كيلان و آب سرد است. شهرستان دماوند كوهستاني است و در بخش جنوبي آن ناهمواريها، كمتر از بخش شمالي شهرستان است.

مراكز مذهبي و ديدني

• امامزاده سلطان مطهر

• امامزاده عبدالله

• بقعه سيد گته‌مير

• مقبره شيخ شبلي

• مسجدجامع دماوند

• مسجد جمعه سلجوقي

• برج شبلي

• دژ گل خندان

• پل جاجرود

جاذبه هاي طبيعي

• چشمه تيزآب

• چشمه قلعه دختر

• چشمه آب‌علي‌ هراز

• چشمه البرز- آب علي

• آبشار لار

• آبشار شكر آب

• غار رود افشان

• غاز گل زرد

• منطقه حفاظت شده لار

• درياچه تارو ممج

• درياچه سد لتيان

رباط كريم

اين شهرستان داراي دو بخش مركزي و گلستان و پنج دهستان و نقاط شهري آن رباط كريم، نسيم شهر و گلستان است. اروانسراي فتحعلي شاهي رباط‌كريم كه در مسير جاده تهران- ساوه قرار گرفته يكي از جاذبه‌هاي ديدني اين شهر محسوب مي‌شود كه به سبك دو ايواني است ورودي كاروانسرا از ايوان غربي است. ايوان شرقي به عنوان شاه‌نشين كاربرد داشت.

اين كاروانسرا داراي يك حياط مركزي با اتاق‌هايي ايوان‌دار است كه دور تا دور اين حياط احداث شده‌اند. در پشت اتاق‌ها سالن‌هاي طولاني به عنوان بارانداز تعبيه شده كه دسترسي به آنها از طريق ورودي‌هايي كه چهار كنج حياط قرار دارد، ميسر است مصالح به كار رفته در اين بنا سنگ، آجر، ملات گل و گچ است و تنها تزئينات كاروانسرا آجركاري است كاروانسراي رباط‌كريم داراي دو كتيبه است كه روي يكي از آنها تاريخ 1240 هـ‌.ق و باني بنا به نام آقا كمال حك شده است.

/ 1