انسان صد هزار ساله ايراني

محمد معيني

انسان شناسان دانشگاه کلمبيا (انستيتو تحقيقاتي) اسميت سوئيان در سال 1961 ميلادي اعلام داشتند: اجداد انسان جديد براي نخستين بار از 36 هزار سال پيش در منطقه شاليندار عراق در 90 کيلومتري جنوب غربي اورميه زندگي مي کرد. انسان شناسان تاکنون هزاران آلات گوناگون و از جمله هفت اسکلت متعلق به انسان نئاندرتال را که صد هزار سال پيش از اين زندگي مي کرده در يکي از غارهاي آن منطقه کشف کرده اند. 1

کميسيون ملي يونسکو در ايران بعد از بررسي نتيجه تحقيقات دانشمندان آمريکايي در گزارش خود (در آبان 1336) اعلام کرد، ابزارآلات انسان دوره لوا لوازين که در حدود 35 هزار سال پيش از ميلاد در منطقه آذربايجان زندگي مي کرد از غار تمتمان واقع در 18 کيلومتري شمال غربي اورميه به دست آمده است. 2

در متون زردشتي (زادسپرم) آمده که: نخستين جفت در آرياويج پديد آمده، در متن بندهشن تصريح شده که آرياويج مسکن قوم آريا در طرف آذربايجان است. 3

در ونديداد (مجموعه قوانين زردشت) آمده : نخستين کشور خوب و با قاعده خوش آب و هوا داراي سرزمينهاي حاصلخيز که من اهورا مزدا آفريدم آرياويج بود که از رود مقدس دائي تي مشروب مي شد. 4 از آغاز شهرياري هوشنگ پيشدادي تا پايان سلطنت فريدون ايران زمين به هفت کشور معروف بوده و درخشانترين آن کشورها خنرس (خانه بالا) خوانده شده 5 و بنابر متون مختلف پهلوي آئين زردشت در اين منطقه ظهور کرده و گسترش يافته است. در قرآن نيز از ساکنان منطقه به عنوان اصحاب الرس ياد شده. 6 امام علي (ع) : درباره اصحاب الرس و اعتقادات آنها و محل زندگيشان و اسامي قريه هاي آنها (12 قريه) به نام 12 ماه زردشتي صحبت کرده است. 7

رنه گروسه و ژرژ دينکر مي گويند:

« سرزمين ايران از نقاط عالي کره زمين است که از فجر ازمنه تاريخي معنويت از آن تراويده و بال و پر گرفته به اوج آسمان رسيده، آسمانهاي ايران به نحوي اعجاب آور صاف است و به مناظر طبيعي نوعي شفافيت و طراوت آسماني مي بخشد. مناظر در جو فلاتهاي مرتفع ايران ديد فوق العاده دوردست را ممکن مي سازد و هواي فرح انگيز ظواهر اشياء را غيرمادي جلوه مي دهد... احساس سبک وزني و حالت خيالي به خود مي گيرد . آيا اين همه به اشياء و اشکال معنويت نمي بخشد... آيا نمي توان معنويت روح ايراني را در طي قرون اعصار بدين سان توجيه نمود». 8

حاصل سخن اينکه، سرزمين ايران تنها جايي است که از دوره کهن سنگي، ميانه سنگي و نوسنگي آثار انساني ارائه کرده و حيات انساني را از سي و پنج هزار سال پيش به طور پيوسته و به مقدار کافي تا سپيده دم تاريخ (هزاره پنجم ق.م) نشان داده است.

در دوران تاريخي نيز در ايران زمين، زندگي و حيات انساني تؤام با تلاش و کوشش همراه با ابداعات و اختراعات و کشفيات مختلف ادامه داشته، اقوام ايراني پيوسته در توليد علوم و فنون و تمدن نقش مؤثري داشته، در گسترش آن در جهان بسيار کوشيده اند.

مزيت عمده ديگر ايران اين است که: در ميان تمدنهاي مديترانه و آسياي شرقي دولتي است که واقعاً جنبه وسط را دارد . بنابراين تمدن و فرهنگ ايران هميشه از مرزهايش لبريز شده و از حدود سياسي و سرحدات تاريخي خود تجاوز کرده و به ساير نقاط جهان تأثير گذاشته است. 9

تمدن ايران يکي از درخشانترين تمدنهاي دنياي قديم است. که از پنج هزار سال پيش تاکنون بدون انقطاع ادامه داشته و جهان را منور کرده است. (تمدن ايراني ص 275)

نلسون فراي مي گويد: زبان فارسي از دوره هخامنشيان تا امروز يک خط مستقيم را طي کرده و در واقع ايران بيش از دو هزار سال زبان فارسي را حفظ کرده است. اتفاقي که درباره هيچ زباني در هيچ کجاي دنيا صورت نگرفته است. 10

حال سؤال اين است که علت ماندگاري ايرانيان و فرهنگ ايراني چيست؟ اين سؤالي است که پيوسته در طول تاريخ مطرح بوده، ابن بلخي در اين خصوص مي نويسد: « پيامبر اسلام (ص) را پرسيدند که چرا همه اقوام گذشته چون قوم عاد و ثمود و مانند ايشان هلاک شدند و ملک پارسيان به درازا کشيد با آنکه [به ظاهر] آتش پرست بودند. پيغمبر (ص) فرمود: از بحر آنکه آباداني کردند اندر جهان و داد گستردند بر حيات بندگان خداي عز و جل». 11

ابن بلخي درباره عدل و داد و ملکداري فارسها مي نويسد: « قاعده ملک ايشان بر عدل و سيرت ايشان داد و دهش بود و هر که از ايشان فرزند را وليعهد کردي او را وصيت بر اين جمله نمودي که پادشاهي نتوان کرد الا به لشکر و لشکر نتوان داشت جز به مال، مال نخيرد الا به عمارت و عمارت نباشد جز به عدل». 12

طبري مي نويسد: ايرانيان معتقدند وي [هوشنگ] نخستين کسي است که احکام و مقررات را در عالم وضع کرد و چون نخستين کسي است که به عدالت و دادگستري فرمان راند از اين جهت او را «پيشداد» لقــــب داده اند. 13

ريچارد نلسون فراي شرق شناس ايران دوست مي گويد: کلمه داد را ايرانيان به دنيا آوردند و آن هديه اي به مدنيت دنياست. ايرانيان بسيار به حقوق و قانون تعلق داشتند و داد ملک قانون هخامنشيان بود. اين داد و دادگستري که ايرانيان از آغاز تاريخ خود به دنبال آن بودند و اين نکته بسيار اهميت دارد. 14

1. علي سامي، تمدن هخامنشي، شيراز . 1343. ص 5- 7 و جغرافياي ماد، ص 10 .

2. جواد صدفي، جغرافياي ماد، ص 10 .

3. همان ص 10 .

4. ونديداد؛ مجموعه قوانين زردشت، فصل اول، ص 57-58 .

5. اين تقسيمات هفتگانه از اختصاصات دين مهري است و ريشه ديني کهن دارد . و در کتب کهن تاريخي و جغرافيايي و همچنين در ادبيات، عرفان به خصوص در انديشه اخوان الصفا و حروفيان شرح و تفسير فراواني وجود دارد. دکتر محمد معين در کتاب تحليل هفت پيکر نظامي، مطالب سودمندي درباره عدد هفت و مراحل هفتگانه جمع آوري کرده است ر.ک به : دکتر محمد معين، تحليل هفت پيکر نظامي، بخش اول از ص 147 به بعد، همچنين شرحي از لغات که با پيشوند هفت دارد در فرهنگ فارسي معين وجود دارد رجوع کنيد به دکتر محمد معين ، (فرهنگ فارسي يک جلدي) تهران نشر سرايي ، چاپ پنجم، 1382، ذيل هفت، ص 1201-1204 .

6. سوره فرقان آيه 37-38، س قاف : آيه 12-13 .

7. عبدالحسين حائري، من لايحضره الفقيه، معارف اسلامي (نشر سازمان اوقاف) شماره پنجم ، ص 73 .

8. رنه گروسه و ژرژ دينکر، ايران و نقش تاريخي آن، ترجمه شادروان دکتر غلامعلي سيار؛ مجله سياسي و اقتصادي، شماره 111-112، ص 13-14 .

9. چند تن از خاورشناسان، تمدن ايراني، ص 9-10 .

10. کتاب هفته، شماره : 184، تيرماه 1383، ص 20 .

11. ابن بلخي، فارسنامه ابن بلخي، (قديمي ترين تاريخ و جغرافياي فارس) مقدمه و حواشي و کوشش، علي بهروزي، شيراز ، انتشارات اتحاديه مطبوعاتي فارسي 1343، ص هـ .

12. همان.

13. طبري ، تاريخ الرسل والملوک، ترجمه، صادق نشات، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب 1451، ص 33-34 .

14. کتاب هفته ، شماره : 184، 13 تيرماه 1383، ص 20 .