صور فلکي
از زمانهاي کهن، مردم در آسمان شب در ميان گروههاي ستارگان، اشکالي خيالي ديده اند. با استفاده از خطوط، آنها ستارگان اين گروهها را به يکديگر متصل کرده و اشکالي به نام صورت فلکي را تشکيل داده اند. امروز طبق سيستمي بين المللي آسمان پيرامون زمين به 88 منطقه تقسيم مي شود و هر منطقه در بر گيرنده يک صورت فلکي است. طرح هر صورت فلکي نمايانگر شي يا جانداري است و تعدادي از آنها به ياد شخصيتهاي اسطوره اي نامگذاري شده اند. از زمين، ستارگان هر صورت فلکي مجاور يکديگر به نظر مي آيند، اما در حقيقت آنها فاصله بسياري از همديگر دارند. همگي آنها در فواصل مختلفي از زمين قرار دارند. اگر مي توانستيم از جاي ديگري از فضا به صورت فلکي جبار نگاه کنيم، طرح ستاره اي آن از آنچه که از زمين مي بينيم، متفاوت مي باشد. کره آسمان
از زمين، صورتهاي فلکي چنين به نظر مي رسند که به داخل کره اي تو خالي معروف به کره آسمان چسبيده اند. ظاهراً اين کره هر 24 ساعت يکبار در مسيري شرقي _ غربي بدور زمين مي گردد. شبکه اي از خطوط معروف به بعد و ميل به اختر شناسان کمک مي کند تا محل ستارگان کره آسمان را بيابند و نقشه هاي ستارگان، تصوير کرهاي فرضي بر روي صفحه اي تخت هستند. ستاره قطبي و دبها
آنهايي که در نيمکره شنالي زندگي مي کنند، مي توانند به قطب شمال کره آسمان بنگرند. ستاره قطبي به اين قطب بسيار تزديک است. بر خلاف ساير ستارگان، به نظر نمي آيد که با گردش زمين به دور محورش، ستاره قطبي در آسمان حرکت کند. صور فلکي پيرامون ستاره قطبي عبارتند از دب اکبر (خرس بزرگ) و دب اصغر (خرس کوچک). ستاره قطبي همواره اين چنين در مجاورت قطب شمال سماوي قرار نداشته و هميشه نيز چنين باقي نخواهد ماند. چون زمين اندکي در محورش تکان مي خورد، قطب شمال هميشه به نقطه اي ثابت در کره آسمان اشاره نمي کند. در عوض در طي 25800 سال ، بخش شمالي محور زمين دايره کوچکي را در نيمه شمالي کره آسمان بجاي مي گذارد. ستارگاني که به اين دايره نزديکترند، به نوبت قطب شمال کره آسمان را نشان مي دهند. قدر ظاهري
هنگامي که به ستارگان درخشان در اسمان شب مي نگريم، برخي از بقيه درخشانترند. ستاره شناسان براي بيان ميزان درخشندگي ستارگان، از يک مقياس درخشندگي به نام قدر ظاهرياستفاده مي کنند. براي اولين بار هيپارخوس، منجم يوناني قرن دوم پيش از ميلاد، ستارگان را اين چنين طبقه بندي کرد. سپس دامنه مقياسش براي در بر گرفتن اجرام سماوي درخشانتر و کم نورتر، افزايش يافت. صليب جنوبي
ساکنان نيمکره جنوبي کره آسمان بنگرند. هيچ ستاره درخشاني مجاور اين قطب نيست، اما صورت فلکي صليب جنوني نشانه اي براي يافتن آن است. اگر چه صليب جنوني از تمام صور فلکي کوچکتر است، اما در زمينه روشن کهکشان راه شيري جنوبي، يافتن آن آسان است. با گذشت زمان، نقطه اي از کره آسمان که محور چرخش زمين رو به آن است، تغيير مکان مي دهد. در طي سالها اين تغيير تنها به اندازه عرض ظاهري ماه است، ولي در خلال قرنها، اين جابجايي شديد است. مثلاً اگر شهرهاي نيمکره شمالي نظيرونکوور يا لندن در 3 هزار سال قبل از ميلاد وجود داشتند، ساکنانشان مي توانستند صورت فلکي صليب جنوبي را ببيند. منطقه البروج
چنين به نظر مي رسد که همزمان با گردش زمين به دور خورشيد، خورشيد در مقابل زمينه متغيري از ستارگان حرکت مي کند. مسير ساليانه خورشيد به دايره البروج و پهنه اي از آسمان که با زاويه تقريبي 9 درجه از طرفين آن گسترده مي شود، به منطقه البروج معروف است. تمدنهاي باستاني براي اندازه گيري زمان، منطقه البروج را به 12 صورت فلکي تقسيم کردند ولي اکنون صورت فلکي ديگري به نام حوا به اين باريکه آسمان افزوده شده است. صور فلکي مهم
برخي از 88 صور فلکي از سايري معروفتند، و طرحهايي دارند که فوراً تشخيص داده مي شوند. اين طرحها همچون نشانه به ستاره شناسان در يافتن آنها در آسمان شبانه کمک مي کنند. بهترين نمونه، جبار (شکارچي)، از درخشنانترين صور فلکي اسمان، است. صورت فلکي معروف ديگر دب اکبر (خرس بزرگ) است . دب اکبر شامل هفت ستاره درخشان است که براي مدتهاي طولاني علاوه بر ستاره شناسي، در دريانوردي نيز راهنماي مفيدي بوده اند. آندرومداالمراة المسلسله- شمال آريس حمل- شمال لينکسسياهگوش- شمال اوريگاارابه ران- شمال ليرا---شلياق(چنگ رومي)- شمال بوتيسعوا(گاوران)- شمال کاملوپارداليسزرافه- شمال سرطان--خرچنگ- شمال کانيزوناتيکيسگهاي شکاري- شمال کانيس ماينرکلب اصغر- شمال کاسيوپياذات الکرسي- شمال پگاسوسفرس اعظم(اسب بالدار)-شمال پرسيوسبرساوش- شمال سفيوس-قيفاووس- شمال پيسيز حوت- شمال کمابرنيسيسگيسوان برنيکه- شمال ساجيتاريوسقوس(رامي)- عقرب-شمال سيگنوسدجاجه(قو)- شمال تاروسثور- شمال دراکو-اژدها- شمال ايکوليوسقطعه الفرس- شمال اورسا ميجردب اکبر- شمال جمينيجوزا(دوپيکر)- شمال اورسا ماينردب اصغر- شمال هرکوليسهرکول- شمال ولپکيولاثعلب(روباه)-شمال کرونا بورياليساکيل شمالي- شمال ساجيتا -سهم(تير)- شمال لئو----اسد- شمال لاسرتا-چلپاسه(سوسمار)- شمال دولفينوسدلفين-شمال ماينر-اسد اصغر- شمال p />آکوئيلاعقاب- هردو مونوسرستکشاخ- هردو آفيکوس-حوا(مار افساي)- هردو اريون--شکارچي(جبار)- هردو سيتوس-قيطس- هردو سرپنس حيه(مار)- هردو ويرگوسنبله- هردو هايدراشجاع(مار باريک)- هردو سکستانزالسدس- هردو p />
گراسدرنا- جنوب ولا --بادبان- جنوب هايدروسهيه الماء(مار آبي)- جنوب ولانز-ماهي پرنده- جنوب هارولوجيوم-ساعت- جنوب تريانگولوم آسترال---- مثلث جنوبي- جنوب اريدانوسنهر- جنوب توکاناطوقان- جنوب فروناکسکوره- جنوب تلسکوپيوم- تلسکوپ- جنوب کريتر--باطيه- جنوب اسکالپترحجار(سنگتراش)-جنوب کراکس صليب جنوبي- جنوب اسکاتوم سپر- جنوب آنتليا---تلمبه- جنوب لئوآپوس-مرغ بهشتي- جنوب درادو ماهي طلايي(ابوسيف)- جنوب پيکسيس قطب نما- جنوب کرونا آستراليس اکيل جنوبي- جنوب سيرسينوس دوپرگار- جنوب پيسيزآسترينوس حوت جنوبي- جنوب کلومبا حمامه(کبوتر)- جنوب پايپسکشتي دم- جنوب کروس کلاغ- جنوب پيکتور سه پايه نقاش- جنوب شاملئون حربا(آفتاب پرست)- جنوب ليبرا--ميزان- جنوب آرا---آتشدان- جنوب لوپوس گرگ- جنوب آکواريوس دلو- جنوب لپوس-خرگوش(ارنب)- جنوب منزا---کوهميز- جنوب سيلوم--قلم- جنوب ميکروسکوپيوم ميکروسکوپ- جنوب موسکاذبابه(مگس)- جنوب نرما--گونيا- جنوب کانيس ميجرکلب اکبر- جنوب اکتنازثمن- جنوب کاپريکوموس جدي- جنوب کاريناحمال- جنوب پاو-طاووس- جنوب سنتاروسقنطروس- جنوب رتيکولومشبکه- جنوب فونيکسعنقا(سيمرغ)- جنوب