ماه گرفتگي انفجاري - ماه گرفتگی انفجاری نسخه متنی

ماه گرفتگي انفجاري

(دوشنبه 19 شهريور 1386)- ابوطالب نکوييان

بيشتر مردم ماه گرفتگي ها را به خاطر زيبايي سکوت شب هاي آن دوست دارند. بيل کوک، فضانورد ناسا، نظر متفاوتي دارد: او به جاي سکوت، عاشق انفجار است!

(عکس: تصوير ذهني برخورد يک شهاب سنگ به ماه)

بيشتر مردم ماه گرفتگي ها را به خاطر زيبايي سکوت شب هاي آن دوست دارند. بيل کوک، فضانورد ناسا، نظر متفاوتي دارد: او به جاي سکوت، عاشق انفجار است! در صبح سه شنبه، 6 شهريور 1386، سايه زمين براي 90 دقيقه ماه را مي پوشاند . در اين سايه تاريک در ماه، کوک اميدوار است موفق به ضبط نورهاي ناشي از انفجارهاي برخورد شهاب سنگ ها به ماه و تکه تکه شدن انها شود. کوک رئيس دفتر محيط شهاب سنگ ناسا( NASAs_ Meteoroid_Environment_Office ,_MEO) واقع در مرکز فضايي مارشال مي گويد: ماه گرفتگي بهترين زمان براي تماشاي چنين انفجارهايي ميباشد. کره ماه به مدت بيش از 2 ساعت در سايه زمين خواهد بود و سطح تاريکي را با وسعت بيش از7 ميليون مايل مربع براي مشاهده انفجارهاي ناشي از برخورد شهاب سنگ ها با آن، مهيا مي سازد.

انفجار هاي ماه چيز جديدي نيستند. گروه کوک، کره ماه را از اواخر سال 2005 ميلادي مورد بررسي قرار داده اند و آنها تا کنون 62 برخورد را گزارش کرده اند. او مي گويد: شهاب سنگ هايي که جذب کره زمين مي شوند، در طي گذشتن از جو زمين، فقط يک نور خطي بي خطري را تو ليد مي کنند. اما ماه جوي ندارد و در نتيجه شهاب هاي ماه به سطح آن برخورد مي کنند. اين برخوردها معمولأ انرژي حدود 100 کيلو گرم مواد منفجره تي.ان.تي آزاد کرده و حفره هاي چند متري توليد مي کنند که فوران هاي نوري ناشي از آنها به قدري روشن هستند که از فاصله 240 هزار مايلي بر روي کره زمين و بوسيله تلسکوپ هاي معمولي نيز قابل ديدن ميباشند. دانيل موزر يکي از اعضاي گروه MEO مي گويد: تقريبا نزديک نيمي از برخوردهائي را که ما مي بينيم حاصل بارش هاي شهابي معمولي نظير Perseids و Leonids هستند. نيم ديگر شهابهايي هستند که مربوط به دنباله يا سيارک خاصي نمي باشند.

(نقشه اي از محل برخورد شهابها در کره ماه که بوسيله گروه MEO از تاريخ دسامبر 2005 رصد شده اند.)

رصدخانه MEO که در مرکز فضايي مارشال در هانتس ويل ايالت آلاباما واقع است، داراي 2 تلسکوپ 14 اينچي مجهز به دوربينهاي قابل به فيلمبرداري در نور کم مي باشد. موزر و همکارش ويکتوريا کافي صبح سه شنبه آماده به کار خواهند بود. در طول اين ماه گرفتگي، آنها اميدوار هستند که شهاب هاي نا مرئي هليون (Helion) را رصد کنند. کوک مي گويد: شهابهاي هليون از سمت خورشيد مي آيند که رصد آنها را بسيار مشکل مي کند. آنها بيشتر اوقات نزديک به ظهر در آسمان عبور ميکنند، يعني زماني که نور خورشيد براي ديدن اين شهابها بسيار شديد است.

يک لحظه صبر کنيد. شهاب از طرف خورشيد؟ کوک توضيح مي دهد: خود خورشيد منبع آنها نيست! ما معتقديم که شهابهاي هليون از ستارگان دنباله دار قديمي اطراف خورشيد سرچشمه مي گيرند که رد پايي از ذرات و گرد و خاکهاي خود را در نزديکي خورشيد بجاي گذاشته اند. ولي هيچ کس نمي تواند در اين مورد مطمئن باشد زيرا تحقيق در مورد شهابهاي هليون بسيار مشکل ميباشد. منجمان تنها تعداد کمي از آنها را در زمان کوتاهي قبل از طلوع يا غروب خورشيد مي بينند. تلاش براي بررسي شهابهاي هليون بوسيله رادار در طول روز نا موفق بوده است زيرا مداخله انفجارهاي راديويي خورشيدي و امواج فرستنده هاي راديويي زميني، هر دوميتوانند تشخيص امواج راديويي شهابهاي هليون را امکان ناپذير سازند.

(رصد خانه MEO در مرکز فضايي مارشال)

مترجم: ابوطالب نکوييان

ويرايشگر: مينا جعفرپور