صبا اکبري در زمان شوروي سابق در شهر سنت پيترز بورگ (لنين گراد سابق) در موسسه ون اي اي اولين پروژه ها براي طراحي ماه نورد ها مريخ نورد ها و کاوشگر هاي زهره انجام شدند. اما در واقع مي توان گفت که شوروي در پروژه ي ساخت ماه نورد ها چندان موفق نشد. ماه نورد هايي که در لنينگراد سابق ساخته شدند براي کار روي ماه مناسب نبودند. موسسه ي صنعتي ون اي اي ساخت قسمت حرکتي ( مانند ساختار چرخ ها) ماه نورد را بر عهده گرفت و بدين ترتيب اولين ماه نورد شوروي طراحي و ساخته شد. موسسه ي صنعتي ون اي اي دو برتري نسبت به موسسه هاي صنعتي ديگر داشت. اولين برتري اين موسسه متخصصان آن بودند. متخصصان اين موسسه در زمينه ي چگونگي تماس چرخ هاي ماه نورد با سطوح مختلف آزمايش هاي لازم را به عمل آورده بودند. موسسه ي و ن اي اي طراحي چرخ هاي ماه نورد ها را برعهده گرفت و اين دومين برتري اين موسسه محسوب مي شد زيرا در آن زمان هيچ نهاد صنعتي ديگري توانايي مديريت اين قسمت از پروژه را نداشت. بسياري از محققان بر اين باور بودند که دريا هاي شني ماه خيالي است. گروهي از کارشناسان پيشنهاد دادند تا ماه نورد مانند قايق باشد. اما تمام اين طرح ها عملي نشدند. دانشمند معروف شوروي سابق کارليف بر اين باور بود که ماه داراي سطحي سخت است و فرود ماه نورد روي ماه بايد به نرمي صورت بگيرد.بسياري از دانشمندان شوروي سابق در دو موسسه ي و ن اي اي و OKB-1 گرد هم آمدند تا در اين پروژه همکاري کنند. همانطور که مي دانيم ماه جو ندارد و دماي آن در روز از 150- تا 150 + درجه ي سانتيگراد تغيير مي کند. بنابراين تصميم گرفته شد تا تمام ابزار هاي ماه نورد در محفظه ايي (که داراي تنظيم کننده ي حرارت باشد) قرار داده شوند. براي اينکه ماه نورد بتواند شب ها در ماه فعاليت خود را ادامه دهد تصميم گرفته شد تا رادياتور ماه نورد درمحفظه اي نگهداري شود و منبع انرژي گرمايي ماه نورد تمام ابزار را از سرما حفظ کند. در برنامه ي شوروي تصميم گرفته شد تا از انرژي خورشيدي براي حرکت ماه نورد به کار گرفته شود. هنگامي که فضانوردان امريکا روي سطح ماه فرود آمدند و مشاهده کردند که باتري هاي خورشيدي ماه نورد شوروي توسط گرد و غبار هاي ماه پوشيده نشده است شگفت زده شدند. ولي آن ها خود با اين مشکل رو به رو شدند. مي توان گفت که ماه نورد شوروي دو گونه سرعت داشت يکي 0,85 km/h و ديگري 2 km/h . اينگونه سرعت ها سبب بالا بردن گردو غبار ماه نمي شد و در نتيجه باتري هاي خورشيدي ماه نورد به آساني کار خود را انجام مي دادند. کنترل ماه نورد ها از فاصله ي 400000 هزار کيلومتري صورت مي گرفت و سبب مي شد تا ماه نورد سرعت کمي هنگام حرکت داشته باشد. شوروي در برنامه ي سفر به ماه محل فرود ماه نورد ها را براي فرود فضانورد هاي خود تعيين کرد. در 19 فوريه سال 1969 شوروي ماه نورد خود را به کمک موشک پروتون پرتاب کرد اما محفظه ي فشار هواي راکت پروتون با مشکل مواجه شد و راکت به همراه ماه نورد منفجر شدند. 17 نوامبر سال 1970 ماه نورد شوروي روي سطح ماه فرود آمد. دانشمندان شوروي محاسبات دقيق براي فرود ماه نورد و چگونگي عملکرد آن را انجام داده بودند. ماه نورد اول شوروي با موفقيت ماموريت خود را انجام داد و در مدت 10 ماه مسافتي حدود 10540 متر را پيمود. ماه نورد دوم شوروي که در ژانويه ي سال 1973 به سطح ماه رسيد از نظر فني با ماه نورد اول شوروي تفاوت اساسي داشت. يکي از تفاوت هاي آن در مقايسه با ماه نورد قبلي اين بود که ماه نورد دوم در روز سوم خود مسافتي حدود 16533متر را طي کرده بود. اما ماه نورد دوم به دو دليل از کار افتاد. دليل اول اين بود که هنگامي که ماه نورد باتري ها ي خورشيدي خود را باز کرده بود با حرکت به عقب خود وارد يکي از دهانه هاي ماه شد و شن سطح ماه وارد صفحات خورشيدي آن شد. دليل دوم آن اين بود که شن هاي سطح ماه همچنين وارد رادياتور ماه نورد شدند و سبب افرايش دماي آن محفظه شدند و سرانجام ماه نورد هم از کار افتاد. در سال 1977 شوروي در صدد پرتاب سومين ماه نورد خود شد اما تمام راکت هاي حمل کنند ه ي پروتون براي پرتاب ماهواره هاي ارتباطاتي در نظر گرفته شده بودند به همين دليل سومين ماه نورد شوروي از رسيدن به ماه بازماند. طراحي تمام ماه نورد ها در موسسه صنعتي و ن اي اي شوروي صورت گرفت در اين موسسه علاوه بر طراحي ماه نورد ها طراحي کاوشگر هاي ديگر نيز صورت گرفت. با فرود آمدن آپولو هاي امريکا مي توان گفت که بخش زيادي از فعاليت موسسه ي ون اي اي شوروي در زمينه ي ماه نورد ها رو به کاستي نهادند. بازگردان:صبا اکبري - مکانيک عمومي مه 2007
لطفا منتظر باشید ...
