بهاره صفوي منبع روزنامه جام جم شماره 1258 درد از همان ابتداي خلقت با بشر بوده است و انسان ها هميشه سعي داشته اندبه طرق گوناگون با آن مبارزه كنند. يكي از شديدترين اين دردها درد زايمان است اين روزها با زياد شدن سزارين به رغم همه عوارضي كه به دنبال دارد اغلب خانمها تنها براي رهايي از درد زايمان اين روش را به صورت انتخابي جايگزين زايمان طبيعي مي كنند. اما انتخاب سومي نيز وجود دارد زايمان طبيعي آن هم بدون درد. در اغلب كشورهاي پيشرفته امريكايي و اروپايي بيش از 3 دهه است كه به دليل خطر بي هوشي جراحي و عوارض عمل سزارين روش زايمان بدون درد متداول شده است در واقع پزشكان و متخصصان معتقدند با تكنيك هاي جديد و بدون عوارضي كه براي انجام زايمان بدون درد در اختيار است ديگر هيچ خانم بارداري نبايد هنگام زايمان درد شديد آن را متحمل شود اين روش همچنين از افزايش تعداد سزارين‌هايي كه به دليل ترس از درد زايمان انجام مي شوند به تعداد چشمگيري كاسته است. در كشور ما نيز در سالهاي اخير اين روش در برخي از مراكز به عنوان يكي از شيوه هاي نوين زايمان به كار مي رود به گفته دكتر مريم مكانيك متخصص زنان و زايمان و مدير گروه بخش زنان بيمارستان شهيد فياض بخش به دليل افزايش ميزان سزارين هاي غير ضروري و انتخابي و عوارض ناشي از آن وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي با صدور بخشنامه‌اي انجام روش زايمان بدون درد را در كليه مراكز درماني و زايشگاه هاي دولتي و دانشگاهي ترويج كرده است. به عبارت ديگر استفاده از اين شيوه زايمان يكي از روشهايي است كه در آينده اي نه چندان دور در كشور ما نيز جايگزين مناسبي باري پيشگيري از عوارض ناشي از سزارين ها و دردهاي زايمان طبيعي خواهد بود. با شناخت كامل اين روش به طور قطع انتخاب اول زنان براي زايمان به شمار مي رود.
نگراني كه نبايد وجود داشته باشد
نگرش اغلب افراد نسبت به زايمان بدون درد يك نگرش توام با ترس و دلهره يابه تصور برخي ترس از فلج شدن به دليل تزريق در مايع نخاعي است. دكتر مكانيك در اين زمينه مي گويد در چارچوب بي هوشي ميزان دارويي كه در زايمان بي درد استفاده مي كنيم بسيار كمتر از ميزان دارويي است كه براي سزارين به كار مي رود و احتمال ايجاد عوارض وابسته به بي هوشي در سزارين خيلي بيشتر از زايمان بدون درد است. او تصريح مي كند كه اگر اين روش كاملا كنترل شده باشد و توسط افراد با تجربه انجام شود هيچ خطري براي بيمار نخواهد داشت ضمن آن كه براي جنين نيز كاملا بي خطر است. دكتر سياورش سليمانپور متخصص بيهوشي نيز انجام اين روش را به دليل كاستن از عوارض روي مادر و نوزاد و همچنين هزينه هاي كمتر آن به بانوان باردار توصيه مي كند اين در حالي است كه بيماران به دليل ناآشنا بودن با اين روش ظريف و بدون خظر هنوز از انجام آن وحشت دارند.
انتخاب با شماست
به طور كلي سزارين كه در واقع درماني براي زايمان هاي مشكل و خطرآفرين محسوب مي‌شود امروزه به علل مختلف در جوامع گوناگون و بويژه در شهرها رواج زيادي يافته است. دوره درد و ناتواني طولاني مدت مادران عوارض داروهاي بيهوشي در نوزادان اين مادران و نيز امكان پارگي در رحم در زايمان هاي بعدي از معايب سزارين به شمار مي آيند. از سوي ديگر پزشكان معتقدند سزارين تنها در موارد عدم امكان انجام زايمان طبيعي يا مواردي كه سلامت و زندگي مادر ، جنين يا هر دوي آنها در خطر است به عنوان روش زايمان نجات بخش است. سزارين عوارضي دارد كه زايمان طبيعي ندارد. از آن جمله عفونت لگني پس از سزارين تقريبا 30 برابر بيش از زايمان طبيعي است و شخصي كه يك بار سزارين شده باشد به احتمال زياد ديگر قادر به زايمان طبيعي نخواهد بود و بايد عمل جراحي مجددي را متحمل شود به همه اينها بايد هزينه هاي سنگين سزارين را نيز اضافه كرد. متخصصان زنان و زايمان معتقدند خطر زايمان سزارين بسيار بيش از زايمان طبيعي است و از اين رو سزارين نبايد اولين انتخاب باشد مگر به تشخيص پزشك متخصص هم اكنون دركشورهاي پيشرفته نيز روز به روز از ميزان سزارين ها كاسته و روش زايمان طبيعي با شيوه زايمان بدون درد جايگزين آن شده است.
روش هاي متداول
روشهاي متفاوتي چون روشهاي غير دارويي و دارويي براي كاهش درد زايمان در يك زايمان طبيعي به كار مي روند. متداول ترين روش غير دارويي يا روش لاماز عبارت است از آماده سازي رواني بيمار حداقل از 6 هفته قبل از زايمان در اين روش با آموزش صحيح نحوه تنفس و تمركز زياد احساس درد كاهش مي يابد ويا مهار مي شود. اساس آن بر اين واقعيت است كه اضطراب و نا آشنايي با مراحل زايمان درد را تشديد مي كند و از اين رو حمايت رواني از بيمار درد را كاهش خواهد داد روشهاي دارويي نيز شامل استفاده از داروهاي هوشبري تزريقي گازهاي هوشبري و بي حسي اپيدورال است كه در بي حسي اپيدورال بي حسي تقريبا كامل ايجاد مي شود و روي جنين نيز اثر نا مطلوبي نخواهد داشت كه البته انجام اين روش نياز به تجربه و مهارت دارد.
شيوه زايمان بدون درد
در اين روش متخصصان بيهوشي در مرحله پايين آوردن و خروج جنين از رحم و در آغاز مرحله فعال زايمان شروع به انجام مراحل بي دردي بيمار مي كنند كه اين بي دردي مي تواند به روشهاي مختلف روان درماني و هيپنوتيزم با روشهاي غير تهاجمي مثل استفاده از تركيب گازهاي بيهوشي با ميزان كم يا تزريق داروهاي مسكن انجام شود كه بسته به شرايط مركز درماني و نيز تجربه و علاقه افرادي كه اين كار را انجام مي دهند و يا انتخاب بيمار روشهاي مختلفي براي ايجاد بي دردي انتخاب مي شود. دكتر مكانيك مي افزايد: زايمان بدون درد كاملا علمي و يك كار تيمي است كه بايد مدتها از زايمان در اين ارتباط با بيمار كار شده باشد تا بيمار از لحاظ انجام زايمان آمادگي كامل را داشته باشد از اين رو در اين تيم پزشكي متخصصان زنان و زايمان متخصصان بيهوشي و نيز روان پزشكان بايد حضور داشته باشند.
زايمان بدون درد هم فوايد و مضراتي دارد
فوايد: 1 - بي دردي در تمام دوره زايمان مي تواند ايجاد شود. 2 - متخصص بيهوشي مي تواند با مقدار نوع و قدرت دارو اثرات بي دردي را كنترل كند. 3 - مادردر طول زايمان كاملا بيدار وهوشيار است و در حين انقباضات رحم و گشاد شدن دهانه رحم استراحت مي كند و مي تواند هنگام خروج نوزاد انرژي كافي ذخيره كند. 4 - اگر نياز به سزارين باشد براحتي از طريق كانترداروي بيشتري تزريق مي شود و مار براي سزارين آماده مي شود بدون آن كه نيازي به بيهوشي باشد.
مضرات:
1 - اپيدورال مي تواند دفعات و شدت انقباضات رحم را كاهش دهد كه در اين مواقع با مصرف داروي اكسي توسين انقباضات را مي توان تقويت كرد بعضي موارد چون بي دردي آسايش و راحتي ايجاد مي كند زايمان ممكن است حقيقتا سريع شود. 2 - كاهش حس مادر ممكن است خروج جنين را سخت تر كند در اين مواردكمتر كردن مقدار دارو در مرحله نهايي زايمان مادر مي تواند براي خروج جنين بهتر همكاري كند. 3 - در بعضي موارد ممكن است كاهش درد به صورت ناهماهنگ باشد ( در يك سمت بدن كمتر و در سمت ديگر بدن بيشتر باشد.) 4 - لرز هم شايع است هر چند در زايمان طبيعي بدون استفاده از روشهاي بي حسي و بيهوشي نيز به طور شايع وجود دارد. 5 - درموارد نادر مصرف برخي داروها ممكن است روي عضلات قفسه سينه اثربگذارند و تنفس سخت تر شود كه اكسيژن به مادر داده مي شود.
لطفا منتظر باشید ...
