خشكي چشم زماني بروز مي كند كه چشم ها به اندازه كافي اشك توليد نمي كنند و اغلب بالا رفتن سن مي تواند دليل توقف روند توليد اشك چشم شود. خشكي چشم يكي از شايعترين ناراحتي هاي چشمي است كه بيماران مبتلا را به مطب چشم پزشكي مي كشاند. لازم به ذكر است كه خشكي چشم ممكن است در همه گروه هاي سني بروز كند، اما شيوع آن در افراد مسن تر بيشتر است. به علاوه اين بيماري بيشتر زنان را مبتلا مي كند. علائم اين بيماري شامل سوزش و خارش خفيف چشم در موقع انجام كارهاي چشمي است كه البته در موارد خيلي پيشرفته ممكن است منجر به سوراخ شدن قرنيه چشم شود. وظيفه اصلي اشك چشم مرطوب نگه داشتن و شست وشوي دائمي كره چشم و رساندن اكسيژن و مواد غذايي به قرنيه است. با هر نوبت پلك زدن لايه اشكي روي چشم گسترده مي شود. اشك اضافي از طريق دو سوراخ كوچك در گوشه داخلي پلك ها به داخل بيني تخليه مي شود. به همين علت گريه كردن باعث آبريزش از بيني مي شود. اشك چشم از سه لايه موكوسي عمقي، لايه آبكي مياني ولايه چربي سطحي تشكيل شده است. لايه موكوسي عمقي، لايه روي قرنيه و ملتحمه را مي پوشاند و به پخش شدن لايه آبكي اشك در سطح چشم كمك مي كند. لايه آبكي مياني، لايه اي است كه قسمت اصلي اشك را تشكيل مي دهد. بخش عمده (98 درصد) اين لايه از آب و بقيه آن از املاح و پروتئين ها تشكيل شده است. قسمت عمده لايه آبكي اشك از غده اشكي ترشح مي شود كه در قسمت خارج و بالاي كره چشم زير پلك فوقاني قرار گرفته است. لايه چربي سطحي لايه اي است كه از غده هاي موجود در لبه پلك ترشح مي شود، روي لايه آبكي را مي پوشاند و از تبخير سريع اين لايه جلوگيري مي كند.
- چه عواملي مي تواند منجر به بروز خشكي چشم شود؟
1. هر چه سن فرد بالاتر مي رود از ميزان ترشح لايه آبكي اشك كاسته مي شود. به علاوه همانطور كه در افراد مسن چربي پوست كمتر شده و پوست خشك مي شود، در چشم نيز ميزان ترشح چربي كمتر مي شود و در نهايت مقدار آب بيشتري از لايه آبكي تبخير مي شود. افزايش تبخير لايه آبكي اشك باعث ايجاد خشكي چشم در اكثر افراد مسن مي شود. 2. فاكتورهاي محيطي مي تواند يكي ديگر از دلايل خشكي چشم باشد. در محيط هاي گرم و خشك ميزان تبخير اشك چشم زياد مي شود. همچنين قرار گرفتن در معرض باد شديد و يا هواي سرد و خشك در ارتفاعات مي تواند، باعث بدتر شدن خشكي چشم شود. استفاده از وسايل گرمازا مثل بخاري و شومينه و قرار گرفتن در معرض گرد و غبار و دود به خصوص دود سيگار از عواملي است كه باعث تشديد خشكي چشم مي شود. 3. كار كشيدن از چشم براي مدت طولاني نيز مي تواند منجر به خشكي چشم شود. پلك زدن متناوب براي پخش شدن لايه اشك بر روي چشم ضروري است. در مواردي كه فرد براي مدت طولاني به چيزي خيره شود و پلك نزند مثلاً در موقع كار با كامپيوتر، تماشاي تلويزيون و يا مطالعه، خشكي چشم تشديد مي شود. 4. مصرف برخي از داروهاي معمولي مي توانند باعث كم شدن ترشح اشك و ايجاد خشكي چشم شود. مهمترين اين داروها شامل داروهاي ضد فشار خون، داروهاي سرماخوردگي مانند آنتي هيستامين ها، داروهاي ضد افسردگي، داروهاي قلب، قرص هاي جلوگيري از بارداري و بسياري از قطره هاي چشمي به خصوص داروهايي كه براي درمان گلوكوم استفاده مي شوند، هستند. 5. تغييرات هورموني به علت تغيير در چربي لايه اشكي مي توانند باعث خشكي چشم شود. عواملي چون يائسگي، بارداري و مصرف قرص هاي جلوگيري از بارداري به علت تغييرات هورموني خشكي چشم را تشديد مي كنند. 6. ابتلا به بيماري هاي مختلف مثل بيماري هاي تيروئيد و برخي از بيماري هاي سيستم ايمني مي تواند باعث بروز خشكي چشم شود. 7. كمبودهاي تغذيه اي نيز نقش مهمي در ابتلا به خشكي چشم دارد. كمبود ويتامين A مي تواند به موارد شديد و خطرناك خشكي چشم منجر شود. 8. استفاده از لنز تماسي يكي از علل شايع خشكي چشم است. اين لنزها مي توانند اشك را جذب كنند و باعث خشكي چشم شوند.
- علائم مهم خشكي چشم كدامند؟
گرچه اين بيماري خشكي چشم نامگذاري شده است، اما در اكثر مواقع فرد مبتلا احساس نمي كند كه چشمش خشك شده، بلكه بيشتر افراد بدليل سوزش و خارش و گاهي اشك ريزش چشم ها ابراز ناراحتي مي كنند. شايعترين علائم خشكي چشم عبارت از سوزش و خارش چشم ها، احساس وجود جسم خارجي مانند شن ريزه در چشم، تاري ديد كه اغلب با پلك زدن برطرف مي شود، قرمزي چشم، حساسيت به نورهاي شديد، ريزش بيش از حد اشك و عدم تحمل لنز تماسي است. البته لازم به ذكر است كه معمولاً اين علائم در هر دو چشم ايجاد مي شود. شدت علائم در زمان هاي مختلف يكسان نيست و اغلب پس از قرار گرفتن در معرض باد و گرد و غبار، كار با كامپيوتر، تماشاي تلويزيون يا مطالعه طولاني مدت تشديد مي شود.
- روش تشخيص خشكي چشم چيست؟
در صورتي كه به علت وجود علائم فوق احتمال مي دهيد كه مبتلا به خشكي چشم شده ايد حتما با پزشك مشورت كنيد. به ياد داشته باشيد كه خشكي چشم علاوه بر آن كه احساس ناراحتي ايجاد مي كند در صورتي كه شديد باشد ممكن است باعث ايجاد لك قرنيه و كاهش ديد دائمي شود. بعلاوه راه هاي اصلي تشخيص اين بيماري بر عهده چشم پزشك است.
لطفا منتظر باشید ...
