فوايد ومضرات تنقلات
فهرست تنقلات سالم و بي ضرر دکترمحمدعلي تقي پور با وجود اينکه تنها اسم بچه هاي بي گناه بد در رفته خوب ميدانيم که بزرگترها نه تنها چندان به خوردن تنقلات بي ميل نيستند که گاهي بيشتر از بچه ها هم تنقلات مصرف ميکنند. چيپس، پفک، ذرت بو داده، انواع شکلاتها و کيکها، بستني و هزاران مدل تنقلات مختلف با طعمهاي مختلف در بازار وجود دارد که گاهي نميتوان در مقابل آنها مقاومت کرد.به هر حال چون ميدانيم که امکان ندارد شما بتوانيد مصرف تنقلات را کنار بگذاريد تصميم گرفتيم که براي شما توضيح دهيم چه تنقلاتي را مجازيد مصرف کنيد.متاسفانه هله و هوله و تنقلات اغلب با هم اشتباه ميشوند. اگر يادتان بيايد پدر بزرگها و مادربزرگها هميشه در جيبشان يا گوشه کمدخانه نخودچي، کشمش، گندم، شاهدانه،عدسک و غيره ميگذاشتند و به نوه هايشان ميدادند تا بخورند و لذت ببرند و البته بچه ها آنقدر اين طور چيزها را دوست دارند که اگر چشم آنها را دور مي ديدند...البته مصرف تنقلات اصلا بد نيست، حتي متخصصان تغذيه معتقدند که مصرف چند وعده غذا و تنقلات کم حجم به جاي تنها سه وعده پر حجم در روز بسيار بهتر است اما تنقلات بايد سالم هم باشد.دکتر الاين مگي معتقد است فقط وقتي بايد غذا بخوريد که گرسنه هستيد و به محض اينکه احساس کرديد گرسنگيتان رفع شد ديگر دست از غذا بکشيد.ميان حالت پرخوري و رفع گرسنگي زمين تا آسمان فاصله است. اگر به محض رفع گرسنگي بلافاصله غذا خوردن را متوقف کنيد هر دو تا 3 ساعت يکبار گرسنه ميشويد و با مصرف کمي مواد خوراکي و رفع گرسنگي مشکلتان حل ميشود وبه جاي 3 وعده غذاي حجيم، چند وعده غذاي سبک مصرف مي کنيدفهرست به درد بخور از تنقت سالم
ذرت بو داده:
اگر به صورت کارخانهاي در مايکروويو آماده شود روغن آن زياد است و اصلا خوب نيست.بهتر است ذرت بو داده در منزل با کمي مارگارين يا کره درست شود تا چربي کمتري داشته و قابل کنترل باشد.ميوه و خوراکيهاي تهيه شده از ميوه (مثل مخلوطي از ميوه هاي خرد شده مختلف) ميتواند يکي از بهترين و مناسبترين تنقلات باشد.بستني:هر چقدر خامه و شکلات آن بيشتر باشد، بدتر است. بهترين راه اين است که بستني را با حجم زيادي ميوه يا ژله مخلوط کنيد تا مقدار بستني مصرفي کمتر شود.در اين صورت بستي به يکي از تنقلات سالم تبديل ميشود.شيريني:
مصرف آن بايد گهگاه باشد وگرنه مصرف هر روز آن خطرناک است. در مجموع هر چه ميزان شيريني آن کمتر باشد بهتر است، ولي نبايد آن را ممنوع کنيد.اگر فرزند شما از توک يا همان ترد به مقدار زيادي مصرف ميکند ميتوانيد روي آن يک لايه پنير کم چرب بگذاريد تا حداقل پروتئين هم به او برسد.در اين صورت خوراک کاملتري خواهيد داشت.غلات:
مثل گندم بو داده، جوي بو داده يا موادي از اين قبيل بسيار سودمندند و فوايد زيادي دارند.ماست:ماست هم ميتواند يکي از تنقلات باشد، ضمن اينکه منبع خوبي از کلسيم است. بهتر است ماست را با ميوه ها مخلوط کنيد تا به يک خوراکي خوشمزه تبديل شود.آب نبات و شکلات:
بهتر است مصرف نشود، اما چون بچه ها به آن تمايل دارند چارهاي نيست ولي هر چه اندازه آن کوچکتر باشد بهتر است. در ضمن اگر هر روز از آنها استفاده شود چاقي بزودي از راه ميرسد.آب ميوه:بسيار بهتر از نوشابه و ديگر نوشيدني هاي صناعي است. آب ميوه تازه يکي از بهترين خوراکيها براي فرزندان تشنه از گرماي تابستان محسوب ميشود.سبزيهاي پخته:
مثل نخودفرنگي، هويج، باقلا و غيره اگر به صورتي خوشمزه تهيه شده و خوب تزيين شوند بچه ها هم نسبت به آنها تمايل پيدا ميکنند.کيک:
شکي نيست که بسيار خوشمزه است، ولي نبايد به عنوان تنقلات هر روزه مصرف شود. کيکهاي کوچک هفته اي يکبار کافي است.چيپس:
اشتباه نکنيد! بهتر است به جاي چيپس، سيب زميني را به شکلهاي مختلف سرخ کرده يا به مدلهاي متفاوت ببريد و به فرزندتان بدهيد.پيدا کردن تنقلات مناسب براي کودکان مثل پيدا کردن سوزن در انبار کاه است. مشکل اصلي اين است که از وقتي کودک بسيار کوچک است (مثل 2 سال)، والدين، نوشابه و شکلات و تنقلات اين چنيني را به او مي دهند.طبيعي است که کودک کم سن و سال اصلا آنها را نميشناسد و اگر هم بشناسد نميتواند خودش آنها را تهيه کند. پس اين بزرگترها هستند که با دست خودشان براي خود و فرزندشان مشکل درست ميکنند و بعد هم کلي شکايت دارند. بيشتر تنقلات موجود در فروشگاه ها پر از چربي و شکر است و اصلا مناسب نيست.وقتي طفل شما از 2 سالگي به اين طعم ها و به اين حد شيريني عادت کند ديگر غذاهاي کم شيرين را نميپذيرد. تنقلات آماده که در فروشگاهها به فروش ميرسند حاوي چربيهاي ترانس هستند که باعث گرفتگي عروق ميشوند، در ضمن اين چربيها کلسترول بد يا LDL را در خون بالا مي برند.هر چه تنقلات در منزل تهيه شود بهتر است، چون از اين چربي هاي صنعتي کمتر مصرف ميشود و مقدار چربي و شيريني آن دست خود شما خواهد بود. معمولا روي بعضي مواد غذايي و تنقت نوشته شده که روغن هيدورژنه به کار رفته اگر اين نوشته را ديديد بهتر است از مصرف آن ماده صرفنظر کند.توجه داشته باشيد هيچ حد سلامت و ايمني براي چربيهاي ترانس وجود ندارد و بهتر است به هيچ عنوان مصرف نشوند.سازندگان بسياري از تنقلاتي که در بازار وجود دارند ادعا مي کنند که ماده غذايي آنها از ميوه هاي تازه تهيه شده است.اما اصل قضيه اين است که آنها از شربت و عصاره شيرين و شيره مانند ميوه ها استفاده ميکنند که نه تنها خاصيت تغذيه اي خوبي ندارد بلکه شيريني زياد آن اشتهاي کودک را کور ميکند.متخصصان تغذيه معتقدند شايعترين مشکل تنقلات در کودکان اين است که آنها عادت ميکنند يک نوع تنقلات خاص مثل کيک، پفک يا چيپس را هر روز مصرف کنند.هدف از تنقلات سالم آن است که دست کم 2 گروه غذايي اصلي مثل کربوهيدرات و پروتئين با هم تلفيق شوند، مثلا روي بيسکويت يک لايه پنير يا پودر گردو ريخته و سپس مصرف شود.مثالهايي از تنقت سالم شامل موارد زير است که البته خودتان با ذائقه و امکانات فردي ميتوانيد آنرا تغيير دهيد:يک ساندويچ کوچک از گوشت (مرغ يا ماهي يا گوشت قرمز) همراه با مغز خرد شده بادام زميني سبزيهاي مختلف مثل هويج، کرفس يا نخود فرنگي که داخل گوجه فرنگي خالي شده قرار داده شوند.ماست ميوه يا مخلوط کردن انواع ميوه با ماست کم چرب مخلوطي از ميوه تازه، ماست و آب ميوه که در مخلوط کن با هم مخلوط شده اند مصرف شوند.حلقه هايي از گوجه فرنگي که روي آن يک لايه پنير گذاشته شده باشد.قاچهاي خوش شکل و جذاب هندوانه تخم مرغ آب پز که در نان کامل سبوسدار به صورت ساندويچ در آمده باشد.ماست کم چرب که با توت فرنگي و پودر بادام مخلوط شده باشد.ذرت بو داده اي که در منزل تهيه شده باشد.حلقه ها يا برشهايي از موز که روي آن کره بادام زميني قرار داده شود.آجيل ها و دانه هاي روغني مختلف که با هم مخلوط شوند، ميتوان از پودر اين مخلوط روي خوراکي هاي ديگر استفاده کرد. يک مشکل ديگر در مصرف تنقلات اين است که به حجم آنها توجه نميشود. تنقت بايد با حجم کم در اختيار کودک قرار بگيرد تا تنها به عنوان يک ميان وعده غذايي مورد استفاده قرار بگيرد.بهتر است تا حد ممکن مصرف کربوهيدرات را در کودکان محدود کرد. هر چه کمتر از شکلات، کيک، آب نبات، برنج، لازانيا و ماکاروني استفاده شود بهتر است، چرا که کودک به اين شيوه تغذيه عادت ميکند.در ضمن از ديگر گروه هاي غذايي نيز مواد مختلفي دريافت مي کند.