دکتر رضا آمري نيا آشاميدنى ها و تعداد وعده هاى غذايى با تاثيرى که بر روى ميکروب هاى موجود در محيط دهان مى گذارند، نقش مهمى را درتکامل دندان و لثه و همين طور نسوج و ساختار استخوانى محيط دهان و همچنين پيشگيرى از انواع بيمارى هاى دهاندارند که عمدتاً اين تاثيرات به شکل سيستميک است. کمبود ويتامين هاى B ،B12، C، ريبوفلاوين، فولات ها و مواد معدنى چون روى، آهن و در کاهش روند ترميم نسوج دهانى موثرند. به همان نسبت که کمبود مواد يادشده در شکل گيرى و سلامت دهانموثر است متقابلاً شکل و سلامت حفره دهان نيز در دريافت مواد فوق و استفاده از آنها نقش دارند يا به عبارتى مى توان گفت اين دو وضعيت به گونه اى به هم وابسته اند.بيمارى هاى دهان عمدتاً در پى پوسيدگى دندان ها ايجاد مى شود. فقدان يک يا چند دندان و يا بى دندانى کامل در بيماران بالاى سال رايج است که اين خود تاثير بسزايى در تغذيه اين دسته از افراد دارد که علاوه برآن باعث اخلال در رشد، تکامل، بقا و ساختار حفره دهانى مى شود. جزئيات اشاره شده در ذيل بخشى از اين مشکلات را مطرح مى سازد. بيمارى هاى پريودنتال به صورت يک بيمارى موضعى و سيستميک محسوب مى شود.کمبود موادى مانند ويتامين هاى A ،C، E، فولات ها و بتاکاروتن و املاح معدنى چون کلسيم، فسفر و روى در ايجاد بيمارى يادشده نقش موثرى دارند. سرطان هاى دهان که اغلب در اثر استفاده بيش از حد در مصرف تنباکو و الکل رخ مى دهد با اينکه از سويى باعث افزايش نياز به کسب انرژى و مصرف مواد غذايى در بيمار مى شود از طرف ديگر مشکل توانايى در خوردن و تغذيه را براى وى به ارمغان مى آورد که اين عمدتاً مى تواند ناشى از روش هاى درمانى مانند جراحى ها، راديوتراپى، شيمى درمانى و ساير موارد درمانى باشد. از بيمارى هاى حاد و مزمن ديگرى که مى توانند در توانايى خوردن تاثير منفى داشته باشند مى توان به ديابت کنترل نشده اشاره کرد که توام با سندرم سوزش زبان، برفک و خشکى دهان است همچنين مشکلات دهانى ناشى از نقص سيستم ايمنى از قبيل سندرم اکتسابى نقص ايمنى (ايدز) است.
• نقش تغذيه در تکامل دندان
تکامل دندان هاى شيرى در ماه دوم و سوم جنينى آغاز مى شود و معدنى شدن آنها در ماه چهارم جنينى تا دهه اول زندگى فرد ادامه دارد. مواد غذايى که جنين از مادر دريافت مى نمايد نقش موثرى در تشکيل و تکامل ساختار دندان ها در مرحله قبل از رويش آنها دارد. تشکيل دندان ها با معدنى شدن ماتريکس پروتئينى آنها همراه است. در عاج، پروتئين به صورت الياف کلاژن هستند که براى ساخت آنها وجود ويتامين C ضرورى است و يتامين D جزء اساسى جهت تشکيل بلور هاى هيدروکسى آپاتيت از کلسيم و فسفر است، فلورايد نيز با اضافه شدن روى بلور هاى هيدروکسى آپاتيتيک لايه مقاوم به پوسيدگى را روى دندان ها ايجاد مى کند. تغذيه و رژيم غذايى در تمام مراحل تکامل، رويش و بقاى دندان موثر است. پس از رويش تغذيه نقش موثر و مداومى در تکامل و تقويت و معدنى شدن مينا و بقيه اجزاى دندان دارد. نقش موضعى مواد غذايى مصرفى به ويژه از طريق کربوهيدرات هاى تخميرشدنى و تعداد دفعات مصرف غذا که در پى آن توليد اکسيد هاى آلى توسط باکترى هاى دهان از اين مواد موجب پوسيدگى مى شود را نبايد فراموش کرد که در طول زندگى فرد رژيم غذايى نقش موثرى را در دندان ها، استخوان ها، پايدارى نسوج دهان و مقاومت در مقابل عفونت و افزايش عمر دندان ها دارد.
• پوسيدگى دندانى
پوسيدگى دندان يکى از رايج ترين بيمارى هاى عفونى است و براساس گزارشات پنج برابر رايج تر از آسم است. در نتيجه تقريباً درصد تا درصد بچه هاى ايالات متحده درصد دندان هايشان پوسيده است. بررسى پوسيدگى دندان ها نشان مى دهد که بچه هايى که والدين آنها حداقل تا ليسانس تحصيل کرده اند کمتر از بچه هايى که والدين آنها کمتر از ليسانس هستند به پوسيدگى دندان ها مبتلا هستند. ايجاد پوسيدگى به عواملى چون ترکيبات مينا و عاج، محل قرارگيرى دندان ها، نوع و ميزان بزاق، وجود شيارها و حفرات در تاج دندان بستگى دارد و ترکيبات بزاق را هم بايد به آن اضافه کرد. بزاق هاى الکالوئيدى اثر پيشگيرانه دارند به همان ميزان که بزاق اسيدى موجب افزايش خطر پوسيدگى مى شود روش زندگى نيز در اين پديده موثر است. اينکه نقش جداگانه اى براى عوامل تغذيه خانوادگى، الگوى تغذيه با عوامل ژنتيکى در عين مطرح بودن قائل باشيم کار دشوارى است. باکترى ها عامل اساسى در ايجاد پوسيدگى هستند.
• عوامل تغذيه اى موثر بر ايجاد پوسيدگى
تعداد دفعات مصرف کربوهيدرات هاى قابل تخمير، نوع تغذيه، تعداد دفعات غذا خوردن، ترکيبات مواد غذايى و آشاميدنى، مدت زمان تماس دندان با مواد غذايى و آشاميدنى. کربوهيدرات هاى قابل تخمير ماده ايده آل براى باکترى ها هستند و فرآورده هاى اسيدى ناشى از آنها موجب کاهش PH بزاق به پايين تر از / مى شوند که زمينه مناسب را براى توليد پوسيدگى فراهم مى آورند. مواد قندى تخمير شونده در چهار گروه از شش گروه مواد غذايى موجود هستند. - حبوبات - ميوه ها - فرآورده هاى لبنى - مواد قندى. با وجود اينکه بعضى سبزيجات نيز شامل مواد قندى تخمير شدنى هستند ولى گزارشى مبنى بر پوسيدگى زايى آنها ارائه نشده است. موادى چون نشاسته که بالقوه داراى قابليت تخمير هستند موجب کاهشPH بزاق به کمتر از / مى شود. بيسکويت، کراکر، چيپس، نان و انواع ميوه ها (تازه، خشک و کمپوت) و همچنين آب ميوه ها نيز پوسيدگى زا هستند. تمايز بين مواد پوسيدگى زا، متوقف کننده پوسيدگى و ضدپوسيدگى بسيار بااهميت است. نتايج مطالعات نشان داده است که ميزان اسيدى که از تخمير مواد غذايى توسط باکترى ها ايجاد مى شود به اندازه قندى که در آن ماده وجود دارد بستگى دارد. پوسيدگى زايى همچنين مى تواند تحت تاثير عوامل ديگرى مانند حجم و ميزان بزاق توليد شده در فرد، تعداد وعده هاى مصرف غذا، ترکيبات مواد غذايى مورد استفاده، ميزان تشکيل پلاک ميکروبى و ميزان استعداد ژنتيکى فرد قرار گيرد. مواد غذايى متوقف کننده پوسيدگى يا آن دسته که توسط ميکروب هاى پلاک قابل سوخت و ساز نيستند PH بزاق را به پايين تر از / کاهش نمى دهند اين مواد شامل پروتئين هايى چون تخم مرغ، ماهى، گوشت، بعضى سبزيجات و آدامس هاى بدون قند هستند. شيرين کننده هاى غيرکربوهيدراتى از قبيل ساخارين، سيکلامات ها و اسپارتام نيز جزء اين گروه هستند. بعضى از شواهد دال بر اين است که گروه اخير به علت اينکه مواد مورد نياز را در اختيار استرپتوکوک قرار نمى دهند متوقف کننده پوسيدگى هستند.مواد غذايى ضدپوسيدگى، موادى هستند که هنگام استفاده از آنها جذب غذا هاى اسيد و ژنتيک توسط باکترى ها مختل مى شود. الکل هاى پنج قندى جزء اين دسته محسوب مى شوندزيرا توسط آميلاز بزاق تجزيه نمى شوند. مکانيسم عمل آنها شامل فعاليت هاى ضدميکروبى عليه استرپتوکوک موتان است. تاثير آدامس از طريق ترشح بزاق است که منجر به افزايش فعاليت خنثى سازى بزاق و در پى آن افزايش زدودن کربوهيدرات هاى تخمير شونده از سطح دندان مى شود. آدامس هاى بدون قند از طريق افزايش جريان بزاق در کاهش پوسيدگى موثر هستند. توصيه مى شود پس از غذا هاى حاضرى يا وعده هاى غذايى مورد استفاده قرار گيرند تا احتمال پوسيدگى را کاهش دهند در عين حال امکان معدنى شدن مجدد بخش هاى تخريب شده دندان نيز افزايش مى يابد. در واقع مکانيسم ضدپوسيدگى گزيليتول موجود در آدامس جايگزين شدن آن به جاى کربو هيدرات هاى تخميرشونده رژيم غذايى است. استرپتوکوک موتان قادر به متابوليزه کردن گزيليتول نيست. از ديگر مواد ضدپوسيدگى پنيرها مى توان از پنيرچدار و سوئيسى نام برد.
• عوامل موثر بر پوسيدگى زايى مواد غذايى
مواد حاوى کربوهيدرات هاى تخمير شونده نقش عمده اى در عمليات تخريبى باکترى ها در توليد پوسيدگى دارند. پوسيدگى زايى به اجزاى تشکيل دهنده ماده غذايى وابسته است به عبارتى به شکل ترکيبات ماده غذايى و اينکه همراه با چه ماده ديگرى مورد استفاده قرارگيرد و مدت زمان تماس آن با دندان و تعداد دفعات مورد استفاده بستگى دارد. شکل و فرم ماده غذايى و پايدارى آن نقش مهمى در ميزان پوسيدگى و کاهش PH دارد. شکل و فرم ماده غذايى مشخص کننده مدت زمان تماس آن در دهان با دندان ها است که تاثيرگذار بر مدت کاهش PH يا روند توليد اسيد است. مايعات به سرعت از دهان شسته مى شوند و قابليت چسبندگى کمترى دارند و بالعکس مواد غذايى جامد مانند کراکر، چيپس، شيرينى ها و دانه هاى خوشبو کننده دهان که حاوى قند هستند موجب افزايش زمان تماس دهان با قند مى شود. قوام ماده غذايى بر چسبندگى آن موثر است. مواد جويدنى مانند آدامس گرچه حاوى ميران قند بالايى است ولى تحريک توليد بزاق، چسبندگى کم نسبت به مواد جامد يا غذا هاى چسبنده مثل اسنک ها و کراکرها و چيپس ها که ساکاروز کمى دارند، از ضرر کمترى برخوردارند. مواد غذايى حاوى درصد فيبر بالا به علت اينکه کربوهيدرات تخمير شونده کمى دارند نيز متوقف کننده پوسيدگى هستند مانند پاپ کورن (ذرت بوداده) و سبزيجات خام. مواد نشاسته اى که توسط آميلاز بزاق قابل تخمير هستند هرچه مدت ماندگاريشان در دهان بيشتر شود ميزان پوسيدگى زايى آنها افزايش مى يابد. هنگامى که اين مواد بين دندان ها گير مى کنند فرصت بيشترى دارند تا توسط آميلاز بزاق هيدروليز شوند. تکنيک هاى بررسى شده بيانگر آن است که برخى از باکترى ها نشاسته ها را سريعاً تخمير مى کنند و از طريق هيدروليز ناقص يا با کوچک کردن اندازه قطعات آنها باعث ايجاد پوسيدگى مى شوند. اگر چه آب نبات هاى حاوى قند باعث افزايش سريع در ميزان قند حفره دهانى مى شود که توسط باکترى ها هيدروليز مى شود، ولى اثر اينها کوتاه مدت است. مواد غذايى حاوى کربوهيدرات ساده و دسرها (مانند چيپس سيب زمينى، نان خشک، شيرينى، کيک، نان روغنى شيرين )براى مدت طولانى غلظت قند دهان را به مرور افزايش مى دهند زيرا اين غذاها اغلب به سطوح دندان ها مى چسبند و نسبت به آب نبات ها مدت طولانى ترى دردهان باقى مى مانند. در ترکيبات غذايى محصولات لبنى به خاطر کلسيم، فسفر، قابليت پوسيدگى پايينى دارند. مطالعات نشان داده است که پنير و شير وقتى با موادپوسيدگى زا مصرف مى شود به بافر کردن PH اسيد کمک مى کند. پنير بخصوص پنير چدار خصوصيات ضد پوسيدگى زايى دارد و ترشح بزاق را تحريک مى کند که پلاک راکم کند. خوردن پنير با کربوهيدرات هاى قابل تخمير مثل دسر در انتهاى يک وعده غذا ممکن است پوسيدگى زايى غذا را کم کند. حبوبات که مقدار قابل ملاحظه اى کربوهيدرات قابل تخمير ندارند و چربى و فيبر آنها زياد است پوسيدگى را متوقف مى کنند. غذا هاى پروتئينى مثل غذا هاى دريايى ماهى، گوشت و تخم مرغ و مرغ، همچنين چربى هايى مثل روغن مارگارين و کره نباتى پوسيدگى را متوقف مى کنند. ترتيب خوردن و ترکيبات غذايى روى پتانسيل ايجاد پوسيدگى موثر است. موز به علت اينکه حاوى کربوهيدرات قابل تخمير است با توجه به چسبنده بودن آن پوسيدگى زا است ولى وقتى با غلات و شير خورده مى شود کمتر ايجاد پوسيدگى مى کند. شير قابليت چسبندگى ميوه را کمتر مى کند. کلوچه خشک وقتى با پنير خورده مى شود کمتر پوسيدگى زا است تا زمانى که به تنهايى خورده مى شود. مصرف پنير و شير در انتهاى وعده غذايى و يا چنانچه توام باکربوهيدرات استفاده شود به علت قابليت بافرى آنها ضمن مطبوع کردن غذا موجب کاهش پوسيدگى مى شود. مصرف مواد غذايى پوسيدگى زا توام با نوشابه احتمال توليد اسيد را افزايش مى دهد. زمانى که يک کربوهيدرات قابل تخمير مصرف مى شود کاهش PH باعث تسريع در فعاليت تخريبى مى شود که در ظرف - دقيقه شروع شده و تا دقيقه اثر آن باقى مى ماند. وعده هاى خوراکى بين غذايى عمدتاً حاوى کربوهيدرات هاى قابل تخمير بالايى است که اين امر احتمال ميزان پوسيدگى زايى آنها را به مراتب بيشتر از وعده هاى اصلى غذا در بردارد. خوردن چندين شيرينى در يک زمان که به دنبالش مسواک بزنيد و دهان را با آب شست وشو دهيد کمتر پوسيدگى زاست تا اين که در طول روز چندين بار و هر بار يک شيرينى بخوريد. پروسه پوسيدگى با توليد اسيد شروع مى شود و ناشى از متابوليسم باکترى ها در پلاک دندانى است. پلاک يک توده بى رنگ و چسبناک از ميکروارگانيسم ها و پلى ساکاريدها است که در اطراف دندان تشکيل مى شود و به دندان ها و لثه ها مى چسبد و اين خود باکترى توليد کننده اسيد را مى پرورد و محصولات آلى ناشى از سوخت و ساز آنها را در تماس با سطح دندان نگه مى دارد. چندين دسته از نوشيدنى ها شامل نوشيدنى هاى سبک، نوشابه هاى انرژى زا، آب ميوه و نوشابه هاى حاوى مکمل هاى حاوى ويتامين C داراى ميزان بالايى از اسيد است. بنابراين مى تواند يک PH اسيدى ايجاد کند.
• انواع پوسيدگى
اگر چه در کل شيوع پوسيدگى در ايالات متحده کاهش يافته ولى با اين حال بيش از درصد بچه هاى سنين تا سال پوسيدگى دندان دارند. مطابق بررسى هاى تغذيه اى و معاينات ادوارى بيش از درصد کودکان تا سالگى پوسيدگى داشتند. از پوسيدگى هاى ريشه روى سطح ريشه دندان هاى دائمى به دنبال عقب نشينى لثه رخ مى دهند که اين مسئله در معاينات افراد مسن به چشم مى خورد. فاکتور اوليه در ايجاد پوسيدگى ريشه عقب نشينى لثه است که اغلب ناشى از بيمارى لثه است که در اين حالت ريشه هاى عريان بسيار مستعد به پوسيدگى هستند. فاکتور هاى ديگرى که به افزايش شيوع اين پوسيدگى ارتباط دارد، سن، فقدان فلورايد موجود در آب، بهداشت ضعيف دهان و خوردن مکرر کربوهيدرات هاى قابل تخمير است. درمان پوسيدگى ريشه شامل ترميم دندان و مشاوره تغذيه است. پوسيدگى ريشه يک بيمارى عفونى دندان است که در بالغين مسن تر بيشتر مشاهده مى شود زيرا اين جمعيت دندان هاى طبيعى خود را در مدت بيشترى نگه داشته اند.
• فلورايد
فلورايد ماده اوليه ضد پوسيدگى است که به صورت سيستميک و موضعى به کار مى رود و به عنوان يک معيار مطمئن و موثر جوامع بشربراى کاهش شيوع و وقوع پوسيدگى هاى دندان است. در سال تا افزودن فلورايد به آب به تنهايى درصد تا درصد موجب کاهش شيوع پوسيدگى در افرادى که از اين آب استفاده کرده اند، شد. افزودن فلورايد به آب از سال تا ،درصد شيوع پوسيدگى را کاسته است. به کارگيرى فلورايد روى پيشگيرى از پوسيدگى به صورت افزودن فلورايد به آب، خمير دندان ها و دهانشويه ها همچنين استفاده ازنوشيدنى هايى با آب داراى فلوريد انجام مى شود. سه مکانيسم اوليه عمل فلورايد روى دندان ها به اين قرار است. اولاً وقتى با مينا و عاج تماس مى يابد با کلسيم و فسفر موجود در آنها فلوروآپاتيت را تشکيل مى دهد و اين ترکيبى است که نسبت به هيدروکسى آپاتيت به اسيد مقاوم تراست. فلورايد همچنين ترميم و معدنى شدن مجدد سطح دندان هاى پوسيده را تسريع مى کند و کمک مى کند که روندتخريب معکوس شود و موجب افزايش مقاومت سطح دندان در برابر پوسيدگى شود. در نهايت، فلورايد موجب کاهش اثر تخريبى باکترى ها در حفره دهان از طريق تداخل در تشکيل و عملکرد ميکرو ارگانيسم ها مى شود. فلورايد ممکن است به صورت موضعى و سيستميک به کار رود. وقتى در غذا و نوشيدنى مصرف مى شود فلورايد وارد جريان خون سيستميک مى شود و در استخوان ها و دندان ها تجمع مى کند. گردش خون سيستميک با فراهم کردن فلورايد در بزاق اثر موضعى هم دارند. مقدار کمى از فلورايد وارد بافت نرم مى شود و باقى مانده آن در بزاق ترشح مى شود. منبع اوليه فلورايد سيستميک آب فلوريده شده است. غذا و نوشيدنى ها مقدار کمترى فلورايد دارند. منابع فلورايد موضعى شامل خمير دندان، ژل ها، دهانشويه که روزانه توسط مصرف کننده ها استفاده مى شود و فلورايد غليظ شده توسط متخصصان دندان بيشتر به صورت هاى ژل ها _ خميرهابه کار مى رود.
• افزودن فلورايد به آب
افزودن فلورايد به عنوان يک اقدام بهداشت عمومى توسط انجمن دندان پزشکان آمريکا و انجمن تغذيه آمريکا مورد تائيد قرار گرفته است. اين انجمن ها بهداشت دهانو نيز ارزش افزودن فلورايد به آب را در زمينه پيشگيرى از بيمارى هاى دندانى و حفاظت از دندان ها مورد تاکيد قرار مى دهند. اما به رغم اين حمايت، استفاده گسترده از فلورايد مورد مخالفت ضدفلورايدافزاها، واقع شده است که آنها مدعى اند فلورايد افزايى آزادى انتخاب هر فرد را محدود کرده و خطر ابتلا به ايدز و سرطان را افزايش مى دهد. خطر هاى مربوط به بيمارى ناشى از فلورايد بى پايه و اساس است.
• مراقبت هاى پيشگيرانه
در برنامه هاى پيشگيرى از پوسيدگى دندان، رژيم غذايى متعادل، اصلاح منابع و مقادير کربوهيدرات هاى قابل تخمير و تلفيق اعمال بهداشت دهانبا شيوه هاى زندگى افراد مورد توجه قرار مى گيرند. بعد از وعده هاى غذايى و غذاى سبک بايد مسواک زد، دهان را با آب شست يا آدامس(بدون قند) را به مدت - دقيقه جويد. عادات مثبت شامل خوردن خوراک هاى سبک، جويدن آدامس بدون قند بعد از خوردن يا آشاميدن موادى که موجب پوسيدگى مى شوند. با برنامه ريزى مناسب و بهداشت مناسب دهانو يک رژيم غذايى متعادل، خطر پوسيدگى زايى به شدت کاهش مى يابد. اعمالى که بايد از آنها پرهيز کرد عبارتند از استفاده از نوشيدنى هاى گازدار طى دوره هاى ممتد، خوردن متناوب غذا هاى سبک و نگه داشتن مقادير زيادى از مواد قندى يا آب نبات هاى خوشبو کننده دهان طى دوره هاى ممتد. دارو هاى جويدنى يا مايع بدون نسخه پزشک و ترکيبات ويتامينه هم ممکن است مواد قندى داشته باشند مانند ويتامين C که قند موجود در اسيد آن موجب پوسيدگى دندان مى شود و خواندن دقيق برچسب به منظور جلوگيرى يا کاهش استفاده از چنين محصولاتى مهم است. کربوهيدرات هاى قابل تخمير مانند آب نبات، بيسکويت ها، کلوچه، چوب شور و چيپس بايستى همراه وعده هاى غذايى خاصى خورده شود. يک تکه پنير در يک وعده غذايى نمونه اى از تدبير هاى کاهش پوسيدگى دندان است. چيپس ها و بيسکويت هاى سبک، ميوه ها و آب ميوه ها احتمالاً نسبت به همتا هاى چربى دار خود از تراکم قندى بيش ترى برخوردارند. اعمال مربوط به بهداشت دهاناز قبيل مسواک زدن و دهان شويى و جويدن آدامس بدون قند بعد از خوردن غذا مى تواند خطر پوسيدگى دندان را کاهش دهد. ترکيب کردن ميوه ها و پنير در وعده هاى غذايى موجب کاهش پوسيدگى زايى غذا هاى مذکور مى شود. تمايز بين مواد پوسيدگى زا، متوقف كننده پوسيدگى و ضدپوسيدگى بسيار بااهميت است. نتايج مطالعات نشان داده است كه ميزان اسيدى كه از تخمير مواد غذايى توسط باكترى ها ايجاد مى شود به اندازه قندى كه در آن ماده وجود دارد بستگى دارد. پوسيدگى زايى همچنين مى تواند تحت تاثير عوامل ديگرى مانند حجم و ميزان بزاق توليد شده در فرد، تعداد وعده هاى مصرف غذا، تركيبات مواد غذايى مورد استفاده، ميزان تشكيل پلاك ميكروبى و ميزان استعداد ژنتيكى فرد قرار گيرد. مواد غذايى متوقف كننده پوسيدگى يا آن دسته كه توسط ميكروب هاى پلاك قابل سوخت و ساز نيستند PH بزاق را به پايين تر از / كاهش نمى دهند اين مواد شامل پروتئين هايى چون تخم مرغ، ماهى، گوشت، بعضى سبزيجات و آدامس هاى بدون قند هستند. شيرين كننده هاى غيركربوهيدراتى از قبيل ساخارين، سيكلامات ها و اسپارتام نيز جزء اين گروه هستند. بعضى از شواهد دال بر اين است كه گروه اخير به علت اينكه مواد مورد نياز را در اختيار استرپتوكوك قرار نمى دهند متوقف كننده پوسيدگى هستند.مواد غذايى ضدپوسيدگى، موادى هستند كه هنگام استفاده از آنها جذب غذا هاى اسيد و ژنتيك توسط باكترى ها مختل مى شود. الكل هاى پنج قندى جزء اين دسته محسوب مى شوندزيرا توسط آميلاز بزاق تجزيه نمى شوند. مكانيسم عمل آنها شامل فعاليت هاى ضدميكروبى عليه استرپتوكوك موتان است. تاثير آدامس از طريق ترشح بزاق است كه منجر به افزايش فعاليت خنثى سازى بزاق و در پى آن افزايش زدودن كربوهيدرات هاى تخمير شونده از سطح دندان مى شود. آدامس هاى بدون قند از طريق افزايش جريان بزاق در كاهش پوسيدگى موثر هستند. توصيه مى شود پس از غذا هاى حاضرى يا وعده هاى غذايى مورد استفاده قرار گيرند تا احتمال پوسيدگى را كاهش دهند در عين حال امكان معدنى شدن مجدد بخش هاى تخريب شده دندان نيز افزايش مى يابد. در واقع مكانيسم ضدپوسيدگى گزيليتول موجود در آدامس جايگزين شدن آن به جاى كربو هيدرات هاى تخميرشونده رژيم غذايى است. استرپتوكوك موتان قادر به متابوليزه كردن گزيليتول نيست. از ديگر مواد ضدپوسيدگى پنيرها مى توان از پنيرچدار و سوئيسى نام برد.
لطفا منتظر باشید ...
