بيستون پس از پشت‌سر نهادن موانع بسياري بالاخره سال گذشته در سي‌امين اجلاس کميتهء ميراث جهاني يونسکو در شهر ليتواني با راي قاطع اعضاي اين کميته پس از تخت سليمان، تخت جمشيد، چغازنبيل، پاسارگاد، نقش جهان، بم و منظر فرهنگي آن و سلطانيه به عنوان هشتمين اثر ايراني در فهرست يونسکو به ثبت رسيد تا نگاه جهاني را بيستون و کتيبهء دو هزار سالهء داريوش هخامنشي خيره سازد. با ثبت جهاني بيستون همگي روزهايي لبريز از آرامش را براي دشت بيستون به تصوير کشيدند، اما تنها يک ماه فاصله بود تا با اعلام ساخت شرکت صنعتي «هرسين» و آغاز فعاليت‌هاي شرکت پتروشيمي کرمانشاه که بزرگ‌ترين مانع بيستون براي ثبت در فهرست آثار جهاني يونسکو بود، روزهاي رويايي اين دشت را به شبي پر از کابوس تبديل کند. بيستون براي رسيدن به اين جايگاه تلاش بسياري کرد و روزگار پر از فراز و نشيبي را پشت سر گذاشت. جاده‌سازي و فعاليت شرکت‌هاي مختلف از جمله موانعي بود که اين دشت و داشته‌هاي تاريخي و باستاني‌اش پشت سرنهاد تا در حافظهء جهاني ماندگار شود، اما از همان ابتدا بزرگ‌ترين مانع بيستون براي ثبت دو کارخانهء پتروشيمي بود. پتروشيمي اول; سال‌ها پيش روبه‌رو‌ي کتيبهء داريوش و خيره در چشمان وي قد علم کرده بود و آلاينده‌هايش تهديدي جدي براي کتيبه و نوشته‌هاي داريوش به شمار مي‌رفت. در حالي که اين کارخانه به هيچ قيمتي حاضر به جابه‌جايي و تعطيلي نبود. شرکت دوم در کنار شرکت اول قد علم کرد تا شانس جهاني شدن بيستون به صفر برسد و کتيبهء داريوش دور از ديد همگان براي هميشهء تاريخ در کنج اين دشت پنهان شود. تا اين زمان بيستون براي جهاني شدن يک مرحله را با موافقت پشت سر گذاشته بود و نمايندهء ايکوموس براي بررسي پرونده‌اي که دولت ايران براي کميتهء ميراث جهاني ارسال کرده بود به ايران و دشت بيستون آمد. ورود نمايندهء ايکوموس همزمان با روي کار آمدن سيد‌طه‌هاشمي، به عنوان رييس پژوهشگاه سازمان ميراث فرهنگي بود. ايران تا اين زمان شانس جهاني شدن قره کليسا را براي ثبت در فهرست ميراث جهاني يونسکو در سال از دست داده بود و سازمان ميراث فرهنگي که به تازگي خانه تکاني کرده بود به هيچ وجه نمي‌خواست دوباره شاهد چنين اتفاقي باشد. بر همين اساس طه‌هاشمي، در گفت‌وگو‌ي رسانه‌اي به تمامي ايرانيان قول داد که هيچ چيز مانع ثبت جهاني بيستون نمي‌شود. جلسات بسياري با حضور وي و استاندار و مسوولان اجرايي استان کرمانشاه برگزار شد. نتيجهء جلسات غيرقابل باور بود. تمامي شرکت‌کنندگان به اين نتيجه رسيدند براي اين که تاريخ ماندگار اين ديار در جايگاه واقعي خود قرار گيرد بايد ساخت پتروشيمي دوم براي هميشه منتفي شود. همچنين در اين جلسه مقرر شد تا تمامي شرکت‌هاي موجود در محدودهء بيستون به تدريج تعطيل و به نقطهء ديگري منتقل شوند. شرکت پتروشيمي قديمي هم موظف به نصب فيلتر براي جلوگيري از صدمهء آلاينده‌هاي خود به کتيبهء بيستون شد. نتيجهء جلسه غيرقابل باور و همه چيز به نفع کتيبهء داريوش تمام شد. اما خوش‌باوري‌ها عمر کوتاهي داشت و زمزمهء فعاليت‌هاي پتروشيمي دوم روياي خوش کتيبهء بيستون را برآشفت. کارگران کارخانهء پتروشيمي بدون اطلاع پايگاه پژوهشي بيستون که به تازگي در صف پايگاه‌هاي جهاني قرار گرفته بود، شروع به حفر چاه‌هاي فلمن براي استفاده از آب رودخانه گاماسياب کرد. بعدها سيروس سميعي، مدير برنامه‌ريزي شرکت پليمر کرمانشاه در گفت‌وگو‌ي رسانه‌اي خود اعلام کرد که فعاليت شرکت پليمر هرگز متوقف نشده تا آرامش بيستون افسانه‌اي بيش نباشد. پيش‌تر طه‌هاشمي در گفت‌وگو با رسانه‌ها اعلام کرده بود که فعاليت اين شرکت متوقف شده است و حق فعاليت در دشت بيستون را ندارد، اما سميعي تاکيد کرد که سازمان ميراث فرهنگي به طور شفاهي از ما خواسته تا فعاليت اين کارخانه را متوقف کنيم، اما هيچ منبع رسمي اين درخواست را اعلام نکرده است. به گفتهء مسوولان شرکت پليمري هيچ نامهء رسمي از سوي سازمان ميراث فرهنگي به اين شرکت ابلاغ نشده و حتي مدير سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان کرمانشاه تاکيد کرد که اين شرکت يک پروژهء ملي است و حتما بايد ساخته شود. مسوولان شرکت براي اثبات گفته‌هاي خود از رونوشت نامهء رييس سازمان ميراث فرهنگي کرمانشاه سخن به ميان مي‌آورند. از سويي ديگر پس از اعتراض‌هاي مکرر اهالي مطبوعات و دوستداران ميراث فرهنگي مسوولان کارخانهء پتروشيمي پليمر، اين کارخانه را يک پروژهء ملي اعلام کردند که فعاليتش تنها توسط وزارت نفت و از سوي دولت متوقف مي‌شود. در همين زمان سازمان ميراث فرهنگي خبر از توقف فعاليت اين شرکت در دشت بيستون داد. اما خبر‌هاي بعدي نشان داد با وجود تمامي حساسيت‌ها و اعلام سازمان ميراث فرهنگي، کارخانهء پليمر همچنان به فعاليت خود ادامه مي‌دهد و مسوولان آن مدعي شدند که فعاليت اين شرکت هيچ ضرري براي کتيبهء بيستون و ساير آثار ندارد و اين کارخانه آلاينده‌اي که به محو کتيبهء بيستون منجر شود را توليد نمي‌کند. سازمان ميراث فرهنگي بالاخره از شرکت پليمر شکايت کرد و اين شرکت با حکم دادگاه مجبور به توقف فعاليت‌هاي خود در قلب تاريخي دشت بيستون شد. همزمان اسدالله بيرانوند، با اعلام خبر توقف فعاليت‌هاي کارخانه پتروشيمي از تلاش و رايزني مسوولان اين کارخانه با مسوولان کشوري سازمان ميراث فرهنگي براي ادامهء فعاليت‌هاي خود در دشت بيستون خبر داد. در همين زمان مسوولان کارخانهء پتروشيمي پليمر مدعي شدند که فعاليت‌هاي انجام گرفته در دشت بيستون با توافق سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي انجام مي‌گيرد، اما اسفنديار رحيم مشايي، رييس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري با رد اين ادعا، هرگونه ساخت و سازها در محوطه‌هاي تاريخي را خلاف قوانين سازمان ميراث فرهنگي خواند و تاکيد کرد که در محوطه‌هاي تاريخي تصميم‌ها براساس قوانين سازمان ميراث فرهنگي گرفته مي‌شود. بعد همه از اين اظهارنظرها، پتروشيمي همچنان به فعاليت‌خود ادامه داد و آنچه باعث تحرک سازمان ميراث فرهنگي شد اعتراض‌ها و واکنش‌هاي تند رسانه‌ها و مطبوعات سراسري کشور بود. سازمان ميراث فرهنگي در نامه‌اي به استانداري کرمانشاه خواستار همکاري استاندار براي توقف فعاليت‌هاي شرکت پتروشيمي در حريم جهاني و ملي بيستون تا انجام بررسي‌هاي کارشناسي سازمان ميراث فرهنگي و اعلام نتايج آن شد. از سويي ديگر هيات راهبردي پايگاه پژوهشي موظف شد تا بررسي خود را انجام دهد و براساس نظرات کارشناسي خروج يا باقي ماندن شرکت پتروشيمي را مشخص کند. پس از هفته‌ها بررسي، بلاخره هيات راهبردي بيستون نتيجهء بررسي خود را اعلام و به طور صريح و واضح خواستار خروج کارخانهء پتروشيمي از محوطهء جهاني بيستون شد. يکي از مسايلي که کارشناسان سازمان ميراث فرهنگي بارها عنوان کردند مشکلات محيط‌زيستي و لجن‌زار شدن يکي از مرغوب‌ترين دشت‌ها و اراضي کشاورزي بر اثر فعاليت کارخانهء پتروشيمي بود، اما سازمان محيط‌زيست تا به امروز هيچ واکنشي به اين اتفاق نشان نداد. اما هيات راهبردي با وجود اعلام صريح نظر خود مبني بر خروج شرکت پتروشيمي پلمير تصميم‌گيري را در حيطهء قدرت اسفنديار رحيم‌مشايي، رييس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري و معاون رييس‌جمهوري دانست. رحيم‌مشايي تا به امروز هيچ اظهارنظري دربارهء آخرين تصميم خود که سرنوشت هشتمين اثر ايراني در فهرست يونسکو را رقم مي‌زند، به رسانه‌ها اعلام نکرده‌است. بسياري از کارشناسان با توجه به اثرات سوء وجود چنين کارخانه‌اي در دشت بيستون و با توجه به اين‌که تنها درصد از اين پروژه تکميل شده و تا اتمام پروژه راه بسيار زيادي مانده است، زمان حاضر را بهترين موقعيت براي عقب‌نشيني پتروشيمي و جلوگيري از ضرر بيش‌تر مي‌دانند.
يونسکو و بام دو هوا
فعاليت‌هاي کارخانهء پتروشيمي تنها دغدغهء دشت بيستون پس از ثبت در فهرست جهاني يونسکو نبود، اما نکتهء خيلي مهم برخورد يونسکو با ماجراهايي است که در حريم بيستون اتفاق مي‌افتد. يک ماه پس از ثبت جهاني بيستون در يونسکو، زمزمهء ساخت شهر صنعتي هرسين در روستاي بزن‌‌آباد و در حريم جهاني و ملي بيستون بلند شد. به گفتهء مسوولان شرکت شهرک سازي کرمانشاه، ساخت شهرک صنعتي
لطفا منتظر باشید ...
