لطفا منتظر باشید ...
سنتهاي غلط مانع فعاليتهاي قرآني زنان است
فاطمه زماني علويجه ليلا چراغعلي در سال 1359 در خانوادهاي مذهبي در غرقباد ازتوابع شهرستان ساوه چشم به جهان گشود و از اوان كودكي با تشويق مادر و خواهر بزرگترش كه قاري ممتاز قرآن و از اساتيد قرآني محسوب ميشود، به يادگيري قرآن پرداخت و در مدتي كوتاه با استفاده از تعاليم اساتيد برجستهاي چون سيدمهدي سيف و استاد سيد محسن موسوي توانست به مدارج بالايي در زمينه قرائت قرآن دست يابد. وي همچنين موفق شد تحصيلات دانشگاهي خود را در رشته مورد علاقهاش ـ علوم قرآني ـ ادامه دهد و همواره در زمرة دانشجويان موفق و برتر دانشگاه باشد. وي علاوه بر فعاليت در زمينه قرائت و حفظ قرآن، به فعاليتهاي جنبي ديگري مانند كسب تجربه در رشته تواشيح و... نيز پرداخته است آنچه ميخوانيد، حاصل گفتوگويي است كه با وي داشتهايم.ابتدا در خصوص علم قرائت قرآن توضيحاتي كلي بدهيد.در قرائت هفت لحن وجود دارد كه عبارتست است: «بيات» كه بيش از چندصد رديف دارد و اكثر قراء، قرائت را ابتدا بااين دستگاه آغاز ميكنند. «سبا» دستگاهي است با آهنگ حزنانگيز كه آيات قيامت و عذاب را در اين دستگاه ميخوانند. سبا گوشههايي به نامهاي عجم و رملدارد. دستگاه ديگر «نهاوند» است كه آهنگي ضربي دارد و آيات داستاني را در اين دستگاه ميخوانند. دستگاههاي «سه گاه» و «رست»آهنگي شاد دارد و مناسب آيات بهشت و بشارت است و در دستگاه حجاز آيات هشدار دهنده و عذاب را اجرا ميكنند.اما يك قاري موفق و برجسته، ابتدا بايد مفاهيم آيات و شأن نزول آنها را بداند و سپس آنها را با الحان هفتگانه علم قرائت هماهنگ كند تا بتواند قرائتي در خور وشايسته ارائه دهد.وضعيت فعلي قرائت قرآن را در كشور چگونه ارزيابي ميكنيد؟
متأسفانه قرائت قرآن در حال حاضر عاري از ابتكار و نوآوري است. به عنوان مثال اگر قرائت قراء ايراني با قراء مصري مقايسه شود، ميبينيم كه قاريان ايراني گرچه در سطح خوبي هستند، ولي اغلب به صورت كليشهاي و در يك قالب خاص كار ميكنند و به عبارت بهتر قاري صاحب سبك كمتر داريم. البته اگر قاريان همزمان، به مفاهيم و حفظ نيز توجه داشته باشند، بالطبع موفقتر خواهند بود.به نظر شما قرائت يك «فنّ و تخصص» است يا يك «هنر»؟
نميتوان قرائت را به يكي از اين دو منحصر كرد. زيرا قرائت نه تنها تلفيقي از «فن» و «هنر» بلكه چيزي فراتر از آن است. استاد طبلاوي هنگام خواندن قرآن كنار جوي آب مينشست و همنوا با صداي دلنشين آب، قرآن ميخواند، اين مسلماً نميتواند صرفاً يك هنر يا فن باشد بلكه حس و ذوقي بالاتر از فن و هنر است كه به قاري جهت ميدهد. قرائت بدون حس، به دل نمينشيند و روح را آرامش نميدهد.به نظر شما چه ارتباطي ميان قرائت قرآن و موسيقي وجود دارد؟
به نظر من، قرائت قرآن فراتر از الحان هفتگانه است. از كلمه كلمة قرآن به راحتي آهنگ و موسيقي دريافت ميشود. در واقع خود آيات قرآن به قاري ميفهماند از كدام دستگاه در قرائت استفاده كند و ذوق قاري ميتواند بر موسيقي آيات اسم بگذارد. ما آيات را با قالبهاي موسيقايي هماهنگ نميكنيم، بلكه قالبها را با آيات هماهنگ ميسازيم.شما در قرائت از چه سبكي پيروي ميكنيد و تاكنون چه رتبههايي را كسب كردهايد؟
قرائت فني خود را با شيوة استاد شحات محمد انور آغاز كردم ولي اكنون براي غنيتر كردن لحن خود از نوارهاي استاد مصطفي اسماعيل هم بهره ميبرم. تاكنون دو بار در مسابقات دانشآموزي در سطح استان مركزي حائز مقامهاي ممتاز شده و يكبار در مسابقات بسيج دانشجويي مقام اول را كسب كردهام. امسال نيز موفق شدم رتبه اول مسابقات كشوري دانشكدههاي علوم قرآني را بدست آورم، به اضافه اينكه يكبار در مسابقات جهاد دانشگاهي و يكبار در مسابقات حفظ يك جزء مقامهايي كسب كردهام.موفقيت خود را مديون چه عواملي ميدانيد؟
اولين عامل موفقيت هر قاري، خود قرآن است. قرآن، خود به عنوان اولين مشوق و انگيزه در اين راستا بهشمار ميآيد و در مراتب بعدي تشويق خانواده، تعاليم اساتيد، علاقه خود فرد و تلاش و پشتكار او تأثير بسيار دارد.با توجه به اينكه شما قاري و حافظ قرآن هستيد، تأثير قرآن را بر خود چگونه ميبينيد؟
در حديثي آمده كه «وقتي جواني قرآن ميخواند قرآن با گوشت و خون او آميخته ميشود.» اين حديث صرفاً در مورد خواندن قرآن است. حال تصور كنيد كه يك قاري حافظ هم باشد. يعني چيزي بالاتر از آن. اينجاست كه قرآن با گوشت و خونش و ذره ذره وجودش عجين ميشود و علاوه بر آن وجود او با قرآن انس دائمي ميگيرد. اين جوان ديگر هرگز از قرآن جدا نخواهد شد كه اميدوارم در مورد من نيز چنين باشد.مشكلات و محدوديتهاي زنان را در زمينه قرائت قرآن چگونه ارزيابي ميكنيد؟
گاه برخي عوامل از جمله عرف و سنت غلط مانع فعاليتهاي زنان در اين عرصه ميشود. هنوز در جامعه جانيفتاده كه يك زن يا دختر ميتواند قاري ممتاز بينالمللي يا كشوري شود. اين يك تصور غلط است كه بايد تغيير كند. ضمنا مسابقاتي هم در سطح بينالمللي براي زنان برگزار نميشود. در كنار اين عوامل، كمبود اساتيد زن در سطح بالاي قرائت نيز مزيد بر علت است.به عنوان يك خادم جوان قرآن، براي رشد وتوسعه فعاليتهاي قرآني و جذب بيشتر جوانان به سمت قرآن چه پيشنهادي داريد؟
در حال حاضر، نهادهاي بسياري پرچمدار فعاليتهاي قرآني هستند، از جمله آموزش و پرورش، صدا و سيما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان تبليغات اسلامي و... اگر اين نهادها بصورت منسجم و هماهنگ عمل كنند، هم در بودجه صرفهجويي ميشود و هم بازدهي بيشتري خواهد داشت. و جوانها هم از چنين برنامههاي منسجم و سازمان يافتهاي بيشتر بهره خواهند برد و شاهد پيشرفت قابل ملاحظهاي در زمينة فعاليتهاي قرآني خواهيم بود.
