گزارش بخش مکتوب نمايشگاه قران - گزارش بخش مکتوب نمایشگاه قران نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

گزارش بخش مکتوب نمایشگاه قران - نسخه متنی

قربان عزیز زاده

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

گزارش بخش مکتوب نمايشگاه قران

قربان عزيززاده متولد سال 1325 آبادان، كارشناس ارشد نسخههاي خطي اسلامي و دكتراي رشته تاريخ اسلام است وي كه در نهمين نمايشگاه بين المللي قرآن كريم مسئوليت بخش آثار مكتوب را بر عهده دارد در گفت و گويي با خبرنگار گلستان قرآن، اطلاعاتي پيرامون فعاليت اين بخش در اختيار خوانندگان قرار داده است.

چه عاملي باعث جذب شما به بخش آثار مكتوب، به خصوص قرآن شد؟

يكي از مسئوليتهاي اداري من سرپرستي موزه رضا عباسي بود كه در آن بخشي به كتابت اسلامي اختصاص دارد و طبيعتا بخش عمدهاي از آثار كتابت دوران اسلامي را قرآنها تشكيل ميدهند.

با توجه به علايقم و با توجه به فرصتي كه به عنوان يك موزه دار و مدير موزه، برايم فراهم شده بود. ميتوانستم علايقم را به تجربه نزديك كرده و به اطلاعاتي دست پيدا كنم كه شايد براي علاقهمندان ديگري كه در موزه كار نميكنند، كمترقابل دسترسي است.

سازمان ميراث فرهنگي يكي از ارگانهاي تابعه وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامي است.و وقتي چنين نمايشگاهي برگزار ميكند، طبيعي است از نيروها و تخصص كارشناسي كاركنان خودش هم بهره بگيرد.

بخش مكتوب نمايشگاه از چه زماني و با چه هدفي فعاليت خود را آغاز كرده است و تا كنون در چه نمايشگاههايي شركت داشته است؟

بخش مكتوب از نمايشگاه اول به عنوان يكي از بخشهاي دائمي و اساسي نمايشگاه قرآن كريم كه آن زمان هنوز بين المللي نبود، آغاز به فعاليت كرد. همان زمان نمايشگاهي به اسم زيباييهاي قرآن كريم در موزه رضا عباسي برگزار كرده بودم كه مرادم از آن تذهيب، كتاب آرايي و جلد سازي قرآن كريم بود. و آنچه در داخل موزه به نحوي در تجليل از كلام الله مجيد طي قرون مختلف ساخته شده بود، در يك نمايشگاه به نمايش گذاشتم. يك بروشور و كاتالوگ هم برايش نوشتم كه همواره به نوشتن آن افتخار ميكنم. نوشتن بروشورها باعث شد به يك سري منابع و اطلاعات هم دسترسي يافته و اطلاعات پراكندهام را كلاسه كنم و اين زمينهاي براي رشد من در خصوص نسخهشناسي قرآن كريم شد، به اضافه اينكه از جهات ديگر قرآن همواره مورد توجه و علاقهام بوده و هست.

خلاصه اينكه خدماتم را از نمايشگاه اول به شكل غير مستقيم و از نمايشگاه دوم به طور مستقيم و با حضور در نمايشگاه شروع كردم و حتي در نمايشگاهي كه موزه هنرهاي معاصر برگزار كرد، من فقط به دنبال قرآنهاي مكتوب بر پوست و كاغذ نبودم. بلكه در ابنيهها هم به سراغ قرآن رفتم. حتي يك محراب كاشي زرين فام را از موزه، به نمايشگاه منتقل كردم و انواع اسلحه فلزي را هم به نمايشگاه بردم. چون محملي بر ثبت قرآن بود و لباسهايي را به نمايش گذاشتيم كه حاوي آيات بود. بسياري از اشياي تاريخي كه از ديدگاه هنري هم مورد توجه و حاوي كلام الله مجيد است، در آن نمايشگاه به نمايش در آمد و شكوه آن آثار موجب شد غرفه بخش مكتوب، غرفه برتر نمايشگاه شناخته شود و در تمام دورههاي گذشته هم سعي كردهام بخش مكتوب به نحو احسن به نمايش گذاشته شود. يكي از اهداف بخش مكتوب اين است كه در كتابت اسلامي، اوج قلههاي كتابت و كتابآرايي را به نمايش بگذارد و از اهداف جنبي نمايشگاه، در بخش مكتوب اين است كه آثار در معرض ديد عموم قرار گيرد و كساني كه ميخواهند در زمينه كتابت، تذهيب و جلدسازي اطلاعاتي به دست آورند، بتوانند بهترين نمونههاي كتابت اسلامي و فنون مرتبط با قرآن كريم را از نزديك ملاحظه كنند.

در برپايي چنين نمايشگاههايي، از حمايت ديگر سازمانها و ارگانها هم برخوردار بودهايد؟

بله. چون اصرار بر اين است تا آثار اصيل تري نمايش داده شود، در اين راه سازمانهاي معتبري واقعاً كمك كردند. از جمله، كتابخانه مركزي دانشگاه تهران چند سال است در اين خصوص مشاركت ميكند. كتابخانه مجلس شوراي اسلامي نهايت سعي را براي ارتقاي سطح كيفي بخش مكتوب صرف كرده و همچنين آستانه مقدسه حضرت معصومه (س) بي وقفه در اين امر شركت داشته و همواره از خدمات و كمكهاي كتابخانه ملي ايران برخوردار بوديم و براي فعال كردن بخش مكتوب از موزه ملي ايران، موزه دوران اسلامي، بويژه از موزه رضا عباسي و موزه هنرهاي تزئيني (سابق) و همچنين سازمان ميراث فرهنگي در حد كفايت بهرهمند شدهايم.

در مورد نسخههاي قرآن كريم كه در بخش مكتوب نمايشگاه قرآن ارائه شده، توضيحاتي بفرمائيد؟

در تشكيل بخش مكتوب نمايشگاه قرآن كريم برنامهاي كه داشتيم ارائه آثار قرآن قرن هشتم قمري (دوره ايلخاني) بود. مكتب ايلخاني يكي از مكاتب معروف و اصيل در زمينه كتابت، تذهيب و كتابآرايي قرآن كريم است. كه شاگردان بزرگ ياقوت مستعصمي آن را رونق دادهاند. از جمله احمد سهروردي شاگرد بزرگ وي كه از شاخصترين افراد در تاريخ محقق نويسي است و در شيوه خطوط اصلي اسلامي سرآمد همه اعصار به شمار ميآيد و نمونه كارش را از موزه دوران اسلامي گرفته و در نمايشگاه ارائه كرديم. همچنين بايد از مذهب بزرگي كه با احمد سهروردي كار ميكرد، يعني محمدبن ايبك ياد كرد كه در نمايشگاه نسخهاي ارايه شده كه خوشبختانه رقم سهروردي را به عنوان كاتب و رقم محمدبن ابيك را به عنوان تذهيب كار دارد. شاگرد بزرگ ديگر ياقوت و همطراز احمد سهروردي، پير يحيي جمال صوفي است و امسال با كمك موزه پارس موفق شديم 6 نسخه از آثار اصيل و بي بديل او را به نمايش بگذاريم. همچنين يك نسخه از قرآن كريم به خط ميرزا اسدالله شيرازي نيز در نمايشگاه عرضه شد.

شما شخصاً چه فعاليتهايي را در زمينه نسخ قرآني و خطي انجام دادهايد؟

وقتي فرصتي فراهم آمد تا در موزه آستانه حضرت معصومه (س) به عنوان مشاور و كارشناس كار كنم، آن فرصت منجر به تدوين شناسنامه نسخ قرآني و بويژه قرآنهاي خطي آستانه مقدسه شد و كار كوچك ديگري كه در جوار آن انجام دادم، منجر به تأليف 2 جلد كتاب در خصوص قرآنهاي خطي آستانه شد. كار ديگر نسخهشناسي تفصيلي قرآنهاي خطي آستانه حضرت معصومه (س) است كه انجامش نتيجه يك فرصت و تجربه اندوزي و هم ارائه خدمتي به معرفي شواهد آثار تمدن در آن بقعه مباركه بود كه در اين خصوص خود را مديون اساتيد بزرگ، مرحوم دانشپژوه و مرحوم گلچيانمعاني ميدانم به خصوص كار نسخههاي خطي من، دنباله كار مرحوم دانشپژوه بود.

بيشترين مراجعه كنندگان به بخش آثار مكتوب چه كساني بودند؟

بخش عمده بازديد كنندگان اين قسمت كساني بودند كه همواره قرآنهاي منسوب به ائمه اطهار مورد توجهشان بوده است و هرساله سعي ميشود حداقل يك يا دو جلد از قرآنهاي منسوب به ائمهاطهار موجود در موزهها به نمايش گذاشته شود تا اين گروه از بازديدكنندگان به مطلوب خودشان برسند . حداقل بيش از نيمي از بازديدكنندگان ما در نمايشگاه را زنان تشكيل دادند. و همين جا گفتني است در طول تاريخ زنان زيادي به كتابت كلام الله پرداختهاند كه همواره سعي شده، يكي دو نسخه از قرآنهايي كه در دوره قاجار توسط زنان نوشته شده، در نمايشگاه عرضه و نظر بازديدكنندگان هم برآورده شود. همچنين هنرمندان و خطاطان بزرگ به بازديد غرفه ميآمده و نمونههاي خطوط اساتيد بزرگ را كه در يك جا گردآوري شده، مشاهده كردند. همچنين سعي شد از معدود قرآنهاي نستعليق كه در جهان و ايران كمياب است و از تعداد انگشتهاي يك دست تجاوز نميكند نيز، به نمايش گذاشته شود. مترجمان بزرگ از بازديدكنندگان ديگر اين نمايشگاه بودند كه ترجمههاي قرن هفتم و هشتم را توانستند در اين نمايشگاه ببينند. زيرا بهترين وسيله براي مطالعه زبان فارسي و آشنايي با دامنه لغات فارسي و كاربرد زبان، ترجمه است.

/ 1