جلد: 4نويسنده: علي بته کن شماره مقاله:1542اِبْن ِ عِمادِ خُراسانى ، علاءالدين محمد بن عمادالدين (د 800ق / 1398م )، از شاعران پارسى گوي سدة 8ق /14م . از اشارات كوتاه تذكره نويسان چنين برمى آيد كه اصل ابن عماد از خراسان و زادگاه او نيز آنجا بوده ، ولى در شيراز اقامت داشته و اكثر اوقات خود را در اين شهر گذرانده است (دولتشاه ، 237؛ اوحدي ، 111؛ صبا، 18). معلوم نيست كه وي به كدام يك از مناطق خراسان تعلق داشته و در چه زمانى آن ناحيه را ترك كرده و به شيراز مهاجرت كرده است ، ولى طول اقامت وي در شيراز موجب شده است كه برخى او را شيرازي بپندارند (احمد على خان ، 142؛ رحمعلى خان ، 36). ابن عماد در بيشتر فنون سخن مهارت داشته (اوحدي ، همانجا) و اشعار او مورد توجه سخندانان بوده است ، چنانكه دولتشاه سمرقندي (همانجا) شيوايى كلام او را در غزل و قصيده ستوده است . ابن عماد اشعاري در مدح رسول اكرم (ص ) و امامان (ع ) سروده است كه نشان از تشيع او دارد. اشعار او داراي مضامين عرفانى است و در غزليات خود «ابن عماد» تخلص مى كرده است .
آثار
1. روضة المحبين يا ده نامه . اين كتاب مانند «ده نامه »هاي ديگري كه از عهد مغول به بعد رايج شد، منظومه اي است عاشقانه در بيان حالات عشق و نامه هايى كه ميان عاشق و معشوق مبادله شده است . اين اثر در 794ق /1329م و در 760 بيت به شكل مثنوي سروده شده و از زمان تأليف در ميان اهل ادب از اشتهار ويژه اي برخوردار بوده است . دولتشاه ، از شهرت اين كتاب در زمان خود سخن مى گويد (همانجا) و كثرت نسخه هاي خطى آن در كتابخانه هاي جهان اين گفته را تأييد مى كند. روضةالمحبين در 1314ش ، به كوشش سعيد نفيسى در تهران چاپ شده است . 2. ديوان اشعار، تنها نسخة خطى و شناخته شدة اين مجموعه ، در مصر (دارالكتب ، 1/148) موجود است . علاوه بر دو اثر ياد شده ، كتاب ديگري به نام تجويد منظوم به ابن عماد نسبت داده اند كه در 809ق /1406م ، سروده شده است (منزوي ، 1/79، 4/2705)، اما با توجه به اينكه ابن عماد در 800ق ، درگذشته است ، انتساب اين اثر به وي قابل ترديد است .
مآخذ
احمد على خان سنديلوي ، مخزن الغرائب ، لاهور، 1968م ؛ اوحدي ، تقى الدين ، عرفات العاشقين ، نسخة خطى كتابخانة ملك ، شم 5324؛ دارالكتب ، خطى فارسى ؛ دولتشاه سمرقندي ، تذكرةالشعراء، تهران ، 1338ش ؛ رحمعلى خان ، ايمان ، منتخب اللطايف ، تهران ، 1349ش ؛ صبا، محمد مظفر، روز روشن ، تهران ، 1343ش ؛ منزوي ، احمد، فهرست نسخه هاي خطى فارسى ، تهران ، 1348، 1351ش . على ميرانصاري
لطفا منتظر باشید ...
