جلد: 4نويسنده: عبدالامير سليم شماره مقاله:1566اِبْن ِ غانِم ِ مَقْدِسى ، نورالدين على بن محمد بن على بن خليل خزرجى (920-1004ق /1514-1596م )، فقيه حنفى . تولد و زندگى و وفات او در قاهره بود. وي پس از حفظ قرآن و فراگيري قرائات هفتگانه در محضر شهاب الدين احمد بن على مقدسى ، از قاضى القضاة محمد ابن ابراهيم سديسى فقه و قرائت آموخت و صحيح بخاري و صحيح مسلم و بخشهايى ديگر از كتب حديث را از شهاب الدين احمد بن عبدالعزيز معروف به ابن نجّار فراگرفت . از ديگر مشايخ او در فقه و حديث مى توان شهاب الدين احمد بن يونس حلبى معروف به ابن شلبى ، ناصرالدين طبلاوي ، ابوالحسن بكري و شهاب رملى را نام برد. شيخ او در طريقت كريم الدين خلوتى بود (محبى ، 3/181، 185). شيخ الاسلام خفاجى ، شهاب الدين غنيمى ، ابوالمعالى طالوي دمشقى ، حسن بن عمار مصري شرمبلالى و گروه بسيار ديگر از شاگردان او بودند (خفاجى ، 2/53؛ محبى ، 3/181؛ مراغى ، 3/99). امامت مدرسة اشرفيه و رياست مدرسان در چند مدرسة قاهره با او بود (محبى ، همانجا). 2 بار به حج و 3 بار به بيت المقدس رفت . گفته شده است كه به علوم غريبه نيز آشنا بود و آن را به فرزندش كه مورد علاقة شديد او بود، آموخت ، ولى چون فرزندش از اين آموخته ها سوءاستفاده كرد، ابن غانم حكم به قتل او داد. صوفيه را بزرگ مى داشت و به آنان با نظري مساعد مى نگريست (همو، 3/184). از آثار او بُغية المرتاد فى تصحيح الضاد كه همراه با مقابسات توحيدي در هند به چاپ سنگى رسيده و مصائد الشيطان و ذم الهوي ، به كوشش ابراهيم محمد جمل ، توسط مكتبة القرآن در قاهره چاپ شده است . از آثار خطى او اوضح رمز على نظم الكنز در فقه حنفى است . اصل كتاب از ابن نجيم (د 970ق ) است كه ابن نصيح آن را به نظم كشيده است . حاجى خليفه (2/1515) گويد كه ابن غانم در اين كتاب خرده هايى بر ابن نجيم گرفته است . نسخه هاي متعددي از اين اثر در كتابخانه هاي جهان وجود دارد (نك: .(GAL,S,II/267 ديگر اثر خطى او ذخيرة الناظر، حاشيه اي بر الاشباه و النظائر ابن نجيم در فقه حنفى است (نك: همان ، .(II/425 به گفتة حاجى خليفه (1/99)، تعليقات ابن غانم بهترين و موجزترين تعليقاتى است كه بر اين كتاب نوشته شده است . براي ديگر آثار خطى او به بروكلمان GAL,S,) GAL,II/405; مراجعه شود.
مآخذ
حاجى خليفه ، كشف ؛ خفاجى ، شهاب الدين ، احمد، ريحانة الالباء وزهرة الحياة الدنيا، به كوشش عبدالفتاح محمد حلو، قاهره ، 1386ق /1967م ؛ محبى ، محمدامين ، خلاصة الاثر، قاهره ، 1284ق ؛ مراغى ، عبدالله مصطفى ، الفتح المبين فى طبقات الاصوليين ، بيروت ، 1394ق /1973م ؛ نيز: ; GAL,S. عبدالامير سليم
لطفا منتظر باشید ...
