جلد: 4نويسنده: احمد بادکوبه هزاوه شماره مقاله:1605اِبْن ِ فَقيه ، ابومنصور فخرالدين عبدالواحد بن ابراهيم (561 - 636ق / 1166-1239م )، محدث و شاعر بغدادي . اصل او از دَسْكَرَه ، قريه اي در راه خراسان بود و در محوّل ِ بغداد درگذشت ، از اين رو وي را دَسكري و مُحَوَّلى نيز گفته اند (ابن فُوَطى ، تلخيص ، 4(3)/223، الحوادث ، 120). پدرش در بغداد ساكن بود، اما چندي هم در موصل زيست ، و همانجا بود كه ابن فقيه چشم به جهان گشود. خاندانش به علم و ادب شهرت داشتند و او از كودكى همراه پدر به مجالس و محافل علمى راه يافت (ابن نجار، 1/188). دوران جوانى و پرورش علمى ِ او در موصل گذشت و از 4 سالگى در درس ابوالفضل طوسى حضور يافت و از او استماع حديث كرد. با اينهمه او به شعر و ادب تمايل بسيار داشت و خود نيز به سرودن شعر پرداخت و در اين فن دستى توانا يافت (همانجا؛ منذري ، 3/508). ابن نجار و منذري او را به متانت الفاظ و ملاحت معانى اشعار و خطى خوش ستوده اند (همانجاها). ابن فوطى ( الحوادث ، همانجا) خط نويسى او را به شيوة ابن بوّاب دانسته است . ابن فقيه سرانجام به بغداد رفت و در محلة محوّل رحل ِ اقامت افكند و مجلس حديث برپا كرد. از شاگردان و راويان حديث و شعر وي ، يكى ابن نجار است كه خود به شاگردي نزد ابن فقيه تصريح كرده است (همانجا). متأسفانه هيچ يك از آثار او به جاي نمانده ، تنها چند قطعه شعر از او نقل كرده اند (ابن نجار، 1/189، 190؛ ابن فوطى ، همان ، 120، 121؛ ابن شاكر، 2/413، 414). پس از درگذشت ابن فقيه در مُحّول ، جنازه اش را در مقبرة احمد بن حنبل (باب حرب ) به خاك سپردند (منذري ، همانجا؛ ابن نجار، 1/190).
مآخذ
ابن شاكر كتبى ، محمد، فوات الوفيات ، به كوشش احسان عباس ، بيروت ، 1974م ؛ ابن فوطى ، عبدالرزاق ، تلخيص مجمع الا¸داب ، به كوشش مصطفى جواد، دمشق ، 1965م ؛ همو، الحوادث الجامعة، بغداد، 1351ق /1932م ؛ ابن نجار، محمد، ذيل تاريخ بغداد، به كوشش قيصر فرح ، بيروت ، 1402ق /1982م ؛ منذري ، عبدالعظيم ، التكملة لوفيات النقلة، به كوشش بشار عواد معروف ، بيروت ، 1405ق / 1984م . احمد بادكوبه هزاوه
لطفا منتظر باشید ...
