لطفا منتظر باشید ...
ابن شرف
جلد: 4نويسنده: جعفر سجادي شماره مقاله:1377اِبْن ِ شَرَف ، ابوالفداء عمادالدين اسماعيل بن ابراهيم بن محمد بن على قدسى يا مقدسى (782 يا 783-852ق /1380 يا 1381- 1448م )، اديب ، حساب دان و فقيه شافعى . ابن شرف در بيت المقدس زاده شد و همانجا پرورش يافت . حديث و علوم قرآنى را نزد استادانى چون ابوالخير بن علائى و علم حساب و اوقات و فرائض را نزد شهاب الدين احمد بن هائم آموخت و از كسانى چون شمس الدين احمد قلقشندي و شمس الدين محمد برماوي و حسن بن على خطيبى ابيوردي استفاده كرد و در آن فنون مهارت تمام يافت (سخاوي ، الضوء اللامع ، 2/284، 285؛ همو، التبر المسبوك ، 236). ابن شرف احتمالاً پس از 814ق / 1411م به قصد حج از فلسطين بيروت شد و پس از زيارت كعبه به قاهره رفت و رحل اقامت افكند (همو، الضوء اللامع ، 2/285). گويا نخست مدتى در دمشق ماند زيرا عليمى (1/181) از او به عنوان «معيد» مدرسة صالحيه ياد كرده است و از همين عنوان «معيد» مى توان دانست كه وي در تاريخى به آنجا رفته كه هنوز به مراحل تكامل علمى نرسيده بوده است . ابن شرف در قاهره چنان دچار تنگدستى شد كه به ناچار شبانه به فروختن خربزه پرداخت ، اما قاضى مصر ولى الدين احمد بن عبدالرحيم عراقى كه از اين معنى آگاه شد، ابن شرف را جهت تعليم و تربيت نوادگان خود به خدمت گرفت . ابن شرف در اين مقام نيز از محضر ولى الدين عراقى و دانشمندانى چون عبدالرحمان جلال الدين بلقينى عسقلانى بهره مند شد. در همان ايام (820ق /1417م ) به تربيت و تعليم شاگردانى چون شرف الدين يحيى بن محمد مناوي پرداخت و برخى از اصحاب ولى الدين عراقى نزد او علم آموختند و آثار ابن هائم در حساب را نزد او خواندند. ابن شرف مدتى بعد به زادگاه خود بيت المقدس بازگشت و به عنوان يكى از پيشوايان آن ديار به تدريس پرداخت و شاگردانى چون ابن حسّان و ابن ابى شريف و بقاعى تربيت كرد و سرانجام در همانجا درگذشت و در مقبرة الساهرة بيت المقدس به خاك سپرده شد (سخاوي ، عليمى ، همانجاها). ابن شرف كه روزگار را به زهد مى گذرانيد و از او با عنوان «بحر المعقول و المنقول » و «عين فقهاء الشافعية» (همانجاها) ياد كرده اند، گذشته از تدريس به تصنيف و شرح كتابهاي متعددي دست زد. آثار او در مآخذ بدين قرار ثبت شده است :1. توضيح يا شرحى بر البهجة الحاوي الصغير فى الفروع شيخ نجم الدين قزوينى ، در 2 جلد. وي گويا شرح مطولى نيز بر آن آغاز كرده بود كه به امام نرسيد (سخاوي ، عليمى ، همانجاها؛ سيوطى ، 92؛ حاجى خليفه ، 1/627)؛
2. شرحى بر تهذيب التنبيه فى فروع الشافعية شيخ ابواسحاق شيرازي (سخاوي ، همانجا؛ حاجى خليفه ، 1/492)؛
3. طبقات الشافعية (بغدادي ، 2/79) كه ظاهراً مراد، مختصر طبقات الشافعية اسنوي (؟) است (سخاوي ، همانجا؛ قس : الموسوعة الفلسطينية، 1/247)؛ 4. اختصار كتاب الالغاز اسنوي (همانجاها) و نيز مجموعه هاي مفيد ديگر. ابن شرف شعر نيز مى سروده و سخاوي ابياتى از آن را ذكر كرده است ( الضوء اللامع ، 2/285-286).
