لطفا منتظر باشید ...
شماره مقاله:4392
باقى‌ِ اِصْفَهانى، ميرزا عبدالباقى (د 1238ق/1823م)، شاعر و از سادات
بلندمرتبة موسوي. باقى از سوي مادر از نقيب زادگان دارالسلطنة اصفهان، و خود
از بزرگان آن ديار به شمار مى‌آمد كه نسل اندر نسل، منصب كلانتري را
برعهده داشتند (اختر، 1/42؛ محمود ميرزا، 1/180؛ مفتون، 1/63). او نبيرة ميرزا
عبدالباقى طبيب (د 1168ق) و پسر عم معتمدالدوله «نشاط» (د 1244ق) بود. نخست
به خدمت پيري - كه نام او دانسته نيست، اما در برخى منابع وي را «صافى
ضمير» و از «اولياي زمان» وصف كرده‌اند - درآمد و به كسب فيض پرداخت (ديوان
بيگى، 1/223؛ اختر، محمود ميرزا، همانجاها).
وي چندي وزارت كرمانشاهان، لرستان و خوزستان را بر عهده داشت (هدايت،
2(1)/182؛ ديوان بيگى، همانجا) و سپس از اين مشاغل كناره گرفت و به زيارت
عتبات رفت (مفتون، همانجا). وي در اواخر عمر، مستوفى و نديم‌شاهزاده
محمدعلى‌ميرزا، دولتشاه‌قاجار (1203-1237ق) بود (اختر، همانجا؛ بسمل شيرازي،
621). باقى در كرمانشاهان درگذشت (ديوان بيگى، همانجا). ميرزا محمد، معروف
به منظر اصفهانى را از نوادگان او دانسته‌اند كه مانند آباء و اجداد خود مشغول
خدمت ديوان بوده است (هدايت، 2(2)/950؛ ديوان بيگى، 3/1722).
باقى را در زمرة ارباب ذوق دانسته‌اند. او با دانشمندان زمان خود نشست و
برخاست داشت و در نظم و نثر صاحب قريحه بود (اختر، بسمل شيرازي، همانجاها).
تنها اثر برجاي مانده از او ديوان شعري است كه به كتابخانة شخصى حكيم محمد
نبى خان جمال سويدا در لاهور تعلق دارد (منزوي، 8/1231). گفته‌اند كه ديوان
شعر او بيشتر غزل و قصيده و در برگيرندة نزديك به 4 هزار بيت است. برخى از
ابيات سرودة اين شاعر در منابع گوناگون به صورت پراكنده آمده است (اختر،
1/42-43؛ مفتون، همانجا؛ رشحه، 25؛ هولاكو قاجار، 30).
مآخذ: اختر، احمد، تذكره، به كوشش عبدالرسول خيام‌پور، تبريز، 1343ش؛ بسمل
شيرازي، على‌اكبر، تذكرة دلگشا، به كوشش منصور رستگار فسايى، شيراز، 1371ش؛
ديوان بيگى شيرازي، احمد، حديقة الشعراء، به كوشش عبدالحسين نوايى، تهران،
1364ش؛ رشحة اصفهانى، محمدباقر، تذكرة منظوم، به كوشش احمد گلچين معانى،
تهران، 1344ش؛ محمودميرزا قاجار، سفينة المحمود، به كوشش عبدالرسول خيام‌پور،
تبريز، 1346ش؛ مفتون دنبلى، عبدالرزاق، نگارستان دارا، به كوشش عبدالرسول
خيام‌پور، تبريز، 1342ش؛ منزوي، خطى مشترك؛ هدايت، رضاقلى، مجمع الفصحا،
به‌كوشش مظاهر مصفا، تهران، 1339-1340ش؛ هولاكوقاجار، احمد، مصطبة خراب، به
كوشش عبدالرسول خيام‌پور، تبريز، 1344ش.
كيانوش صديق
