لطفا منتظر باشید ...
شماره مقاله:5002
بَلاّ، سيدي، ابومحمد عبدالله بن عزوز مراكشى د 204ق/ 790م، نويسندة
برجستة تونسى. اصل وي از سوس و نسبش قرشى عباسى بود. از آنجا كه در زبان
بربر واژة عبدالله، «بَلَّه» بَلاّ تلفظ مى‌شود، تودة مردم وي را «بلّه بن
عزوز» مى‌خواندند مراكشى، /17، 19.
از دوران كودكى و جوانى او اطلاعى در دست نيست، جز اينكه گفته‌اند كه از
محضر ابوالعباس احمد حبيب لمطى استفاده كرده است فتحى، 7؛ مراكشى، /18.
ابن عزوز ظاهراً به پينه‌دوزي اشتغال داشت 2 ، EIولى چون از برخى قدرتهاي
روحى برخوردار بود، مردم او را صاحب علوم ظاهر و باطن مى‌دانسته فتحى، 6، و
مناقب و كراماتى نيز به او نسبت داده‌اند مراكشى، /19.
گفته‌اند كه در شب مرگ او امير مراكش در خواب ديد كه ربع حصار مراكش
واژگون شده است و فرداي آن روز چون از مرگ بلاّ باخبر شد، بر جنازة او حاضر
گشت. پيكر بلا را در خانه‌اش در محلة باب اُيلان به خاك سپردند و مقبرة او از
آن پس زيارتگاه گروه كثيري از مردم شد فتحى، 7. اين مقبره در 303ق مرمت
و بازسازي شد مراكشى، همانجا.
كتابهايى كه از بلا بر جاي مانده، اينهاست: اثمد البصائر فى معرفة حكمة
المظاهر، كه نسخه‌اي از آن در كتابخانة الجزاير موجود است. اجوبة النورانية،
كه نسخة آن نيز در همان كتابخانه محفوظ است نك: II/704 S, .GAL, الامر الوافى
و الترتيب الكافى فى السرالخافى، كه در 2 فصل تدوين شده است و در كتابخانة
ابن يوسف در مراكش نگهداري مى‌شود بن عربى، 85. ذهاب الكسوف و نفى
الظلمات فى علم الطب و الطبائع و الحكمة، كه در 194ق در علم طب تدوين
شده است و به صورت نسخة خطى در كتابخانة رباط موجود است 713) II/704, S,
.(GAL, لباب الحكمة فى علم الحروف و نعم الاسماء الالهية، كه نسخة خطى آن
نيز در كتابخانة رباط نگهداري مى‌شود همان، .(II/704 تنبه التلميذ المحتاج، كه
در آن كوشيده است تا ميان شريعت، طريقت و حقيقت مشتركاتى بيابد و با برهان
به مدعيان پاسخ دهد. تأليف اين كتاب در 188ق/774م به پايان رسيده است و
نسخه‌اي از آن در خزانة ابراهيم كتانى نگهداري مى‌شود ابن سوده، 97- 98.
ديگر آثار منسوب به او عبارتند: رسالة الصوفى للصوفى، در تعريف و خواص اسم
اعظم. نگارش اين اثر كه به صورت رباعيات است، در 195ق/781م به پايان
رسيده است مراكشى، /17- 18؛ الاسئلة و الاجوبة، در فقه، اصول و طب؛ كشف
الرموز، دربارة گياهان دارويى؛ بحرالوقوف على سرالحروف؛ حل العقود و
عقدالحلول؛ السرالوافى و الترتيب الكافى كنون، /13، 14، 20؛ فتحى، 6-7؛
مراكشى، /18.
مآخذ: ابن سوده، عبدالسلام، دليل مؤرخ المغرب الاقصى، تطوان، 369ق/950م؛
بن عربى، صديق، فهرس مخطوطات خزانة ابن يوسف بمراكش، بيروت، 414ق/ 994م؛
فتحى، محمد، السعادة الابدية، دارالبيضاء، دارالطباعة الحديثه؛ كنون، عبدالله،
النبوغ المغربى فى الادب العربى، بيروت، 395ق/975م؛ مراكشى، عباس،
الاعلام بمن حل مراكش و اغمات من الاعلام، به كوشش عبدالوهاب بن منصور،
رباط، 977م؛ نيز: S. GAL, ; 2 EI
مريم فلاحتى‌موحد
