لطفا منتظر باشید ...
بشبيشى‌جلد: 12نويسنده: رضوان مساح
شماره مقاله:4892
بِشْبيشى، عبدالله‌بن احمد عُذري62-20ق/361-417م، اديب و كاتب شافعى.
بغدادي ايضاح، /5 و كحاله /6 او را بشيشى خوانده‌اند كه ظاهراً تصحيف است.
ابن عماد نيز به اشتباه او را بشيتى منسوب به روستايى در فلسطين دانسته
است /46.
وي در بشبيش روستايى در مصر به دنيا آمد. سخاوي / و غزي /64 نسبت قاهري نيز
به او داده‌اند. لقب او را بيشتر جمال‌الدين دانسته‌اند ابن حجر، انباء...،
/87، ذيل...، 58؛ ابن تغري بردي، /6؛ ابن عماد، نيز كحاله، همانجاها، اما
كمال‌الدين نيز بارها ذكر شده است غزي، همانجا؛ بغدادي، هديه، /68، ايضاح،
همانجا.
از زندگى وي همين را مى‌دانيم كه نزد سراج‌الدين عمر ابن ملقن ه م و
شمس‌الدين غماري نحو، لغت و فقه فرا گرفت و از راه وراقى روزگار مى‌گذرانيد.
وي خطى خوش داشت و نسخه‌هاي بسياري استنساخ كرد ابن حجر، انباء، نيز ذيل،
ابن تغري بردي، سخاوي، همانجاها. علاوه بر اين، وي با مقريزي د45ق/441م
دوست بود و مدتى به نيابت از وي، به كار حسبه مشغول شد ابن حجر، ذيل، نيز
سخاوي، همانجاها. سرانجام، وي به اسكندريه رفت و در آنجا درگذشت ابن حجر،
همانجا.
آثار: . اخبار قضاة مصر، يا قضاة مصر. . شواهد العربية ابن تغري بردي، سخاوي،
نيز بغدادي، ايضاح، همانجاها. . جامع التعريب، كه فؤاد سيد تاريخ كتابت آن
را 32ق دانسته است ص 51، اما با توجه به تاريخ تولد مؤلف، صحيح به نظر
نمى‌آيد. فولرس به استناد برگى كه از كتاب افتاده، آن را التذييل و
التكميل لما استعمل منه اللفظ الدخيل ناميده است ص 09 ? ??? ??: II/32 .GAL,
احتمالاً همين كتاب است كه در منابع كهن به اين نامها تكرار شده است:
الالفاظ المعربة ابن تغري بردي، ابن عماد، همانجاها، معرب القرآن غزي،
همانجا و جوامع التعريب زركلى، /8.
مآخذ: ابن تغري بردي، المنهل الصافى، به كوشش محمد محمدامين، قاهره،
993م؛ ابن حجر عسقلانى، احمد، انباء الغمر، حيدرآباد دكن، 392ق/973م؛ همو،
ذيل الدرر الكامنة، به كوشش عدنان درويش، قاهره، 412ق/992م؛ ابن عماد،
عبدالحى، شذرات الذهب، قاهره، 350ق؛ بغدادي، ايضاح؛ همو، هديه؛ زركلى،
اعلام؛ سخاوي، عبدالرحمان، الضوء اللامع، قاهره، 354ق؛ سيد، فؤاد، فهرس
المخطوطات المصورة، قاهره، 988م؛ غزي، محمد بن عبدالرحمان، ديوان الاسلام،
به كوشش سيد كسروي‌حسن، بيروت، 411ق/990م؛ كحاله، عمررضا، معجم المؤلفين،
بيروت، 376ق/957م؛ نيز:
GAL; Vollers, K., X Beitr L ge zur Kenntniss der lebenden arabischen Sprache in
Aegypten n , ZDMG, 1896, vol. L.
رضوان مساح
